Presentatie titel Rotterdam, 00 januari 2007 BIMAIV01 Algemene Automatisering van de Informatievoorziening Week 4 Business IT & Management

Even voorstellen Jean-Pierre Beelen Hogeschooldocent Principal Consultant / Innovatiemanager Achtergrond Bedrijfskundige informatievoorziening > 25 jaar ervaring in ICT Management > 15 jaar ervaring in (Sales)Consultancy > 15 jaar ervaring Solution / Services Marketing Specialismen Business & ICT Alignment Marketing en Portfolio analyse ICT Management

Bereikbaarheid Profilehttp:// Twitterhttp://twitter.com/djiepiehttp://twitter.com/djiepie Fileshare

Wat gaan we doen? Theorie Informatievoorziening Boek Informatiemanagement – Roel Grit ISBN – Noordhoff Hoor/werkcollege Opdracht Mendix (door Fedor Wagenaar) Werkcollege practicum Beoordeling Theorie tentamen – Individueel (Cijfer) Opdracht Mendix – Groepjes van 2 (Voldoende/onvoldoende)

Het Boek Presentaties staan op de site Oefenvragen (MC) op de site van Noordhoff

Wat moet je leren voor de toets? A. Alle begrippen uit het boek én de powerpoints die bij de les horen B. Oefenen met de vragenbank die bij het boek hoort

Planning 9 Sept-Introductie en Informatiemanagement 16 Sept-H1 23 Sept-H2 30 Sept-H3 + H4 7 Okt-H5, H10, H14 en H15 14 Okt-H6, H7, H11, H12 en IT Management 21 Okt-Vakantie 28 Okt-H8, H9, H13 5 Nov-Tentamenweek (Géén les) 12 Nov-Tentamenweek (Géén les)

Week 3 – Hoofdstuk 2

H2 Hardware en systeemsoftware 2.1Ontwikkeling van de computer 2.2Soorten computers 2.3Werking van de computer 2.4Randapparatuur 2.5Systeemsoftware 2.6Hulpprogramma’s 2.7Performance van een computer H2

Hardware, geschiedenis Elektronenbuizen Ponskaarten Terminal Domme terminal Transistor Geïntegreerde circuits Microprocessor Personal Computer + klonen Microsoft Netwerken Internet Integratie USB Wi-Fi Google Microsoft Apple LA, WAN, H2

Hardware, begrippen Server Werkstation Procescomputers Down sizing Processor Central processing unit Berekeningen en instructies Type processor Klokfrequentie Megahertz (MHz) Interne geheugen Besturingsprogramma Linux, Windows Toepassingsprogramma (applicatie) H2

Hardware, opbouw computer H2

Hardware begrippen Permanent geheugen MegaByteMB Read Only MemoryROM Random Acces MemoryRAM Bit Byte= 8 bit Tweetallig stelsel (binair) BIOS (basic input output system) H2

Hardware begrippen - Randapparatuur Permanent geheugen Slots Datacommunicatie Communicatieprogramma Resolutie in dots per inch (DPI) Optical character recognition Hard disk - File Allocation Table (FAT) Tapestreamer CD rewritable DVD-disk MIDI H2

Besturingssysteem begrippen Platform Graphical User Interface (GUI) Multi-tasking Multi-user Online Real time verwerking Batchverwerking Virtueel geheugen en swapping Tools of utilities Incrementele back-up Gefragmenteerde harde schijf Monitorporgramma Virus Firewall Compressieprogramma Performance H2

Week 4 – Hoofdstuk 3

H3 Informatiesystemen 3.1Componenten van een informatiesysteem 3.2Algemene informatiesystemen 3.3Kantoorautomatisering 3.4Specifieke informatiesystemen 3.5Bijzondere toepassingen 3.6Computerprogramma’s H3

Informatiesystemen, componenten H3

Informatiesystemen, begrippen Data-entry Datacollectie Systeemsoftware (Unix, Windows, MacOS, AS/400,..) Applicatiesoftware  softwarepakket ( MS Office, Adobe CS6,..)  maatwerksoftware (Belastingdienst, Shell,..) Gegevens verzamelingen  permanente gegevens (stambestanden)  mutatiebestanden Database GIGO Garbage in, Garbage out Een computersysteem kan nog zo intelligent zijn, wanneer het met onjuiste gegevens wordt gevoed, zal het met zekerheid een onzinnig resultaat genereren. H3

Financieel informatiesysteem Grootboekadministratie Debiteurenadministratie Facturering Crediteurenadministratie Inkoopadministratie Offerteadministratie Projectenadministratie Kostenanalyse (kostenplaatsen, kostensoorten) …………….. Voorbeelden: SAP, Exact, Unit 4 H3

Informatiesystemen Personeelsinformatiesysteem personenadministratie salarisadministratie aanwezigheidsadministratie opleidingen administratie Een relatiebeheersysteem klanten, leveranciers, prospects bezoekverslagen, telefoongesprekken mailingen H3

Coupé informatiesysteem H3

Om de middelen (zoals mensen, grondstoffen, voorraden, financiën) van een onderneming te plannen en te beheren wordt er gebruik gemaakt van een? A.ERP-system B.CRM-systeem C.MIS D.WFM-systeem H3

Een Debiteurenadministratie is een voorbeeld van: A.managmentinformatiesysteem (MIS) B.maatwerkpakket C.electronisch rekenblad D.financieel informatiesysteem H3

Kantoorautomatisering tekstverwerking (automatisering, mailmerge …) spreadsheets databasesoftware presentatiesoftware gemeenschappelijke agenda gebruik van internet projectplanning desktop publishing H3

Specifieke informatiesystemen Polis- en schadeadministratie van een verzekeringsbedrijf De studentenadministratie plus cijfer- en stageadministratie van een school Het reserveringensysteem van een luchtvaartmaatschappij De uitleenadministratie van een bibliotheek Patiëntenadministratie met een diëtenadministratie en medicijnenadministratie Technisch informatiesystemen - productieproces in een fabriek Productieplanning in bijvoorbeeld een autofabriek Logistieke software bijv. Routeplanning en onderhoud van het vrachtwagenpark Voorraadadministratie Marketinginformatiesysteem voor verkoopanalyses Klachtenregistratie Geografische informatiesystemen door gas- en elektriciteitleveranciers Teken- en ontwerpprogramma's o.a CAD en CAM H3

Martijn Aslander / Lifehacking

Datamining gaat over A.Het zoeken naar commercieel interssante infromatie voor klanten B.een verzameling belangrijke gegevens uit verschillende informatiesystemen C.specieke software om klantspecifieke informatie te sturen D.een volgsysteem voor orders in een bedrijf H3

Bijzondere toepassingen Enterprise resource planning (ERP) Customer relationship management system (CRM) Management informatiesysteem (MIS) Rapportengeneratoren Vraagtalen SQL Datawarehouse Datamining Workflow management Groupware Begrip: Interface (importeren & exporteren) Wetenschappelijk onderzoek In de wetenschap kan men via datamining onderzoeken of kleine kwantitatieve verschillen tussen waarnemingen die "op het oog" niet significant lijken te zijn ook daadwerkelijk niet significant zijn. Als de hoeveelheid te analyseren data zeer groot is kan er capaciteit gehuurd worden op een supercomputer of er kan gebruikgemaakt worden van distributed computing. Een voorbeeld van een geneesmiddel waarvan men de mogelijk dodelijke bijwerking heeft kunnen ontdekken door datamining is Vioxx, een ontstekingsremmer die om die reden in 2004 van de markt gehaald is. Bio-informatica De bio-informatica is een subdomein van de biologie waarin men de kennis van informatica probeert toe te passen op biologie. Een bio-informaticus plaatst de gegevens die hij verkregen heeft van een moleculaire bioloog in een database. In deze database worden dan relaties gezocht door middel van datamining. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Het vergelijken van het DNA van verschillende individuen om een eventueel verband met ziektes zoals kanker op te sporen. Zo wil men te weten komen welke delen van het DNA een bepaalde ziekte een grotere kans geven om toe te slaan. Als men deze gegevens heeft, kan men het DNA eventueel aanpassen om de ziektes tegen te gaan. Het vergelijken van het DNA van verschillende organismen om overeenkomsten en verschillen te vinden. Zo kan men onder andere de evolutietheorie aantonen door middel van datamining. Detailhandel Datamining maakt onder meer deel uit van een meer omvattend proces dat doorgaans wordt aangeduid als business intelligence. Datamining wordt vaak toegepast in supermarktketens. In de winkel scant de kassier(ster) je artikels in. De prijs van het artikel wordt dan via de barcode opgehaald en de producten worden opgeslagen in een database voor latere analyse. Men onderzoekt onder andere verwantschappen in de aankopen (affinity analysis). Zo is men bijvoorbeeld tot de conclusie gekomen dat hamburgers vaak gekocht worden met broodjes. Sommige relaties zijn vanzelfsprekend, andere minder vanzelfsprekend. Door middel van deze analyse kan men de producten in winkels beter indelen. Er wordt ook onderzocht waarom klanten naar de winkel komen (zoals wekelijkse aankopen en speciale gelegenheid) en wanneer welke producten het meest verkocht worden (bier wordt ijvoorbeeld meer verkocht aan het einde van de week). Daarnaast wordt datamining gebruikt om te onderzoeken voor welke producten een klant speciaal naar de winkel komt (driver items). Als dit artikel er niet meer is, dan is de klant geneigd onmiddellijk de winkel te verlaten en misschien zelfs niet meer terug te komen. Men kan ook het rendement van de winkels vergelijken aan de hand van datamining. Financiële sector In de financiële sector is het erg belangrijk dat men inzicht heeft in de markt zodat men hierop kan inspelen. Dit inzicht kan verkregen worden door gegevens uit het verleden en het heden te analyseren. In de financiële sector stijgt de hoeveelheid aan data echter exponentieel. Datamining biedt hier een antwoord op. Datamining heeft zowel een voorspellende als een beschrijvende waarde in deze sector. De voorspellende waarde zit hem in het feit dat bepaalde trends zichtbaar worden gemaakt. De beschrijvende waarde zit hem in het feit dat profielen van klantengroepen kunnen worden opgesteld. Politie Ook de politie beschikt over steeds meer (digitale) gegevens. Deze gegevens worden in een datawarehouse bewaard en men gebruikt datamining software om deze gegevens te analyseren. Productie Bij productie wordt datamining gebruikt voor het voorspellen van machinedefecten en het vinden van factoren die de optimalisatie van productiecapaciteit beheersen. H3

CRM Customer Relationship Management system (CRM) De klant staat centraal. Bevat bijvoorbeeld : relatiemanagementsysteem direct mail telemarketingsystemen: bellijsten, scenario’s, verwerking dataware house en data mining e-commerce met bijv. tracing- en trackingsystemen offertes software voor het call center van het bedrijf (interactive voice response) een contentmanagementsysteem voor de website H3

Kennismanagement Vier kennisprocessen 1.Vastleggen van kennis 2.Het toegankelijk maken van kennis 3.Het overdragen van kennis 4.Het ontwikkelen van kennis ( oa. interne nieuwsgroep of datamining) H3

E-commerce Gevolgen van E-commerce Aantal menselijke handelingen minimaal Tussenhandel verdwijnt nagenoeg (bedrijfskolom) Leversnelheid neemt toe Leverancier minder voorraden Leverancier kent koopgedrag en kan daar op inspelen Stadia van e-commerce Informatieverstrekking Interactie Transactie Integratie H3

Broncode H3

Van broncode naar programma H3

Wat is geen voorbeeld van een interface? A. bestand B.informatiesysteem C.beeldscherm D.muis H3

Een bedrijf dat E-commerce wil gebruiken kan dit op vier niveaus toepassen. Van welk niveau is er sprake als: A.Integratie B.Interactie met de klant C.Informatieverstrekking aan de klant D.Transactie H3

Wat is een belangrijk gevaar van databasesoftware die door een medewerker ontwikkeld is? A.De organisatie wordt afhankelijk van één of enkele medewerkers B.De gegevens zijn minder betrouwbaar door het aantal verschillende gebruikers C.Gegevens worden mogelijk gewijzigd door applicatieprogramma's D.Door de hoge snelheid van de verwerking van de gegevens bestaat de kans op uitvoerfouten H3

Week 4 – Hoofdstuk 4

H4 Netwerken en internet 4.1 Bedrijfsnetwerken 4.2 Gebruik van een netwerk 4.3 Datacommunicatie 4.4 Beveiligen van netwerken tegen storingen 4.5 Electronic Data Interchange 4.6 Internet 4.7 World Wide Web 4.8 Virtuele gemeenschappen op internet. 4.9 Een website Bedreigingen vanuit internet 4.12 Internet, intranet en extranet 4.13 Telefonie 4.14 Bluetooth H4

Netwerken en internet Stand-alone PC netwerk (o.a. LAN) H4

Bedrijfsnetwerk Gezamenlijk gebruik van programma's multi-user software Gezamenlijk gebruik van bestanden database, record-locking, real-time mutaties, sjablonen Gezamenlijk gebruik van hardware fileserver, printerserver, communicatieserver internetserver e- mailserver faxserver Centraal systeembeheer mogelijk software slechts één maal installeren, centrale back-up, standaardisatie software, anti-virus Communicatie mogelijk binnen het netwerk Elektronische mail, centrale elektronische agenda, centrale planning. H4

Nadelen van een netwerk Afhankelijk van het netwerk Performance Niet alle software is geschikt Organisatorische consequenties H4

Componenten van een LAN Servers o.a. fileserver, printerserver, faxserver, communicatieserver Werkstation met cliëntsoftware Netwerkkaart Bekabeling Patchpanel Netwerkbesturingssysteem Applicatiesoftware plus data Routers, bridges, gateways, multiplexers en repeaters H4

Performance netwerk Afhankelijk van grootte geheugen server en werkstation snelheid harde schijf server aantal gelijktijdige gebruikers (concurrent users) snelheid aangesloten werkstations gebruikte netwerkkaarten snelheid van het netwerk (Mbit/s). gebruik van caching H4

Soorten netwerken Open netwerk - gesloten netwerk Geografische ligging LAN, MAN, WAN Thuisnetwerk met Wi-Fi Peer to peer (P2P) netwerk H4

Een netwerk dat voor iedereen toegankelijk is, al dan niet tegen betaling, heet een A.Small Office Home Office B.Local Area Network C.Wide Area Network D.Open netwerk H4

Datacommunicatie Begrippen Protocol Modem ISDN, openbare telefoonnet, huurlijn, glasvezelverbinding Read after write verification Disk duplexing Disk mirroring Server mirroring Uninteruptable power supply (UPS) File allocation table (FAT) Caching H4

Datacommunicatie H4

Met en zonder EDI H4

Nodig voor EDI Importmodule voor eigen applicatie. Leest binnengekomen berichten - bijvoorbeeld verkooporder Exportmodule voor eigen applicatie. Exporteert gegevens van te verzenden berichten, bijvoorbeeld een inkooporder Beheermogelijkheid voor elektronische berichten. Inkooporders pas na goedkeuring verzenden. Edifact-vertaalmodule, maakt van gegevens standaard EDI-bericht Een modem/netwerkkaart Communicatiesoftware Elektronische postbus H4

EDI, voor en tegen Voordelen van EDI snel minder kans op fouten minder werk kan goedkoper zijn Nadelen van EDI investeren in software, hardware en implementatie goede onderlinge afspraken nodig tussen beide partijen de organisatie wordt afhankelijk van ICT traditionele interne controles (goedkeuren van een inkooporder) gaat anders de organisatie moet zich aanpassen geen ‘hard’ bewijs van bijvoorbeeld een bestelling gebruik van EDI heeft een juridische consequenties H4

Veiligheidsvoorzieningen voor een netwerk kunnen zijn: A.Disk mirroring B.Disk monitoring C.Uninterruptible Power Supply (UPS) D.Alle genoemde voorbeelden H4

There and back again

Internet, netwerk van netwerken H4

AMSIX- Amsterdam Internet Exchange Historical traffic data Peerring around the globe AMS-IX had recordjaar JANUARI :57 RICHARD KEIJZER NIEUWSRICHARD KEIJZERNIEUWS De Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) kende een succesvol Hoogtepunten waren het doorbreken van de grens van 2 terabit per seconde (Tbps) aan Internetverkeer en een record van 115 connectie-aanvragen. AMS-IX maakte in 2012 een stevige groei door. In juli werd de grens van 500 aangesloten IP-netwerken bereikt en eind 2012 stond de teller reeds op 540. Hiermee is AMS-IX qua aangesloten netwerken 's werelds grootste internet exchange, met sinds oktober meer dan 1000 klantpoorten. Sterke toename Het totale internetverkeervolume binnen AMS-IX is in 2012 met 29 procent gegroeid tot een totaal van 4,1 exabyte. In november 2012 werd voor het eerst een piek in de Internetverkeerssnelheid van 2 Tbps gehaald. Bovendien zag AMS-IX het IPv6-verkeer in 2012 groeien van 2 Gbps tot meer dan 6 Gbps. “De groei van 29 procent in internetverkeer ligt precies gelijk aan de door Cisco voorspelde groei van het wereldwijde Internetverkeer in 2012”, zegt Job Witteman, CEO van AMS-IX. Bron: H4

Internet, mogelijkheden World Wide Web nieuwsgroepen (Usenet) File Transfer Protocol downloaden freeware Shareware virtuele gemeenschappen = communities instant messaging nieuwsgroepen weblogs Hyves Schoolbank Wikipedia internetspellen Youtube Second life Bittorrent H4

Internet, WWW = hypertext hyperlink domeinnaam Hypertext Mark-up Language (HTML) Java en java applets zoekrobot (google.com, altavista.com, ilse.nl) portals (fiets.pagina.nl, hits, teller, statistiek muziekindustrie H4

Internetpagina H4

Internet, gevolgen informatie verzamelen bijv. scriptie teleshopping e-handel, e-commerce elektronisch betalen wereldwijd handelen ‘video-on-demand’ betaal-tv beeldtelefoon videoconferencing thuiswerken onderwijs op afstand enzovoort H4

Internet, gebruik en opzetten Wat is nodig voor internet? computer telefoonlijn modem of netwerkkaart internet provider software (browser, programma, chatprogramma, …..) Maken van eigen internetsite beheer van de pagina’s (organisatie) HTML pagina's maken (HTML-editor) snelheid van downloaden van een pagina gecomprimeerde plaatjes (JPG, GIF) ZIP-bestanden vindbaar via zoekrobots vormgeving is een vak H4

Internet, De voordelen van snelle versturing en snelle reactie oorspronkelijk bericht terug zenden berichten vaak informeler lage kosten attachments mogelijk mailinglist's gebruiken berichten overal op te vragen (evt. Notebook plus GSM of Wi-fi) berichten te archiveren in mappen H4

Internet, Nadelen van afhankelijk van netwerk (netwerkstoring)  is niet echt privé. een systeembeheerder kan berichten inzien een telefoongesprek is persoonlijker informeel: onbedoelde emoties junkmail of spam niet verwijderde kost veel ruimte op de harde schijf Impact van wordt vaak onderschat! H4

Welke uitspraak over een router is juist? Een router is een: A.verdeelstation om data over internet naar het verzendadres te loodsen B.toepassingsprogramma die de gebruiker nodig heeft om te kunnen werken in en netwerk C.insteekkaart in de computer die de aansluiting met het bedrijfsnetwerk mogelijk maakt. D.chip die de kloksnelheid van het versturen van berichten over internet regelt. H4

Cloud Computing Diverse vormen Cloud computing Infrastructure–as-a-Service (IaaS) Software-as-a-Service (SaaS) Voordelen: Vast bedrag per termijn per gebruiker/gebruikseenheid Flexibele vergroten van de capaciteit ( aantal gebruikers of meer data ) Betrouwbare leverancier hoge beschikbaarheid Minder intern ICT personeel nodig Nadelen: Volledige afhankelijkheid Problemen als de Back-up niet goed is Vertrouwelijke informatie in handen van externen Belangrijke vragen Wie is er Juridisch eigenaar? Wie is er aansprakelijk bij een calamiteit H4

Internet beveiliging Bedreigingen o.a. computervirus spyware adware phishing pharming trojaans paard spam Bescherming o.a. anti virusprogramma firewall gesloten netwerk cryptografie spamfilter H4

Intranet Gebruik van goedkope internettechnologie om interne informatie te verspreiden. Voorbeelden van toepassingen bedrijfsbeschrijving, jaarverslagen, bedrijfsnieuws, researchresultaten notulen van vergaderingen telefoonlijsten, personeelsgegevens, ‘smoelenboek’ productinformatie en prijslijsten procedures, het ISO-kwaliteitshandboek Voordelen minder papier informatie kan heel actueel zijn wijzigingen worden direct overal zichtbaar eenvoudige userinterface verspreiding van informatie is zeer eenvoudig de informatie is altijd beschikbaar eventueel wereldwijd H4

Welke omschrijving past het best bij 'Trojaans paard'? A.Software die reclameboodschappen per mail naar miljoenen adressen stuurt. B.Ongewenste software dat zich voordoet als wat anders waardoor de gebruiker dit programma installeert. Het geeft anderen toegang tot de pc. C.Software die advertenties weergeeft met behulp van pop-up vensters, meestal om de ontwikkelkosten van software terug te verdienen. D.Ongewenste software die schade kan brengen aan de bestanden en die ongevraagd advertenties plaatst op websites. H4

Internet… H4

Telefonie Begrippen GSM SMS Short Message Service) WAP Wireless Application Protocol GPRS Altijd on-line, betalen per ‘byte’ UMTS Universal Mobile Telecommunication system 2 Mbit/s VoIP Blue tooth H4

Telefonie UMTS rechtstreeks lezen opvragen internetpagina’s aansluiting op bedrijfsnetwerk muziek via de telefoon afspelen telefoongesprek met beelden vergaderen per telefoon online spelletjes opvragen van banksaldo geld overmaken betalen per telefoon routeplanning mbv telefoon en gps (global position system) Universal Mobile Telecommunication system (UMTS) Zeer snelle 2 Mbit/s H4

Vragen zijn welkom