Mondgezondheid en ziekten

Wat is de keerzijde van de hoge levensverwachting van 65-plussers… Chronische aandoeningen

% van de bevolking >>65 jaar met chronische ziekten België, 2004 Mannen (van 65 jaar en ouder) Vrouwen (van 65 jaar en ouder) - Hoge bloeddruk 31% - Gewrichtsslijtage 40% 24% 36% - Hartinfarct of ernstig hartlijden 19% - Gewrichtsontsteking 22% - Prostaatklachten 17% - Ernstige rugaandoeningen 21% 14% - Osteoporose

Recent artikel NTvT 25 jaar na promotieonderzoek Dr. Wim Klüter geeft opnieuw een beschouwing over de orale zelfzorg van dentate ouderen Wat veranderde in verpleeghuizen? Toename van het aantal dentate ouderen en veel ouderen met orale implantaten Verpleeghuisbewoners, zijn aanzienlijk ouder en afhankelijker geworden

De gevolgen van slechte mondgezondheid Pijn : mogelijk ondervoeding en / of psychosociale gevolgen Slechte adem : mogelijk sociaal isolement Droge mond: gevoelig voor infecties, Voedselresten blijven achter Orale infecties en veel plaque : longontstekingen, bacteriële endocarditis, moeilijk instelbare diabetes, arteriosclerose

Palliatieve én terminale zorg In het verpleeghuis Palliatieve én terminale zorg

Stelling uit het proefschrift van Dr. Paul Gerritsen Omdat het percentage verpleeghuisbewoners toeneemt zal het steeds moeilijker worden het percentage van bewoners met tandheelkundige behandelnoodzaak te doen afnemen

Palliatieve zorg Doel: optimaliseren van levenskwaliteit in het verpleeghuis Belangrijkste opdracht: voorkómen van pijn: Maximale pijnbestrijding Behalve pijn bestrijden in de mondzorg, ook aan andere begeleidende symptomen aandacht besteden

Terminale zorg Gereserveerd voor de laatste levens- dagen of levensuren van de patiënt Doel: patiënt zo comfortabel en respectvol mogelijk laten sterven Centraal staan verlichting van pijn en ongemakken

Niemand weet hoe laat het is… Youp van t Hek https://www.youtube.com/watch?v= qrvgasCJfJM

Pijnbestrijding bij orale pathologie Noodvullingen Eenvoudige extracties Endo initieel Drukplaats elimineren Analgetica Scherpe afgebroken elementen afslijpen, ev. overkappen..

Bestrijden van ongemakken Lippen insmeren met vaseline, purol of andere middelen op oliebasis Bestrijden droge mondgevoel (ijslollies, spoelvloeistoffen, vochtige wattenstaven) Tandenpoetsen en eventueel tussen de tanden reinigen Slijmvliezen voorzichtig schoonmaken, met in water of NaCl 0,9% gedrenkte gaasjes Ziekte

Mondverzorgingsprotocol in de terminale fase 3x dgs lippen insmeren Zo mogelijk mondverzorging Zonodig mondonderzoek Minimaal 3x dgs mondholte reinigen met een gaasje of sponsje gedrenkt in water of NaCl 0,9%. Regelmatig vochtig houden met sponsje of nat washandje

Ter voorkoming van een slechte laatste herinnering Bestrijding van slechte adem Tanden / gebitsprothese schoonhouden Mondholte reinigen met gaasje met NaCl En tong voorzichtig reinigen (mond tot het laatst blijven reinigen en vochtig houden) Vaseline of purol smeren op lippen Eventueel prothese terugplaatsen, iom contactpersonen

Mondgezondheid en ziekten Diabetes CVA Hartafwijkingen Dementie Parkinson

Diabetes en mondproblemen Bij slecht gereguleerde diabetes verhoogde kans op infecties (vertraagde wondgenezing) Droge mond: verhoogd cariësrisico, gingivitis, parodontitis en gezwollen speekselklieren Verminderde smaakperceptie Mondbranden (brandend gevoel in de tong) Droge lippen

Mondverzorging bij diabetes Mondverzorging volgens standaardprotocol Bij droge slijmvliezen reinigen volgens protocol met water of NaCl Glas water na het eten / mond vochtig houden Mondonderzoek 1x per maand

CVA en mondproblemen Gestoorde motoriek: Moeite met poetsen Ongecontroleerd dichtbijten (wangbijten) Voedselretentie Overmatige aanwezigheid van voedsel-debris, mede als gevolg van slikproblemen Door pijn in de mond weigeren van eten Als gevolg van verlammingsverschijnselen: meer kans op cariës en ontstekingen Moeite met het dragen van een prothese

Mondverzorging bij CVA Goed mondonderzoek + observeren Afhankelijk van observatie, mondverzorging begeleiden of overnemen Minimaal 1x per dag voor 100% reinigen volgens standaardprotocol Mondholte reinigen (NaCl); Controleer of slijmvliezen / binnenkant van de wangen vrij zijn van etensresten

Dementie en mondproblemen Deze mensen vergeten vaak de mond te reinigen Soms vergeten hoe poetsbewegingen gemaakt moeten worden of de volgorde Zij kunnen pijn en ongemak in de mond niet goed duidelijk maken of aangeven Begeleid de bewoner Tijdens het poetsen geven zij wel duidelijk aan als ze pijn percipieren..

Mondverzorging bij dementie Na observatie vaststellen wat de bewoner zelf kan doen Minimaal 1x per dag mondverzorging volgens standaardprotocol Bij droge mond: slijmvliezen vochtig houden, lippen insmeren Controleer de slijmvliezen 1x per maand Moeilijk uitvoerbare mondverzorging melden bij arts of tandarts

Hartafwijkingen En mondproblemen Voorkom ontstekingen in de mond i.v.m. gevaar op bacteriële endocarditis Bijwerkingen medicatie: droge mond daardoor eerder (wortel)cariës en gingivitis Anticoagulantia kunnen verhoogde bloedingsneiging bij het poetsen geven En alle bijkomende verschijnselen…, van een droge mond

Mondverzorging bij hartafwijkingen Mondverzorging minimaal 2x per dag volgens standaardprotocol Moeilijk uitvoerbare mondhygiëne melden bij de tandarts / mondhygiënist Bewoners met droge mond voldoende laten drinken Mondonderzoek 1x per maand

Ziekte van Parkinson en mondproblemen Kauw- en slikproblemen Overmatige speekselvloed?! Toenemende verminderde motoriek: daardoor wordt mondverzorging en mondzorg uiteindelijk problematisch

Mondverzorging bij Parkinson Observeren en eventueel adviseren en begeleiden bij de mondverzorging Ook mondspoelen na poetsen kan problemen geven  speciale beker Indien mogelijk: elektrische tandenborstel gebruiken Indien poetsen niet meer mogelijk slijmvliezen met een vochtig gaasje schoonmaken

Bijwerking medicamenten op mondgezondheid

Belang van speeksel Heeft smerende eigenschappen en faciliteert kauwen, slikken, proeven,spreken en tonen van emoties Beschermt de orale weefsels Behoud van het gebit Helpt bij de opname en vertering van voedsel Beïnvloedt de eetlust en heeft impact op de algemene gezondheid

Droge mond manifesteert zich bij: ► Medicatiegebruik ► Systeemziekten, auto-immuunziekten en hormonale stoornissen ► Hoge bloeddruk, CVA ► Bestraling hoofd- / halsgebied ► Uitdroging bij b.v. griep, hoge koorts ► Stress en depressie ► Mondademhaling

Bijwerkingen medicamenten Erosie door Aspirine en zure geneesmiddelen Gezwollen gingiva door Fenytoïne, nifedipine, iclosporine Geïrriteerde en pijnlijke tong als gevolg van Mondspoelmiddelen, een aantal antibiotica en etsende middelen

Symptomen droge mond Tong heeft glad, leerachtig aspect Orale mucosa heeft droog, vaak atrophisch aspect Problemen met eten en slikken Problemen met praten Vaak ontstoken gingiva Verhoogd cariësrisico Slechte adem

Symptomen monddroogheid vervolg Tong plakt aan het verhemelte Gesprongen lippen Gescheurde mondhoeken Vieze smaak in de mond / vieze adem Veranderde smaakperceptie

Symptomen monddroogheid vervolg Dr. Casper Bots, tandarts epidemioloog , initiatiefnemer van het speekselcentrum

Mondbranden en tongbranden Symptomen Geen aanwijsbare weefselveranderingen Pijnklachten nemen toe in de loop van de dag Branderig gevoel tong en/of mondholte Komt voor tussen 40 en 70 jaar Voornamelijk bij vrouwen, rondom de menopauze Begeleidende symptomen: droge mond en veranderde smaakperceptie Soms als gevolg van allergie, mogelijk hormonale oorzaak

Mogelijke oorzaken van mondbranden en tongbranden Hormonale veranderingen Diabetes Onvoldoende speekselproductie Allergie Voeding, scherpe kruiden, alcohol, roken

Tot besluit… Bij mondafwijkingen nagaan of het mogelijk medicamenteus-gerelateerde aandoeningen zijn En besluit in overleg te gaan met de specialist ouderengeneeskunde