Bijscholing JGZ richtlijn “Te vroeg en/of SGA geboren kinderen” Landelijke werkgroep met adviseurs S. vd Pal (TNO) en M. Pols (Kennisinstituut van Medisch Specialisten)

Inhoud van de presentatie 1.Achtergrond richtlijnontwikkeling: knelpunten 2.Vroeg/SGA-geboorte 3.Afbakening 4.Inhoud van de richtlijn 5.Belangrijkste aanbevelingen 6.Belangrijkste veranderingen *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Een eerste vraag: Wie heeft de richtlijn gelezen? * Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Knelpunten Uit focusgroepen met zorgverleners & met ouders: 1.Weinig afstemming diverse zorgverleners bij nazorgtraject 2.Intensieve (dubbele) monitoring <32 weken, juist minder bij wkn 3.Ouders vaak het “doorgeefluik” van communicatie en informatie 4.Tegenstrijdige adviezen/conclusie bijvoorbeeld door het niet eenduidig corrigeren voor vroeggeboorte 5.Weinig specifieke kennis bij JGZ over gevolgen vroeg/SGA-geboorte en nazorg Eerdere richtlijnen niet actief geïmplementeerd! *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Prevalentie in Nederland van alle geboortes (PRN, 2011): -7,7% prematuur (<37.0 weken) geboren -1,5% zeer te vroeg (<32.0 weken) -1,4% geboortegewicht onder 1500 gram (grotendeels zijn dit tevens te vroeg geboren kinderen). -Nieuwe behandelrichtlijnen voor vroeggeborenen jonger dan 25 weken (NVK, NVOG 2010); toename vroeggeboren babies -Perinatale sterfte (2007); -Zwangerschapsduur 22+0 tot 32+0 weken: 34,5% -Zwangerschapsduur 32+0 tot 37+0 weken: 2,1% -De overlevingscijfers verbeteren jaarlijks -Steeds meer vroeg/SGA-geboren met gezondheidsrisico! * Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Afbakening Richtlijngebruikers; JGZ 0-4; vanaf geboorte & met aanbevelingen voor overdracht naar JGZ Ziekenhuis van belang; vooral bij overdragen en afstemmen (zie hoofdstuk 2 van de richtlijn) Doelgroep: kinderen die Te vroeg geboren zijn (zwangerschapsduur onder 37+0 weken) Te licht geboren zijn voor de zwangerschapsduur (geboortegewicht tov GA bij geboorte < -1SDS) *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Hoofdstuk 2: Samenwerken en afstemmen -Gebaseerd op rapport AJN-NVK (2009): Samenwerken en Afstemmen Casemanager Overdracht Afstemmen *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Belangrijkste aanbevelingen Hoofdstuk 2 Samenwerken en afstemmen 2.1. Casemanager * FaseCasemanager Klinische faseKinderarts (regionaal/academisch) Na ontslag (nazorgfase)Regionale kinderarts (in enkele gevallen academisch kinderarts), totdat deze overdraagt naar andere/reguliere zorgverlener (zoals JGZ/huisarts). Geen klinische faseReguliere zorgverlener (zoals JGZ/huisarts). Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

2.2. Overdracht: -Vóór of direct bij ontslag: schriftelijke overdracht van de meest relevante medische en verpleegkundige gegevens van kinderarts naar huisarts en JGZ (zie tabel in richtlijn en samenvatting). -Definitieve overdracht binnen twee weken na ontslag en wordt schriftelijk vastgelegd. -De casemanager coördineert deze overdracht. -Ouders worden geïnformeerd over de overdracht naar de JGZ volgens de leidraad Schriftelijke communicatie tussen kinderartsen en artsen werkzaam in de jeugdgezondheidszorg (NVK, 2007). * Belangrijkste aanbevelingen Hoofdstuk 2 Samenwerken en afstemmen Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

2.3. Afstemmen: -Vóór ontslag naar huis worden onder verantwoordelijkheid van de casemanager heldere afspraken over het nazorgtraject gemaakt tussen de betrokken zorgverleners en in overleg met de ouders. -Controles worden zodanig op elkaar afgestemd dat de belasting voor ouders en kind minimaal is * Belangrijkste aanbevelingen Hoofdstuk 2 Samenwerken en afstemmen Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Wat zijn de belangrijkste verschillen met de huidige werkwijze? -Casemanager -Minimaal over te dragen gegevens en timing overdracht -Afstemming nazorgtraject * Belangrijkste veranderingen Hoofdstuk 2 Samenwerken en afstemmen Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Hoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing Is voornamelijk gebaseerd op: systematisch literatuur onderzoek (EBRO-methode) van huidige nationale en internationale literatuur: Basiskennis problematiek en gevolgen Vroegherkenning Interventies, doorverwijzing *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Belangrijkste aanbevelingenHoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing 3.1 Basiskennis JGZ: Risicofactoren gevolgen kinderen Gevolgen kinderen Mentaal (Neuro) Motorisch Psycho-sociaal Fysiek Risicofactoren gevolgen ouders Gevolgen ouders Psychisch/ psycho-sociaal: Ouder-kind interactie Gevolgen voor hele gezin / moeder en ook vader en hun onderlinge relatie / hele omgeving (familie-, werkrelaties enz) *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

3.2 Correctie testleeftijd voor vroeggeboorte: Uitgaan van de uitgerekende / a terme datum (i.p.v. kalenderleeftijd)! * Correctie testleeftijd voor vroeggeboorte (alle kinderen < 37 weken) GebiedCorrectie Tot en met gecorrigeerde leeftijd van 24 maanden Lengtegroei*, gewicht, mentale, motorische en spraak-taal ontwikkeling Ja. Gebruik de gecorrigeerde leeftijd (de leeftijd berekend vanaf de uitgerekende datum), niet de kalenderleeftijd. Na gecorrigeerde leeftijd van 24 maanden Mentale, motorische en spraak-taal ontwikkeling Nee. Gebruik de kalenderleeftijd; bij een vertraagde ontwikkeling ook de gecorrigeerde leeftijd in het eindoordeel betrekken. Lengtegroei #, gewichtJa. Gebruik de gecorrigeerde leeftijd tot 5 jaar. # Groeicurves voor te vroeg geboren kinderen per zwangerschapsduur in weken: sinds oktober 2011 beschikbaar via (kunnen (indien beschikbaar) naast de standaard curves (gecorrigeerd voor vroeggeboorte) gebruikt te worden bij het monitoren van de groei van deze kinderen). Belangrijkste aanbevelingenHoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

3.3 Monitoren ontwikkeling: -Monitoren ontwikkeling: Van Wiechenschema (testleeftijd gecorrigeerd voor vroeggeboorte). -Bij twijfel over achterstand na Van Wiechenschema: overleg met kinderarts, tenzij ontwikkeling tevens in het kader van follow-up door een andere professional gevolgd wordt. -Bij geconstateerde achterstand: door/-terugverwijzen naar kinderarts. * Belangrijkste aanbevelingenHoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

3.4 Interventies en doorverwijzing: -De JGZ is op de hoogte welke aanvullende interventies ingezet kunnen worden. -De JGZ is op de hoogte van de interventies en/of behandelingen die aangeboden worden aan kind en zijn/haar ouders. -Indien de JGZ een afwijking of problematiek signaleert die niet eerder bekend was, neemt de JGZ contact op met de kinderarts (of evt huisarts). * Belangrijkste aanbevelingenHoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

3.5 Ondersteuning ouders: -De JGZ is alert op mogelijke psychosociale gevolgen voor ouders en gevolgen hiervan voor de hechting en/of opvoeding. -De JGZ is op de hoogte van de deelname van ouders aan interventieprogramma’s rondom/na ontslag. -Ouders worden vooral optimaal ondersteund in de periode rondom het ontslag. -Bij opvoedproblematiek of psychosociale problematiek worden gebruikelijke JGZ interventies, adviezen en richtlijnen gehanteerd. * Belangrijkste aanbevelingenHoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Wat zijn de belangrijkste verschillen met de huidige werkwijze? -Basiskennis omschreven -Correctie voor vroeggeboorte: duidelijke aanbevelingen (NB: beschikbaarheid gecorrigeerde groeicurves) -Aanbevelingen door- en terugverwijzing -Aandacht voor gevolgen voor ouders * Belangrijkste veranderingenHoofdstuk 3: Basiskennis JGZ & signalering, interventies en doorverwijzing Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Randvoorwaarden Benodigde basiskennis: gevolgen vroeg/SGA-geboorte kinderen, maar ook voor ouders! Lokale en regionale afspraken, bijvoorbeeld aandachtsfunctionaris Samenwerking met (keten)partners; vooral kinderartsen, maar ook andere ingeschakelde specialisten zoals; fysiotherapeut, maatschappelijk werk, (pre)logopedist, lactatiekundige enz. Systemen moeten het mogelijk maken dat er bij monitoring gecorrigeerd kan worden voor vroeggeboorte bij bijv. Van Wiechen items en groeicurves. Digitale overdracht *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Vragen en discussiepunten *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

Contactinformatie Contact ontwikkelaars: TNO; Sylvia van der Pal: KiMS; Margreet Pols: Contactgegevens NCJ : Financiering richtlijn: -Deze richtlijn is tot stand gekomen met financiële steun van ZonMw in het kader van het programma 'Richtlijnen Jeugdgezondheid' *Bijscholing JGZ Richtlijn “Vroeg/SGA-geboorte”| November 2013 | Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |

*