Kinderarmoedebestrijding Senaat, 22 juni 2015 Frederic Vanhauwaert, algemeen coördinator Netwerk tegen Armoede

Kinderarmoedebestrijding 1. Voorstelling 2. Algemeen 3. Welke maatregelen zijn er nodig? 4. Vragen

1. Voorstelling -Netwerk tegen Armoede verenigt 59 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen in Vlaanderen en Brussel -Armoedebestrijding op basis van inzichten van mensen in armoede en samen met mensen in armoede (afgelopen drie jaar sterk ingezet op werkingen gekleurde armoede) -Armoededecreet 2003 (VPAO’s en HPAO; VAPA) -Samen met VLAS een structurele rol in armoedetoets sinds Verenigde Verenigingen, Decenniumdoelen, BAPN/EAPN

2. Algemeen Meer dan 1 kind op 10 groeit op in armoede in Vlaanderen. Dit cijfer is de laatste 10 jaar meer dan verdubbeld. Hoe kunnen we de stijgende curve laten dalen? VIA, Studio Kinderarmoede, … Voor uitgebreide dossiers en standpunten:

Verschil in ontwikkeling woordenschat (Hart & Risley 1995) # woorden Leeftijd (maanden) m.24 m.36 m. Hoge SES Gemiddelde SES Lage SES

2. Algemeen -Ontwikkeling van kinderen gaat trager door stress in het gezin als gevolg van armoede. Stress om te moeten (over)leven in armoede. -Aanpakken van kinderarmoede is dus aanpakken van armoede binnen het gezin -Aanpakken van armoede in het gezin gebeurt vooral door fundamenteel in te grijpen op vlak van huisvesting, gezondheid, inkomen, werk, … en door brede gezinsondersteuning (vanuit vertrouwen met het gezin; met voldoende inzicht over armoede) -Meer inzicht over armoede en meer respect voor mensen in armoede overal van belang (VDAB, huisvestingsdiensten, OCMW, …)

Investeringen in gezondheid, onderwijs, vervangingsinkomens   Rendement van investeringen in menselijke ontwikkeling 0 Leeftijd Mismatch: Verschuiving van curatieve naar preventieve aanpak nodig Als samenleving investeren we veel in mensen, maar heel onevenwichtig over de levenscyclus E. Melhuish (2010)

2. Algemeen -Kwestie van vroeger in te grijpen -Ingrijpen nodig: - Kwestie van mensenrechten en waardigheid - Kost aan de samenleving op termijn minder (schuldbemiddeling, ggz, sociale woningen, …) - Theorie van Wilkinson

3. Welke maatregelen zijn er nodig?

Inkomen Inkomens en uitkeringen moeten boven de Europese armoedegrens komen Positief dat dit opgenomen is in regeerakkoord Negatief is: -onduidelijkheid of er nu aan berekeningswijze veranderd wordt (sociale voordelen meenemen?) -ingrijpen in aantal uitkeringen: bv versnelde degressiviteit, ingrijpen IGU -berekening Decenniumdoelen: gezinnen uit laagste inkomensgroep verliezen door regeerakkoorden minstens 40 euro per maand (voorzichtige berekening) -sociale correctie bij maatregelen: bv schrapping gratis hoeveelheid energie

Werk Creatie van duurzame kwaliteitsvolle jobs voor laag- en kortgeschoolden -Veel meer werkzoekenden dan beschikbare jobs; met tegelijk een strenge aanpak naar werkzoekenden. -Lastenverlagingen van deze regering geven dus best snel resultaat voor kort- en laaggeschoolden. -Op vlak van begeleiding van mensen in armoede naar werk: WAW- trajecten in Aalst; WERK-ARMOEDE-WELZIJN. (na 1 jaar zijn er van de 17 mensen: 8 mensen aan het werk, 4 in beroepsopleiding met zicht op duurzaam werk; ook de andere mensen zetten mooi stappen vooruit)

Wonen Het belang van een stabiele huisvestingssituatie voor gezinnen met kinderen wachtenden op een sociale woning in Vlaanderen. Vanaf 4 jaar wachten een huursubsidie (die rekening houdt met aantal kinderen) -Grote kans op herverdeling van budget woonbonus na staatshervorming; wetenschappers en Vlaamse Woonraad gaven aan dat de woonbonus niet efficiënt werkt -Focus beleid: geen herverdeling + vertraging bouwritme sociale woningen + invoering tijdelijke contracten + versterking positie verhuurder

Gezondheid Toegang tot gezondheidszorg Teveel mensen stellen nog gezondheidszorg uit omwille van financiële drempels. (5,5% in België; personen in Vlaanderen. Enkele groepen scoren opvallend minder goed: leden van eenoudergezinnen, werklozen, leden van gezinnen met lage werkintensiteit, huurders, personen uit de laagste inkomensgroep en personen geboren buiten de EU.) Gezinsbond, Vlaams Patiëntplatform en Netwerk tegen Armoede pleiten al langer voor veralgemeende toepassing van derdebetalersregeling. Waarom dit niet in een eerste stap veralgemenen voor kinderen en jongeren. Ook de werking van wijkgezondheidscentra dient aangemoedigd te worden: betaalbaar, multidisciplinair, laagdrempelig, inzetten op preventie, link met de buurt, …

Onderwijs Probleem van de schoolkosten -Cijfers Gemeenschapsonderwijs begin 2014: 9,5 miljoen euro achterstallige schoolfacturen. Stijgend gebruik van incassokantoren en deurwaarders, boterhammentaks, weigering rapporten, lege boterhammendozen, … -Beleid: optrekken maximumfactuur + besparen op werkingsmiddelen scholen en CLB’s -Maximumfactuur ook in secundair onderwijs + uitvoering automatische toekenning schooltoelage

Vrije tijd Voorzetting van de Uitpas met voldoende inspanningen naar toeleiding Een vrijetijdskaart voor iedereen met daarbinnen een kansentarief voor mensen in armoede. In sommige regio’s zijn ook scholen hierin ingestapt voor sport-/vrije tijdsaanbod voor leerlingen. -Kansentarief voor iedereen die recht heeft op VT (of vergelijkbare groepen) -Voldoende blijven investeren in werkingen die mensen toeleiden. Een kansentarief mag niet alleen staan.

Kinderopvang Voldoende plaatsen, betaalbaar en met een goed uitgebouwde sociale functie van kinderopvang. Good practice: ‘t Mezennestje in Aalst (samen met mensen in armoede en een opgeleide ervaringsdeskundige werden drempels naar en in kinderopvang opgelijst en één voor één aangepakt). Beleid: Kostprijs voor laagste categorie is verdrievoudigd. Bestellen is betalen?

4. Vragen