De Romeinen (500 v. C. – 476 n. C.) Deel 1: de invloed van de Romeinse beschaving op onze cultuur (pp. 2-3)

1. Hoe konden de Griekse en Romeinse cultuur onze samenleving beïnvloeden? Griekse beschaving: beginpunt onze kunst, wetenschap, politieke organisatie (democratie, tirannie, …) MAAR: geen Grieks ‘rijk’: steeds verschillende stadstaten

1. Hoe konden de Griekse en Romeinse cultuur onze samenleving beïnvloeden? Invloed van Griekse cultuur op onze streken? Via contacten met ‘onze’ volkeren (o.a. de Kelten) Contacten: Handel + reizigers  contact met Griekse cultuur Invloed van Griekse ideeën en gebruiken op handelaars en reizigers

Verschil Griekse (6de eeuw v.C.) en Romeinse wereld (2de eeuw n.C.)

1. Hoe konden de Griekse en Romeinse cultuur onze samenleving beïnvloeden? Griekse wereld: ‘onafhankelijke’ stadstaten Romeinse Rijk: van Spanje en Frankrijk tot aan Tigris en Eufraat; van Noord-Afrika tot aan de Noordzee Vanaf 50 v.C.: onze streken zijn Romeins gebied door veroveringen Vermenging van ‘onze’ cultuur met de Romeinse

2. Overblijfselen uit de Romeinse samenleving in onze cultuur Verschillende thema’s (a tot d) en aspecten (1 tot 4) Foto’s (van links naar rechts, bovenaan beginnen)

2. Overblijfselen uit de Romeinse samenleving op onze cultuur Foto’s (van links naar rechts, bovenaan beginnen) b. ordenen van de samenleving door recht + 4 ons rechtssysteem d. Christendom + 2. De Christelijke Kerken a. Architectuur en ingenieurskunst + 3. waterleidingen, … c. De taal: het Latijn + 1. De taal van de Kerk, de Romaanse talen

Deel 2: de levensruimte van de Romeinen (pp. 4-5) 500 v.C.: Rome = dorp ; Griekse steden = stadstaten Ligging Rome? Zie tekst Livius (p. 4): Rome = “dicht genoeg bij de zee” (goed voor voedseltransport) + geen “gevaar van vreemde vloten” door “kleine afstand” tot zee (+/- 25 km) Aan Tiber (centrale rivier in Italië) + dicht bij de Middellandse Zee Goede ligging voor een stad!

Reliëf Italië (zie ook: p. 5) en Griekenland

Vergelijking reliëf Italië en Griekenland Welke overeenkomsten en verschillen? Overeenkomsten: veel bergen (Italië: Apennijnen) Verschillen: vlak gebied aan westkust Italië + minder eilanden in Italië Klimaat Italië – Griekenland? Hetzelfde klimaat: Mediterraan klimaat Welk klimaat heeft Italië? Warme zomers, zachte winters

Deel 3: Godsdienst bij de Romeinen Romeinse Rijk = eerst polytheïstisch Vanaf 1ste eeuw v.C.  christendom Hoe gingen de Romeinen om met het nieuwe geloof? Onderzoeksvraag: “Leefden de eerste christenen in Rome in de 1ste en de 2de eeuw n.C. in vrijheid of werden ze vervolgd?”

Deel 3: Godsdienst bij de Romeinen Waarover gaat deze vraag? Thema: Vervolging van christenen Plaats: Rome Periode: 1ste en 2de eeuw n.C.

Deel 3: Godsdienst bij de Romeinen Kijk voor iedere bron: Is de bron relevant (thema, plaats en periode hetzelfde als de onderzoeksvraag?) Is de bron betrouwbaar (pijlenschema)

Bron 1 Relevant? Betrouwbaar? Thema: Ja (vervolging christenen) Plaats: Ja (Rome) Periode: Ja (1ste eeuw n.C.) Het document is RELEVANT Betrouwbaar? Tijdgenoot? Nee (schilderij uit 1883)  Betrouwbare informatie? Nee (geromantiseerde inzichten, niet gebaseerd op onderzoek)  NIET BETROUWBAAR

Bron 2 Relevant? Betrouwbaar? Thema: Ja (vervolging christenen) Plaats: Nee (Gorcum is niet Rome) Periode: Nee (1572 is niet 1ste eeuw n.C.) Het document is NIET RELEVANT Betrouwbaar? Tijdgenoot? Nee (16de eeuw)  Betrouwbare informatie? Weten we niet DUS: betrouwbaarheid kan niet gecontroleerd worden We weten niet of het document betrouwbaar is

Bron 3 Relevant? Betrouwbaar? Thema: Ja (vervolging Christenen) Plaats: Ja (Rome) Periode: Ja (64-313  1ste en 2de eeuw n.C.) Het document is RELEVANT Betrouwbaar? Tijdgenoot? Nee (2009)  Betrouwbare informatie? Ja (gebaseerd op onderzoek)  Meer doen dan informeren? Nee (geschreven om leerlingen te informeren)  Subjectief? Nee (nagekeken door historici)  Goede observator? Ja (details over vervolging christenen)  Het document is BETROUWBAAR

Godsdienst bij de Romeinen Welke bron gebruik je best om de onderzoeksvraag te beantwoorden? Bron 3: relevant en betrouwbaar Bronnen 1 en 2: onbruikbaar voor de onderzoeksvraag: 1 is niet betrouwbaar, 2 is niet relevant

Godsdienst bij de Romeinen (p. 9) Romeinse godsdienst = polytheïstisch Geen ‘zuivere cultuur’: Romeinen namen aspecten van anderen over Romeinse Goden zijn kopieën van Griekse Goden, met andere namen Aphrodite Venus Apollo Hermes

Godsdienst bij de Romeinen (p. 9) Ares Mars Artemis Diana Athena Minerva

Godsdienst bij de Romeinen (p. 9) Demeter Ceres Dionysos Bacchus Hades Pluto

Godsdienst bij de Romeinen (p. 9) Hephaistos Vulcanus Hera Poseidon Neptunus Zeus Jupiter

Godsdienst bij de Romeinen (p. 9) Romeinse Goden zijn nog steeds aanwezig in onze cultuur en onze taal Voorbeelden?  Aardrijkskunde Planeten: Jupiter, Mars, Venus, … Vulkaan (Vulcanus) Ook in symbolen Vb: geld  Ceres (oogst)

Godsdienst bij de Romeinen (p. 9) Christendom werd niet onmiddellijk aanvaard Sommige Romeinse keizers: actieve vervolging christenen 4de eeuw: christendom = staatsgodsdienst  ‘Officieel’ einde polytheïsme