De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis Hoorcollege propedeuse 2015-2016 semester I blok I F.G. Naerebout www.oudegeschiedenis.info

5de-4de eeuw

500 – 338 Klassieke periode: overzicht [540 Ontstaan Perzische Rijk] [ca 550 Karthago vestigt hegemonie] 507 Kleisthenes ca 500 Romeinse Republiek 500 Ionische Opstand 490/480 Perzische Oorlogen 480 Himera (Grieken v. Karthago) 478 Delisch-Attische Zeebond 474 Kumē (Grieken v. Etrusken) ca 460/50 Radicalisering v/d 450 Wet v/d 12 Tafelen  Standenstrijd Atheense democratie 431-404 Peloponnesische Oorlog 403 Herstel van de democratie te Athene 396 Inname Veji 377 Tweede Attische Zeebond 371 Slag bij Leuktra 367 consulaat open voor plebejers 338 Slag bij Chaironeia 338 Ontbinding Latijnse Bond 336 Alexander de Grote 323 Dood van Alexander  Hellenistische koninkrijken 295 Slag bij Sentinum 287 Lex Hortensia  Klassieke Republiek 264 1ste Punische Oorlog ca 200 Rome in de Griekse wereld

Interne sociale en politieke ontwikkelingen ATHENE Interne sociale en politieke ontwikkelingen

Athene 1 burger (polites)  niet-burger metoikos (‘migrant’), xenos (vreemdeling) slaaf NB1: vrouwen en kinderen van burgers NB2: Aanscherping v/d regels 450/451 demos/polis 2 rijk  arm 3 de verbanden waarbinnen het leven van de Atheense burger zich afspeelt fule p fratria d deme oikos/fami-lie

Sparta 1 burgers: Spartiaten: Homoioi (‘Gelijken’)  niet-burgers heloten slaven? perioiken Vrouwen en kinderen van Spartiaten polis fule 2 rijk  arm sussition/andreion oikos/fami-lie 3 de verbanden waarbinnen het leven van de Spartaanse burger zich afspeelt

INWONERTAL VAN ATHENE 5de eeuw : 50.000 burgers 4de eeuw : 30.000 burgers x 3.5 voor vrouwen en kinderen + niet-burgers (vrij en slaaf) Totaal : 200.000-350.000 Guesstimates? Maar bv Raad van 500 (Boule) levert een rekenmodel: max 2 x 1 jaar, > 30 jaar oud; en per jaar 700-1400 magistraten > 30 jaar

De Atheense bestuursstructuur Attika omvat 139+ demen (wijken, dorpen) verdeeld over 30 trittues  10 stad + 10 kust + 10 binnenland 1 trittus stad + 1 trittus kust + 1 trittus binnenland = 1 fule Aldus is de burgerbevolking van Attika ingedeeld in 10 fylen (fulai); in elke fyle zitten burgers uit verschillende delen van de polis bij elkaar: elke fyle is een gemengde groep, een dwarsdoorsnede

10 fulai

B1 10 fulai S1 Fyle 1 K1

10 fylen 10 x 50 bouleutai = Raad van 500 10 archonten 10 generaals etc

Agora Areopaag Pnux