STAAT VAN DE LUCHTKWALITEIT IN BRUSSEL Olivier Brasseur 22 juni 2015 Departement « Laboratorium Luchtkwaliteit »

Naleven van de Europese grenswaarden in het BHG 1 uur max 8 uur 24 uur jaar Richtlijn 2008/50/CE SO x/j 125 3x/j NO x/j40(2010) PM x/j 40 PM 2.5 grenswaarde25 (2015) GBI (gem. bloot. index)20(2015) Afname GBI -15 of 20%(2020) indicatieve grenswaarde 20(2020) Lood0,5 CO Benzeen 5(2010) Ozon x/j Gem. 3 jaar (2010) (concentraties in µg/m³)

Stikstofdioxide NO 2

Stikstofoxides (NO en NO 2 ) Verhoogd risico voor de gezondheid O 3, PAN (peroxy acetyl nitraat) Andere oxidantia Deeltjes (via HNO 3 )) Vorming secundaire polluenten ●bij hoge temperatuur (> 600°C): stikstofmonoxide  NO NO NO 2 oxidatie ●bij omgevingstemperatuur: stikstofdioxide  NO 2 impact op de gezondheid

Uitstoot van stikstofoxides (NO & NO 2 ) te Brussel Bron : emissie-inventaris Brussel 2012 NOx uitstoten van diesel: 3 tot 20 keer hoger dan benzine!

België is een ‘diesel’land … verdieseling neemt nog altijd toe … Meer dan 5,4 miljoen wagens in omloop in BE … bron: Febiac

Vergelijking tussen verschillende merken – vergelijkbare motorisatie

Officiële testcyclus Realistische rij-omstandigheden Bron : Hausberger, presentatie AIR, Euro-5 Euro-6 Euro-4 Euro-3 Euro-2 Euro-1 NOx emissies in realistische rijomstandigheden veel hoger dan op de testbank

IRCEL-CELINE

Meetstations Belliard 6361 Kroonlaan (Elsene) Voorhaven (Haren) Sint-Lamb.-Woluwe St-Jans-Molenbeek St-Katelijne EU-parlement Meudonpark St-Agatha-Berchem Ukkel Stikstofdioxide (NO 2 ): jaarlijkse concentraties Evolutie in Brussel sinds 1997 Sinds 1 januari 2010 : EU grenswaarde = max. 40 µg/m 3

NA 64 Stikstofdioxide (NO 2 ) Gemiddelde concentratie in 2014 Sinds 1 januari 2010 : EU grenswaarde = max. 40 µg/m 3 stations > 40 µg/m³ stations net onder de drempel stations OK 3 3 3

EU grenswaarde = 40 μg/m 3 Trend: lichte afname Stikstofdioxide (NO 2 ): Evolutie in Brussel sinds 1997

EU grenswaarde = 40 μg/m 3 Trend: lichte afname Stikstofdioxide (NO 2 ): Evolutie in Brussel sinds 1997

EU grenswaarde = 40 μg/m 3 Trend: lichte afname Stikstofdioxide (NO 2 ): Evolutie in Brussel sinds 1997

Trend: geen duidelijke afname EU grenswaarde = 40 μg/m 3 Stikstofdioxide (NO 2 ): Evolutie in Brussel sinds 1997

Fijn Stof PM 10

Bron: EPA Report, Fijn stof PM10 PM10 =Vaste of vloeibare deeltjes in suspensie in de lucht, met een aerodynamische diameter kleiner dan 10 µm

Oorsprong van de PM10 deeltjes Emissies van natuurlijke oorsprong Directe uitstoot: pollen, zeezout, bosbranden… Antropogene emissies Indirecte uitstoot (secondaire polluenten): in de atmosfeer gevormd vanuit andere polluenten (NH 3, SO 2, NO 2 ) Directe uitstoot (primaire polluenten): afkomstig van het verkeer, de industrie, verwarming van gebouwen, enz… ± 25% van PM10 ± 30% van PM10 ± 45% van PM10

Oorsprong fijn stof (PM10) : primaire antropogene emissies Slijtage van het wegdek Afbraakwerken Bouwwerven Opslag en verhandeling van stortgoederen + Emissie- inventaris Brussel 2006 Bron : emissie-inventaris Brussel 2012 Hout!

Verdeling van PM10 emissies – residentiële sector PM10 39% van PM10 emissies Kool 4 % Aardgas 3 % Stookolie 10 % Butaan / propaan 0 % Hout 83 %

Fijn stof PM10: impact op de gezondheid In België: levensverwachtingsvermindering van 13,6 maanden Roken … 5 tot 10 jaar! Bron: WHO 2006 Afname van de ademhalingsfunctie Toename van respiratoire aandoeningen zoals ‘chronisch obstructief longlijden’ Afname van de hartfunctie Toename van het risico op een hartinfarct

Aantal dagen met een daggemiddelde concentratie hoger dan 50 µg/m³ Europese grenswaarden voor PM10 (Richtlijn 2008/50/EG) Europese jaargrenswaarde Jaargemiddelde concentratie ≤ 40 μg/m 3 gerespecteerd in Brussel vanaf 2005 Europese daggrenswaarde Max. 35 dagen met een daggemiddelde concentratie hoger dan 50 μg/m3 probleem in verschillende meetposten

Fijn stof (PM10) Daggrenswaarde in 2014 Sinds 1 januari 2005 : EU daggrens = max. 35 dagen met daggemiddelde PM10 concentratie > 50 µg/m 3 stations ok 6

PM10: niet-naleving van de Europese grenswaarden Dagelijkse grenswaarde PM10niet gerespecteerd vanaf 2005Uitstel  2011afgekeurd in juni /11/2009 – Eerste waarschuwing Inbreukprocedure 24/06/2010 – Laatste waarschuwing 18/06/2015 – Naar Europees Hof van Justitie Financiële boete???

EU grenswaarde = 35 dagen Trend: significante afname Fijn stof (PM10): Evolutie in Brussel sinds 1997

EU grenswaarde = 35 dagen Trend: significante afname Fijn stof (PM10): Evolutie in Brussel sinds 1997

EU grenswaarde = 35 dagen Trend: significant afname Fijn stof (PM10): Evolutie in Brussel sinds 1997

Weekend effect

Weekend effect op PM 10, PM 2,5 en NO 2 ZONDAG: afname van +/- 60% van het verkeer Impact op polluenten: Stikstofoxides: NO  - 52 % (-43 tot -59 %) NO 2  - 31 % (-27 tot -35 %) Fijn stof: PM 10  - 14 % (-8 tot -19 %) PM 2,5  - 10 % (-9 tot -12 %) Black Carbon  - 30 % (-24 tot -34 %)

Black Carbon Een merker van verkeersemissies

Blootstelling aan Black Carbon (roetdeeltjes) Traject woning – werk Werkplaats Woning

Blootstelling aan Black Carbon (roetdeeltjes) Binnenlucht versus buitenlucht

Blootstelling aan Black Carbon (roetdeeltjes) Vervoersmiddelen

Bedankt voor uw aandacht!