“QUE SERA, CERA?” ( over kwetsbaarheid en geluk) Prof. Dr. Dirk De Wachter KULeuven Cera-ontmoetingsdag Vormingscentrum Guislain, 14/11/15
Psychiater sum, ergo sum (verdrietdokter)
PSYCHIATRISERING “Gelukkig” als eigen verdienste in een maakbare samenleving (meritocratie). “Héél gelukkig” als ultiem doel : het paradijs op deze aarde (paradise lost). “Ongelukkig en kwetsbaar zijn” als persoonlijke mislukking. “Ongelukkig en kwetsbaar zijn” als ZIEKTE.
“Laten we alstublieft een beetje ongelukkig zijn.”
Verbrokkeling ?
Individualisering, onkwetsbaarheid, ikkigheid Wederzijdse kwetsbaarheid als verbindend patroon In de kwetsbare barsten verschijnt de Liefde Efficiëntie --- verliezers Paradox: Globalisering --- vervreemding
De verbinding als voorwaarde van geluk “l’enfer, c’est le manque des autres” Geluk in een verbrokkelde samenleving : Individueel “geluk” Usurpistisch “geluk” ‘ik ben’ in samenhang
Vervlakking?
Ceci n’est pas une personne
FILOSOFIE PSYCHOLOGIE NEUROFYSIOLOGIE
COMPLEXITEIT Bidden ? Denken ? Praten ? Pillen ?
Hechting ?
(onveilige) hechting Korte termijn denken: dood van de geschiedenis toekomst? “als wij er niet meer zijn” Objectivering: dood van het subject (vragenlijsten, testen, normscores) Economisering : de patiënt als gebruiksvoorwerp inwisselbaar,verbruiksvoorwerp Grote kwetsbaarheid als uitdaging voor hechting : -begrenzing? bemoedering? bezorgdheid? -breuken? afstand? kwaadheid? -machtloosheid? schuld?
Spreken ?
“Woord-armoede” Woorden-loze beeldcultuur Visuele media als belangrijke speler One-liners tegenover complexiteit Identiteit als Hollywoodbeeld: oppervlaktestructuur jong, blits, rijk, knap : “iedereen Brad Pitt” materieel succes als norm Cijfers i.p.v. letters (geen verhalen meer) Geluksonderzoek : hitparades, concurrentie, steeds beter
Stilte ?
Stilte Betekenisloos getater, gebazel en “ruis” Langdurige, onzichtbare, stille zorg Leren zwijgen, “wachten” “Kwetsbare” mensen leren ons “Er zijn” zonder meer Onmacht zonder cynisme: “I can’t go on. I’ll go on” (Beckett). De Liefde gaat voorbij de woorden
Levinas’ kleine goedheid Besluit Levinas’ kleine goedheid