Weerbaarheid en zelfredzaamheid vergroten 11 Weerbaarheid en zelfredzaamheid vergroten Uitleggen dat school ons benaderd heeft voor ouderavond. Uitleggen wat ik doe en over inhoud deze avond.

Programma Wat is weerbaarheid? Bouwstenen voor weerbaarheid 22 Programma Wat is weerbaarheid? Bouwstenen voor weerbaarheid Discussie en werkvormen met elkaar Programma: Lezing gebasseerd op verschillende lezingen van Positief Opvoeden en op themakoffer Weerbaarheid Positief opvoeden = australische methode Graag meedoen, vragen tussendoor stellen Info meenemen

33 Doel programma Bewust worden van je rol als ouder / opvoeder rondom weerbaarheid en zelfstandigheid. Ervaringen uitwisselen. Doel programma: Bewust opvoeden, bewust zorgen, ook bewust ontzorgen Jas valt naast de kapstok, wie pakt m op, ouder of kind? Stelt je kind zich snel kwetsbaar op of laat t de kaas niet van t brood eten?

Definitie weerbaarheid 44 Definitie weerbaarheid “Een weerbaar kind is in staat aan te voelen wat hij wel en niet wil en wat hij wel en niet kan en kan daar naar handelen” Een weerbaar kind kan vertrouwen op eigen kracht en mogelijkheden. Heeft voldoende durf om nieuwe oplossingen te zoeken en uitdagingen aan te gaan. Maar is ook in staat hulp te vragen of te zoeken als dan nodig is. Kinderen die niet weerbaar genoeg zijn, die voelen niet goed hun grenzen aan en durven het vaak niet aan te geven. Ook hebben ze minder vertrouwen dat ze bepaalde dingen aan kunnen. Daardoor ondernemen ze minder snel nieuwe activiteiten en bewaken niet voldoende hun grenzen. Ze laten over zich heen lopen. De andere kant kan ook, maar kinderen die té weerbaar zijn, hebben net zoveel moeite met het bewaken van hun grenzen en hun eigen mogelijkheden. Ze overschreeuwen zichzelf en gaan elke uitdaging juist aan. Hierdoor gaan ze ook over de grenzen van anderen heen. In beide gevallen kunnen kinderen grote problemen krijgen. In contact met anderen maar ook in het leren van nieuwe vaardigheden op elk ontwikkelingsgebied. Cirkel: kind ruimt kamer op, compliment, kind voelt zich goed, zelfbeeld: ik kan goed opruimen, aangepast gedrag: positief gevoel en zelfbeeld is stimulans om gedrag vaker te vertonen. Dit is niet een gesloten cirkel, maar een opwaartse spiraal. Het kan ook een neerwaartse spiraal worden, als de reactie van ouders regelmatig negatief is en als ouders de hele persoon afwijzen, ipv grenzen stellen aan het GEDRAG van het kind. Als kind bijv. tegen deur schopt en ouders noemen hem een etter. Kind voelt zich boos en verdrietig. En daarna denken: ik ben toch al een etter, dan ga ik nog wel even door, wat maakt het uit, krijg ik in ieder geval aandacht… Hoe dan reageren…? Uitleggen, gevoel benoemen en erkennen en grens geven. Woordje ‘STOP’ gebruiken ipv NIET…

55 Factoren van invloed * Factoren in het kind zelf, zoals temperament, ontwikkelingsfase en leeftijd * Voorbeeld wat kind krijgt door volwassenen * Gezin en plek in het gezin * Leefomgeving van het kind * Invloed vriendjes / vriendinnetjes

Bouwstenen voor weerbaarheid 66 Bouwstenen voor weerbaarheid Zelfvertrouwen Realistisch en positief zelfbeeld Rekening houden met anderen Zelfstandigheid Veerkracht Een krachtige uitstraling 6

1. Zelfvertrouwen Wat kun je doen als ouder? 77 1. Zelfvertrouwen Wat kun je doen als ouder? Toon interesse en betrokkenheid Weet wat je kind doet, toezicht houden Complimenten geven Stel haalbare doelen Probleem leren oplossen Let vooral op wat goed gaat Het belangrijkste is dat je contact hebt met je kind, je probeert in te leven in zijn persoon, gevoelens, beleving. Daarbij is het ook belangrijk dat je weet wat hij doet, ook al speelt hij al zelfstandig, zonder jouw toezicht, buiten / met anderen. Kinderen vinden dit niet altijd leuk, maar uiteindelijk geeft het een gevoel van veiligheid en vertrouwen, als je duidelijke afspraken maakt en eist van je kind dat hij / zij laat weten wat hij doet en waar hij is. Wat is belangrijk bij complimenten geven? Gedrag wat je aandacht geeft groeit, gedrag wat je weinig aandacht geeft, zwakt af Hoe maak je haalbare doelen? Kind leert van succeservaringen. Alleen is dit soms in kleine stapjes. Haalbare doelen geeft veiligheid, hierdoor kan het zelfvertrouwen groeien. Voorbeelden: voor het eerst alleen een boodschap gaan doen. Dit moet je opbouwen, door eerst mee te gaan, zeker te weten dat kind de weg weet, voldoende geld mee te geven, afspraken te maken, eerst met een vriendje samen, etc. Iets vertellen over positief opvoeden Probleem oplossen later in presentatie 7

88 Filmpje Uit DVD Opvoeden Zo 8

2. Realistisch zelfbeeld 99 2. Realistisch zelfbeeld Geef het goede voorbeeld als ouder Acceptatie: iedereen is verschillend Praat met je kind over: Wat kan ik goed? Wat wil ik leren? Aan wie vraag ik hulp? Wat kan ik beter aan een ander overlaten? VRAAG AAN DE ZAAL: Wat verstaan jullie onder een realistisch zelfbeeld Wat kan ik goed: een kind ontwikkelt zich en dit bestaat uit verschillende ontwikkelingsgebieden, sociale, emotionele, lichamelijke, taalontwikkeling, verstandelijke, seksuele ontwikkeling Een kind kan bijv goed leren, alleen is hij met sport / gym niet de snelste of motorisch wat onhandiger dan anderen. De ontwikkelingsgebieden verbinden zich uiteraard. Zo zie je dat een kind wat veel denkt, die goed kan leren, ook wat voorzichtiger is lichamelijk of wat faalangstiger, hij ziet sneller ‘beren op de weg’ en is banger om fouten te maken. Een realistisch en ook positief zelfbeeld heeft veel te maken met de gedachten die een kind heeft. Kinderen en volwassenen kunnen hun gedrag sturen door negatieve gedachten, maar ook door positieve! Een moeilijke rekentaak: je kunt denken: ‘ik ga het gewoon proberen en als het niet lukt, ga ik een andere taak doen of vraag ik hulp’ of: ‘ik ben te dom, het is te moeilijk, het lukt vast niet’. Wat oudere kinderen kun je daarin begeleiden, gesprekjes daarover hebben. 9

2. Positief zelfbeeld Kinderen die positief over zichzelf denken: 10101010 2. Positief zelfbeeld Kinderen die positief over zichzelf denken: voelen zich meestal gelukkig hebben succes in de dingen die ze doen maken gemakkelijk vrienden Kinderen die negatief over zichzelf denken: geloven vaker dat ze iets niet kunnen proberen niet graag nieuwe dingen uit Geven snel de moed op 10

Een positief zelfbeeld stimuleren 11111111 Een positief zelfbeeld stimuleren Zorg voor een veilige en stabiele omgeving Geef liefde en aandacht Prijs je kind voor wat hij goed doet Help je kind om eigen prestaties te erkennen Stimuleer je kind om eigen ideeën te uiten Zorg voor plezier en ontspanning Laat je kind dingen zelf doen en beslissen 11

3. Rekening houden met anderen 12121212 3. Rekening houden met anderen Gevoelens van jezelf en anderen herkennen en accepteren Mening van een ander respecteren Begrip tonen voor anderen Anderen de beurt geven Hulp bieden aan anderen Vriendelijk zijn Over gevoelens praten, leren uiten. Boekentips? Doorvragen over vriendschappen 12

4. Zelfstandigheid Waarom zelfstandigheid: 13131313 4. Zelfstandigheid Waarom zelfstandigheid: goede voorbereiding voor later bijdrage aan het gezinsleven voor jezelf kunnen zorgen verantwoordelijkheid kunnen dragen vertrouwen hebben in eigen capaciteiten -- vergroot zelfvertrouwen ** t’is een beetje een open deur maar; waarom is het belangrijk is om te werken aan zelfstandigheid van kinderen? Later moeten kinderen op eigen benen staan. Je bent niet in een klap zelfstandig. Een kind moet daar naar toegroeien. Bijvoorbeeld door thuis al te oefenen met dingen die je kind zelf kan doen. Zelfstandigheid betekent ook: je bijdrage leveren aan dingen die moeten gebeuren in het gezin. Zoals helpen bij de afwas, of de hond uitlaten. Als kinderen klein zijn zorgen ouders voor ze. Maar als ze groter worden moeten ze ook leren om voor zichzelf te zorgen. Bijvoorbeeld jezelf aankleden, zelf naar de wc gaan, je eigen boterham klaar maken. Ook op school wordt van kinderen verwacht dat ze dit soort dingen zelf kunnen Zelfstandig worden betekent ook dat je meer verantwoordelijkheid krijgt. Als ouder moet je er op een gegeven moment op kunnen rekenen dat je kind ook zonder jouw toezicht geen gekke dingen doet. Als je dingen helemaal zelf hebt gedaan, en met succes, is dat goed voor een positief zelfbeeld. Zo krijg je vertrouwen in je eigen capaciteiten. Dit kan ik, dit gaat me lukken. Kinderen moeten ook kunnen functioneren zonder dat ze steeds door anderen gestimuleerd en bevestigd moeten worden. Ze moeten ook vertrouwen ontwikkelen dat ze iets op eigen kracht kunnen.

Zelfstandigheid stimuleren 14141414 Zelfstandigheid stimuleren meehelpen aan taken in huis zelf aankleden en wassen op je eigen spullen letten eigen rommel opruimen klaar maken voor school koken onder toezicht *** Met welke dingen in huis kun je zelfstandigheid stimuleren ? Hier staan een aantal taken op een rijtje, waarbij je kinderen in kleine stapjes steeds meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid kunt aanleren. Daar kun je het beste mee beginnen als ze nog klein zijn. Als kinderen op jonge leeftijd al leren dat ze moeten meehelpen met taakjes in huis, spullen moeten opruimen, of dingen zelf moeten regelen, zullen ze dat ook makkelijker blijven doen als ze in de puberteit komen. Bijv eigen kinderen al vanaf 1 jaar samen helpen opruimen Als je er dan pas mee begint omdat je vindt dat ze nu groot genoeg zijn, is het vaak veel lastiger om dat nog voor elkaar te krijgen. Zelfstandigheid stimuleren kost in het begin extra tijd en energie van ouders. Je moet nog vaak helpen, je kind helpen herinneren aan de dingen die hij of zij moet doen. Bij veel bezigheden denk je misschien; als ik zelf doe gaat het een stuk sneller. Maar je onthoudt je kind daarmee oefensituaties die belangrijk zijn voor zijn ontwikkeling. En bedenk: na verloop van tijd kun je er veel plezier aan beleven!! Want dan merk je dat je ook echt dingen aan je kind kan overlaten. Stel je voor dat je zelf ziek bent. Dan is het toch erg prettig als je kind een kopje thee kan klaar maken, een boodschap doen of (als ze nog wat ouder zijn) zelf eten kan koken.

5. Veerkracht Leren tegen je verlies te kunnen 15151515 5. Veerkracht Leren tegen je verlies te kunnen Leren zelf problemen oplossen Leren met teleurstellingen om te gaan Leren omgaan met ingrijpende gebeurtenissen Veerkracht, geef niet snel op, als iets mislukt probeer je het nog eens. Bespreek situaties met vragen als STEL DAT? Stel dat je thuis komt en mama is er niet? 15

Zelf problemen oplossen 16161616 Zelf problemen oplossen Geef zelf het goede voorbeeld Leer je kind hoe je een probleem aanpakt Stimuleer je kind om problemen zelf op te lossen Prijs je kind als het zelf iets oplost Betrek je kind bij gezamenlijke problemen Veerkracht, geef niet snel op, als iets mislukt probeer je het nog eens. Bespreek situaties met vragen als STEL DAT? Stel dat je thuis komt en mama is er niet? 16

6. Een krachtige uitstraling 17171717 6. Een krachtige uitstraling Voorbeeld rol Zet je kind af en toe in de spotlights Stimuleer: je mag er zijn Heb vertrouwen in je kind Voorbeeld: trots over je kind zijn prestaties vertellen aan familie ofzo, terwijl je kind erbij is. Hoe zeg je het als je het er niet mee eens bent? 17

Voor zichzelf opkomen… 18181818 Voor zichzelf opkomen… Hoe ondersteun je kinderen daarin? Hulp inschakelen – wie, wanneer, waar, hoe? Social media: vragen stellen, nieuwsgierig zijn, duidelijk maken dat je er voor ze bent. 18

www.positiefopvoeden.nl www.ggdhollandsnoorden.nl www.jmouders.nl 19191919 www.positiefopvoeden.nl www.ggdhollandsnoorden.nl www.jmouders.nl www.ouders.nl 19

20202020 Dank voor uw aandacht

Start instructie Voor instructie uitleggen Ipv vroegere 123 Laura, we gaan nu eten kom aan tafel. Lars, het is nu tijd om je duplo in de mand te doen. Pieter, doe je schoenen aan we gaan naar de winkel