Psychosociale begeleiding bij kanker

NVDA, 26-09-2009 Drs. Bettina Sari GZ-psycholoog

Luister naar mijn verhaal Want als je luistert Maak je woorden in mij wakker Waarmee ik kan vertellen Nu weet ik nog niet wat Pas als het verhaal verteld is Krijg ik vorm en samenhang Samen ben ik iemand Door jou en mij herkend Als het verteld is Durf ik mijzelf weer te worden Dan is mijn huis weer ingericht De spullen op hun plaats

Het Helen Dowling Instituut heeft zorg voor mensen met kanker door het aanbieden van: Patientenzorg Onderzoek Scholing

Incidentie: * Bijna 80.000 mensen per jaar krijgen kanker * Stijgende incidentie * Mensen leven doorgaans langer met de ziekte

Psychosociale begeleiding bij kanker Veel hulpverleners beseffen dat psychische symptomen bij kanker normaal zijn, maar denken dat je er daarom niets aan hóeft te doen of kúnt doen.

Problematiek van mensen met kanker 87 % psychische problemen 60 % lichamelijke klachten 50 % relationele problemen 40 % problemen rond verleende medische zorg 20 % financiële en/of praktische problemen

Het signaleren van psychosociale problemen (Chronische) pijn Vermoeidheid Zorgen over thuissituatie Prikkelbaarheid Gevoelens van wanhoop Moeite met concentreren Beperkingen in ADL

Het signaleren van psychosociale problemen 8. Gevoelens van angst 9. Gevoelens van neerslachtigheid 10. Existentiële vragen 11. Slecht slapen 12. Piekeren 13. Greep kwijt zijn 14. Gebrek aan steun uit omgeving

Kanker = traumatische gebeurtenis. Kenmerken psychotrauma: Schokkend en ingrijpend Confrontatie of dreiging met de dood Lichamelijke integriteit Machteloosheid

Kanker = traumatische gebeurtenis. Bij kanker: Veel verschillende verliezen Bedreiging van binnenuit Langdurige onzekerheid

Fasen bij trauma Schok - diagnose Aanpassing - behandeling Verwerking - na de behandeling Iedere fase kent zijn eigen problematiek

Aanpassen: Verwerken: Lange termijn Korte termijn Gericht op Dóórleven Gericht op Doorléven ‘Het Zwarte Gat...’

Verwerkingstaken cliënt * Ervaren van de pijn en het verlies op emotioneel niveau * Accepteren van realiteit van verlies op cognitief niveau * Aanpassen aan de nieuwe situatie op gedragsniveau

Integratie zelfbeeld kanker nieuw zelfbeeld met aangepaste emoties, cognities en gedrag niet weten

Hulpvragen Hoe om te gaan met: Slecht nieuws/slechte prognose/goede prognose Angst, somberheid, woede, machteloosheid, Verlies en afscheid Veranderend perspectief Partner en kinderen Oud zeer Enz enz...

Doelen patiënten Leren omgaan met de ziekte Zoeken naar innerlijk evenwicht Aandacht voor zichzelf Aandacht voor het leven Lotgenotencontact

Het zijn niet alleen de omstandigheden die je leven bepalen, maar ook de manier waarop je er mee omgaat.

Het signaleren van behoefte aan begeleiding: Lastmeter Zou u hierover met een deskundige verder willen praten? Hoe beoordeelt uzelf de ‘kwaliteit van uw leven’ over de afgelopen drie weken?

Begeleiding: voor wie? Mensen met kanker, ongeacht fase of prognose Partners, naaste familieleden en kinderen van mensen met kanker Nabestaanden

Begeleiding: Vergoed uit de basisverzekering Best bewezen zorg DBC’s GGZ: Aanpassing, Depressie, Angst, Rouwreactie, Gezins-relatieproblematiek

Begeleiding ook: Psychologisch, psychotherapeutisch en/of psychiatrisch Kort- of langdurend Individuele, relatie- gezins en groepsbegeleiding Gemiddeld 5 sessies; range 1 - 50

Begeleiding ook voor: Vermoeidheid Palliatieve zorg Huisbezoeken Existentiële vragen Kindergroepen Rouwverwerking

Hulp waar? * Helen Dowling Instituut www.hdi.nl Andere IPSO instellingen www.ipso.nl Herstel en Balans www.herstel-en-balans.nl