Het beste pensioenstelsel ter wereld - Pensioenlab

Programma o Introductie o Opvallende uitkomsten uit ons onderzoek o Adviezen o Discussie en vragen

Introductie o Onze opdracht: ontwikkel het beste pensioenstelsel ter wereld volgens jongeren o Hoe zijn we te werk gegaan: discussies gevoerd, enquête uitgezet, studies bekeken, etcetera o Waar hebben we naar toe gewerkt? Adviezen

Introductie o Hoe zijn we te werk gegaan? o Studies bekeken, discussies gevoerd o Enquête uitgezet met stellingen, zoals: ◦“Verplichtstelling in het pensioenstelsel moet voor iedereen gelden” ◦“Solidariteit tussen generaties is onderdeel van een goed pensioenstelsel” ◦“Ik wil zelf kiezen waar (financiële instelling) ik pensioen opbouw” ◦“Het moet mogelijk zijn om het opgebouwde pensioen op pensioendatum ineens te laten uitkeren”

Landenselectie Australië Canada Chili Zweden Zwitserland

Het onderzoek o Verwerking resultaten o Vragenlijst landen en scores o Koppeling resultaten

Opvallende resultaten o Multiple choice vragen: - Meer keuzevrijheid - Nog steeds solidariteit - Handhaving verplichtstelling o Open vragen: - Afschaffen doorsneesystematiek - Voorkeur voor DC-regelingen, duidelijkere eigendomsrechten

De Pensioenlab 2015 index Zweden Chili Australië Zwitserland Nederland Canada

De Pensioenlab 2015 index 1Zweden 2Chili 3Australië 4Zwitserland 5Nederland 6Canada

Australië o DC-regelingen o Bij overheid gereguleerde financiële instellingen (superannuity funds) o Invloed op beleggingen o Wisselen van uitvoerder (concurrentie) (toch hoge kosten) o Kapitaal als lump sum opnemen o Kapitaal aanwenden voor zorg en eigen huis o Mogelijkheid om de aanspraak uit te stellen na 65

Chili o DC-regelingen o Bij pensionering kapitaal eerst omzetten in annuïteiten - Realiseren van door overheid gerealiseerd minumum - Restant vermogen vrij aanwenden (annuïteit of lump sum) o Meerdere uitvoerders (concurrentie) (toch vrij kostbaar) o Eerder met pensioen is mogelijk, indien uitkeringsdrempel gehaald o Uitstel van pensioen is tevens mogelijk

Canada o Eerder met pensioen of uitstel is mogelijk o De provincies kunnen het systeem aanpassen o De overheid voegt 15% van je verdiende inkomen toe aan je opbouw, wanneer je in een jaar niet of weinig hebt gewerkt

Zwitserland o Betrokkenheid sociale partners o Individuele DC-regelingen ‘defined credits to an individual pension account’ o Deels collectieve risicodeling: - Garantie minumum opbrengstvoet - Conversierente o Mogelijkheid uitkering ineens (lump sum) o Eerder met pensioen of later is mogelijk. Gedeeltelijk doorwerken kan ook

Zweden o Betrokkenheid sociale partners o ‘notional accounts’ worden omgezet in een annuïteit o Mechanisme om te balanceren via indexatie (indien nodig) o ‘personal pension accounts’ - Omzetten in annuïteit – gedeelte is mogelijk, rest doorbeleggen o Eerder met pensioen of later is mogelijk. Gedeeltelijk doorwerken kan ook

Nederland internationaal vergeleken o Relatief hoge pensioenen o Veel DB-regelingen o Zeer grote pensioenvermogens (circa 135% van het BBP (eind 2011)) o Lage operationele kosten: 0,1% van het belegd vermogen - Chili: 0,6%; Australië: 0,8%; Zwitserland: 0,3% o Uitdagingen: keuzevrijheid, solidariteit

Advies 1 – Durf te veranderen! o Er is een duidelijke roep om structurele hervormingen o Er worden aanpassingen gedaan maar de echte durf ontbreekt o Angst voor transitie: hoge kosten, administratieve complexiteit, angst voor onbekende o Maar vergelijk met Zweden of Chili: wel grote stelselwijzingen doorgevoerd in recente verleden

Advies 2 – Meer inzicht meer keuzemogelijkheden o Maar wat willen jongeren concreet? o Meer zicht op eigen pensioenopbouw = invoer persoonlijke rekening o Meer individuele keuzemogelijkheden = keuze in o.a. risicoprofiel, pensioenuitvoerder, moment en hoogte van uitkering o Maar ook (deels) blijvend collectief opbouwen en verplichte risicodeling/deelname

Advies 3 – Jongeren Adviesraad via loting o Afnemend vertrouwen onder jongeren teken van matige betrokkenheid van jongeren o Matige betrokkenheid medegevolg van ad hoc karakter (o.a. pensioenlab) en ontoegankelijkheid van bestaande organisatie (o.a. vertegenwoordigingsorganen; bestuur) o Jongeren willen deelnemen en jongeren zijn geen rücksichtsloze afbrekers van huidige stelsel. (Enquête: o.a. voor (deels) behoud van verplichtstelling en inbreng vakbonden) o Daarom Jongeren Adviesraad per pensioenfonds, waarvoor alle deelnemers zich kunnen aanmelden en afgevaardigden via loting worden geselecteerd. De adviesraden krijgen een serieuze stem in de besluitvorming van pensioenbesturen. o Voordelen: 1: structurele inbreng van verfrissende en nieuwe ideeën 2: vergroting van draagvlak door deelname van jongeren die zelf gemotiveerd zijn, zonder dat expertise van vakbonden en pensioenbestuurders verloren gaat 3: loting is een zeer beproefde methode (en eerlijker dan verkiezingen) 4: kan na succes verder worden doorgevoerd: Nationale Adviesraad via loting; deelnemers vertegenwoordigingsorganen via loting; bestuurders via loting

Vragen en discussie