Lianne Schmaal 17 november 2011FADO Effect of modafinil on neural circuits underlying impulsivity in alcohol dependence Lianne Schmaal Department of Psychiatry Academic Medical Center

Methoden Achtergrond DiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Alcohol afhankelijkheid:  Gekenmerkt door terugval  Succes van behandeling is afhankelijk van intacte cognitieve functies (Sofuoglu et al., 2010)  Verminderde cognitieve controle functies spelen belangrijke rol in alcohol afhankelijkheid (Whiteside and Lynam,2003; Mitchell et al., 2005)  Verminderde impuls controle belangrijke voorspeller voor terugval in verslaving (Goudriaan et al., 2008; Bowden-Jones et al., 2005)

Methoden Achtergrond DiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Verbeteren impuls controle aangrijpingspunt voor behandeling Cognitive control Modafinil

Methoden Achtergrond DiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Klinische studies met modafinil

Methoden Achtergrond DiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Modafinil Modafinil verbetert impuls controle functies in gezonde vrijwilligers, methamphetamine afhankelijkheid en pathologische gokken (Gahremani et al. 2011; Minzenberg et al., 2008; Zack et al., 2008) Modafinil heeft meer effect in mensen met subnormale baseline performance (Finke et al. 2010; Kalechstein et al., 2010; Spence et al., 2005; Zack et al., 2008)

Methoden Achtergrond DiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Maar welke neurobiologische mechanismen liggen ten grondslag aan deze cognitieve enhancement door modafinil in verslaving? Heeft modafinil ook een enhancing effect op impuls controle in een niet-stimulantia verslaving zoals alcohol afhankelijkheid? Zijn de effecten van modafinil op impuls controle en onderliggende neurale activatie patronen het grootst in hoog impulsieve alcohol verslaafden?

MethodenAchtergrondDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Deelnemers: -16 alcohol afhankelijke patiënten (AD) Randomized double-blind cross-over design: -Twee sessies: eenmalige toediening van placebo of modafinil (200 mg) Stop Signal Paradigma:

MethodenAchtergrondDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Uitkomst maten:  Stop Signal SSRT = mean Go – Stop Signal Delay  Hersenactiviteit gedurende succesvolle inhibitie: - verschil tussen modafinil en placebo  Correlatie tussen verbetering in SSRT (gedrag) en verhoging in hersenactiviteit door modafinil

AchtergrondMethodenDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO  Geen effect van modafinil op SSRT  Wel correlatie tussen SSRT op placebo en verbetering in SSRT door modafinil (r = 0.58)

AchtergrondMethodenDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Effect van modafinil op hersenactiviteit Modafinil>Placebo Putamen

AchtergrondMethodenDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Correlatie verbetering SSRT en verhoging hersenactiviteit door modafinil SSRT: P>M SSRT: P Effect size: M>P

AchtergrondMethodenDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Modafinil verbetert impuls controle alleen in hoog impulsieve AD patiënten:  Modafinil heeft met name effect op mensen met subnormale baseline cognitieve functies (Finke et al. 2010; Kalechstein et al., 2010; Spence et al., 2005)  Modafinil verminderde impulsiviteit bij hoog impulsieve pathologische gokkers, terwijl impulsiviteit verhoogd werd bij laag impulsieve gokkers (Zack et al., 2008)

AchtergrondMethodenDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Modafinil verbetert impuls controle in hoog impulsieve AD’ers via activatie van verschillende hersengebieden Ide & Li 2011

AchtergrondMethodenDiscussieResultaten 17 november 2011 FADO Take home message Huidige studie geeft een neurobiologische onderbouwing aan implementatie van modafinil in behandeling van AD MAAR…………waarschijnlijk niet effectief om het standaard op te nemen in de behandeling Rekening houden met cognitief functioneren: Patient-Treatment matching?

Acknowledgements Wim van den Brink Dick Veltman Anneke Goudriaan Ton Schoffelmeer Taco de Vries Tommy Pattij Nienke Broos Geert Dom Leen Joos

Precentral gyrusPutamen