Samenvatting

11 Vaardigheden 11.1 Rekenvaardigheden Basisrekenvaardigheden Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.1 Rekenvaardigheden Basisrekenvaardigheden Met rekenen in verhouding wordt bedoeld dat twee grootheden met dezelfde factor toe- of afnemen. Er is dan sprake van een constante verhouding. Bij berekeningen kun je gebruik maken van een verhoudingstabel Exameneisen: rekenen met verhoudingen, procenten, breuken, machten en wortels de omtrek en de oppervlakte berekenen van een cirkel, een driehoek en een rechthoek de oppervlakte berekenen van een bol het volume berekenen van een balk, een cilinder en een bol absolute waarde toepassen

11 Vaardigheden 11.1 Rekenvaardigheden Schatten Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.1 Rekenvaardigheden Schatten Schatten van de waarde van een grootheid is nooit zomaar een gok. Er hoort een beredenering bij. Exameneisen: gebruik maken van beredeneerde schattingen voor onbekende grootheden bij het oplossen van natuurkundige vraagstukken vooraf de orde van grootte van een grootheid of uitkomst inschatten en achteraf beoordelen in hoeverre de uitkomst van een vraagstuk juist kan zijn

11 Vaardigheden 11.1 Rekenvaardigheden Vergelijkingen oplossen Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.1 Rekenvaardigheden Vergelijkingen oplossen Je moet verschillende soorten vergelijkingen kunnen oplossen zonder gebruik te maken van een grafische rekenmachine. Exameneisen: oplossen van lineaire en tweedegraads vergelijkingen oplossen van twee lineaire vergelijkingen met twee onbekenden toepassen van log x, ln x, eax, eax, ax, xa , sin x en cos x

11 Vaardigheden 11.1 Rekenvaardigheden Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.1 Rekenvaardigheden Driehoeksberekeningen en vectoren Bij driehoeksberekeningen maak je gebruik van sinus, cosinus en tangens, zoals bijvoorbeeld bij het ontbinden van vectoren in loodrechte componenten. Exameneisen: in een rechthoekige driehoek met twee zijdes of met één zijde en één hoek gegeven, de overige zijdes en hoeken uitrekenen, gebruik makend van sinus, cosinus, tangens en de stelling van Pythagoras grafisch optellen en ontbinden van vectoren

11 Vaardigheden 11.2 Redeneren met verbanden en formules Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.2 Redeneren met verbanden en formules Formules opstellen en verbanden herkennen Je moet verschillende soorten verbanden kunnen herkennen aan de vorm van de grafiek en daarbij een functievoorschrift kunnen opstellen. Exameneisen: functievoorschriften opstellen van lineaire verbanden, evenredige verbanden (recht, omgekeerd, kwadratisch, omgekeerd kwadratisch) en wortelverbanden grafieken tekenen met behulp van een functievoorschrift grafieken tekenen bij een meetserie

11 Vaardigheden 11.2 Redeneren met verbanden en formules Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.2 Redeneren met verbanden en formules Coördinatentransformatie Om een verondersteld verband te controleren kun je gebruik maken van coördinatentransformatie. Daarbij verander je één van de assen van de grafiek zodanig dat er een rechte lijn door de oorsprong ontstaat. De helling van de lijn is dan gelijk aan de evenredigheidsconstante in de formule. Exameneisen: relaties van de vorm y = ax2, y = ax1, y = ax2, y = ax1/2 door coördinatentransformatie weergeven als een rechte lijn door de oorsprong

11 Vaardigheden 11.2 Redeneren met verbanden en formules Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.2 Redeneren met verbanden en formules Logaritmische assen Bij een logaritmische as bestaat de schaalverdeling uit machten van 10. Daardoor kunnen zeer uiteenlopende waarden van grootheden goed worden weergegeven. Exameneisen: aflezen van diagrammen, waaronder logaritmische diagrammen, dubbellogaritmische diagrammen en diagrammen met asonderbrekingen

11 Vaardigheden 11.2 Redeneren met verbanden en formules Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.2 Redeneren met verbanden en formules Redeneren met formules Verbanden zoals evenredigheden geven weer hoe grootheden met elkaar samenhangen. Door gebruik te maken van die evenredigheden kun je een redenering opzetten waaruit blijkt hoe de ene grootheid verandert ten gevolge van een verandering in een andere grootheid. Exameneisen: redeneren met evenredigheden (recht, omgekeerd, kwadratisch, omgekeerd kwadratisch) redeneren met natuurkundige verbanden

11 Vaardigheden 11.2 Redeneren met verbanden en formules Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.2 Redeneren met verbanden en formules Eenheden afleiden en controleren In formules moeten de eenheden bij de uitdrukkingen aan weerszijden van de vergelijking hetzelfde zijn. Als er een onbekende of nieuwe grootheid in een formule staat dan kun je de bijbehorende eenheid afleiden uit de eenheden van de andere grootheden. Exameneisen: in natuurkundige formules eenheden afleiden en controleren.

11 Vaardigheden 11.3 De rol van de afgeleide Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.3 De rol van de afgeleide Betekenis van de afgeleide, raaklijn en oppervlakte De afgeleide speelt een rol bij het bepalen van de helling van (de raaklijn aan) een grafiek. Verder moet je verschillende functies kunnen differentiëren. Exameneisen: differentiëren van lineaire en kwadratische functies, machtsfuncties, sinusfuncties en cosinusfuncties tekenen van de raaklijn aan een kromme en de steilheid bepalen de oppervlakte onder een grafiek bepalen

11 Vaardigheden 11.3 De rol van de afgeleide Wiskunde in de natuurkunde | vwo | Samenvatting 11.3 De rol van de afgeleide De rol van de afgeleide in dynamische modellen De afgeleide van een grootheid beschrijft de verandering van die grootheid. Dat is ook wat er in een dynamisch model gebeurt: de ene grootheid zorgt voor toe- of afname van een andere grootheid. Exameneisen: bij een natuurwetenschappelijk probleem een model selecteren dat geschikt is om het probleem te bestuderen een beargumenteerde schatting maken voor waarden en foutmarges van modelparameters op basis van gegevens toetsbare verwachtingen formuleren over het gedrag van een model een model evalueren op basis van uitkomsten, verwachtingen en (meet)gegevens, rekening houdend met eventuele foutmarges in modelparameters