IMPACT OMGEVINGSWET Nu al aan de slag! G32 Roadshow 2 april 2015 Arjan Nijenhuis Opening - 17 juni wetsvoorstel naar de TK - Begin november verslag TK: meer dan duizend vragen (punten uit de G32-lobby piramide) - 18 feb ‘15 brief met antwoorden en beleidsbrief over uitvoeringsregelgeving Impactanalyse: Het zal een grote inspanning vragen om de beoogde doelen van de Omgevingswet in de praktijk te realiseren. De grootste impact wordt verwacht in de aanpassing van de werkprocessen op het gebied van planvorming, vergunningverlening, toezicht en handhaving binnen en tussen organisaties. De Omgevingswet heeft bij de gemeenten nu nog weinig prioriteit. Zonder goede en intensieve invoeringsbegeleiding bestaat de kans dat de wet wel naar de “letter” maar onvoldoende naar de “geest” zal worden uitgevoerd. De wet- en regelgeving vraagt een gedragsverandering bij vele partijen, aanpassingen van werkprocessen, niet Alleen binnen de organisatie maar ook tussen organisaties en de digitalisering vaninformatie en procedures. De duur van de implementatieperiode niet alleen te baseren op het wetgevingstraject, maar vooral op de periode die nodig is om het gebruik van de wet goed in de praktijk te borgen. Door betrokken gemeenten wordt daarvoor een periode van 2 jaar genoemd.

Zweden, 3 september 1967 Zweden stapt over op rechts rijden Dergelijke chaos willen we met de Ow voorkomen Daarom inspireren we overheden nu al in de geest van de Ow te werken: Nu al Eenvoudig Beter Effect: beter, sneller en leuker! - 17 juni wetsvoorstel naar de TK - Begin november verslag TK: meer dan duizend vragen (punten uit de G32-lobby piramide) - 18 feb ‘15 brief met antwoorden en beleidsbrief over uitvoeringsregelgeving Impactanalyse: Het zal een grote inspanning vragen om de beoogde doelen van de Omgevingswet in de praktijk te realiseren. De grootste impact wordt verwacht in de aanpassing van de werkprocessen op het gebied van planvorming, vergunningverlening, toezicht en handhaving binnen en tussen organisaties. De Omgevingswet heeft bij de gemeenten nu nog weinig prioriteit. Zonder goede en intensieve invoeringsbegeleiding bestaat de kans dat de wet wel naar de “letter” maar onvoldoende naar de “geest” zal worden uitgevoerd. De wet- en regelgeving vraagt een gedragsverandering bij vele partijen, aanpassingen van werkprocessen, niet Alleen binnen de organisatie maar ook tussen organisaties en de digitalisering vaninformatie en procedures. De duur van de implementatieperiode niet alleen te baseren op het wetgevingstraject, maar vooral op de periode die nodig is om het gebruik van de wet goed in de praktijk te borgen. Door betrokken gemeenten wordt daarvoor een periode van 2 jaar genoemd. Ter info: Hoe voortreffelijk de organisatie ook was en hoe wetenschappelijk men te werk ging; voorbereiding en praktische instructie bleven uitersten die elkaar nauwelijks konden verdragen. Uit veiligheidsoverwegingen pas drie weken voor de overgang oefenen in de praktijk . Lastige punten. Wat bv. te doen met de omscholing van de blindengeleidehond. Niet voorzien…. - de wettelijke bepaling aan welke zijde van de auto voortaan de uitlaatpijp zou moeten zijn bevestigd. De klacht kwam van de verkeersgeleiders die na 3 september meer last van de uitlaatgassen bleken te hebben dan ooit tevoren.

Stelselherziening meer dan wetgeving Kennis en Kunde Digitalisering Cultuur Wetsvoorstel/ Amvb’s Invoerings- regelgeving EU Stelselherziening is meer dan een wet: Juridisch spoor: Omgevingswet: integratie van 24 wetten in z’n geheel (o.a.Tracéwet, Wet natuurbescherming, Wet milieubeheer), 2 wetten gedeeltelijk (Monumentenwet en de Woningwet) + naar verwachting van 120  4 amvb’s + bijbehorende Min. regelingen Invoeringsregelgeving De wet is één, de effecten ervan hangen af van de manier waarop er door de uitvoeringspraktijk mee gewerkt wordt. Daarvoor is vroegtijdig gestart met een apart: Implementatiespoor: Kennis en Kunde (Verkenning implementatie) Bestuurscultuur (Nu al eenvoudig beter) Digitalisering (wat is nodig om de wet in werking te laten treden: Toegankelijke kwalitatief goede informatie over de leefomgeving en de regels die daar gelden) en de stip op de horizon de Laan van de Leefomgeving….. Een digitale laan met informatiehuizen (Lucht, water, bouw etc)die gegevens aanleveren aan initiatiefnemers, bevoegde gezagen en belanghebbenden EU-spoor Een groot aantal regels komt vanuit Europa. Het wetsvoorstel sluit maximaal aan op de structuur van die regels zodat implementatie zo soepel mogelijk kan. In het project Make it work wordt, samen met andere lidstaten , geprobeerd om ook op EU niveau regels qua structuur/samenhang verder te stroomlijnen en harmoniseren.

Waarom stelselherziening: verbeterdoelen Samenhangende benadering beleid, besluitvorming en regelgeving Inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak Wat beogen we met de stelselherziening? het vergroten van de inzichtelijkheid, de voorspelbaarheid en het gebruiksgemak van het omgevingsrecht; het bewerkstelligen van een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving in beleid, besluitvorming en regelgeving; het vergroten van de bestuurlijke afwegingsruimte door een actieve en flexibele aanpak mogelijk te maken voor het bereiken van doelen voor de fysieke leefomgeving; het versnellen en verbeteren van besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving. Vanuit deze doelen kijken we later in de presentatie naar de impact op gemeenten en en manier waarop gemeenten nu al aan de slag zijn om die verbeterdoelen lokaal te realiseren Bestuurlijke afwegingsruimte Versnellen en verbeteren besluitvorming

1. inzichtelijkheid, voorspelbaarheid, gebruiksgemak 26 wetten: één Omgevingswet 100 Amvb’s: 4 Amvb’s Harmonisatie: bijv. één projectbesluit i.p.v. 5 varianten Gemeente: één omgevingsplan – samenvoeging van vele bestemmingsplannen en gemeentelijke verordeningen Omgevingsvisie: inzicht in plannen op strategisch niveau Inzicht in onderzoeksdata: Laan van de Leefomgeving Gebruiksgemak: digitale kenbaarheid en ontsluiting gegevens. Eindbeeld: één druk op de knop…. Impact voor gemeenten Wet gaat van 2.200 naar 350 artikelen Van 5 planfiguren naar 1 omgevingsvisie Vele verordeningen en bestemmingsplannen naar 1 omgevingsplan voor hele gemeente Meer samenwerken binnen en tussen organisaties Verandering juridisch stelsel, minder complexiteit voor initiatiefnemer, maar niet altijd voor bevoegd gezag Grootste winst met Laan: gegevens met 1 klik op kaart beschikbaar, bruikbaar en bestendig; voor burgers, bedrijven en overheden informatiebijeenkomst kabinetsnotitie stelselwijziging omgevingsrecht 2 april 2012 Programma Eenvoudig Beter

Waarom willen we eigenlijk een omgevingswet? In de praktijk zijn 3 knelpunten: Regels zijn te ingewikkeld geworden: 24 wetten met elk hun eigen definities, procedures en bepalingen nieuwe opgaven vragen om meer maatwerk op gebiedsniveau besluitvorming moet beter en kan goedkoper

ontslakken Je hoeft niet te wachten met het samenvoegen van verordeningen en schrappen van regels op lokaal niveau: dit gebeurt al! Nu al ontslakken Voorbeelden: Zaanstad, Eindhoven, Ede brachten het aantal beleidsnota’s terug van soms wel 150 (Zaanstad) tot 4 (Ede) Er starten dit voorjaar weer nieuwe ontslak pilots, dus wees erbij! En duidelijke regels, Voorbeeld “Oldebroek voor mekaar” Oldebroek nam als eerste de evenementen onder handen. Het aantal evenementenvergunningen werd teruggebracht van 120 naar 20 vergunningen. Alleen voor grote evenementen is nog een vergunning nodig. Dit resulteerde in minder toezicht en handhaving van de gemeente en meer verantwoordelijkheid van de organiserende partij. De ervaringen met de deregulering rondom de evenementen zijn zo goed bevallen, dat het college voor veel meer terreinen voorstellen heeft gedaan aan de gemeenteraad om de regelgeving vergaand te vereenvoudigen of af te schaffen: vereenvoudiging van de bouwregelgeving en het grotendeels afschaffen van welstandstoezicht, het reclamebeleid en de kapvergunningen. Alleen in landelijk gebied en cultuurhistorische pleken worden regels gesteld

Maar je kunt nu ook al volledig digitaal gaan werken Maar je kunt nu ook al volledig digitaal gaan werken. Dat is een MUST om straks te kunnen werken met de Laan van de Leefomgeving.

2. Integrale benadering leefomgeving Een samenhangende zorg voor heel de leefomgeving  kern Ow. Hierin uit zich ook het eenvoudig BETER Omgevingsvisie en Omgevingsplan belangrijkste uitingen daarvan Ovisies (32!) en Oplannen (35) nu al mogelijk

Nu al een integrale visie Bijvoorbeeld de integrale omgevingsvisie Gederland, genomineerd voor de Nu al EB trofee Integraal is meer dan een nietje door sectoraal beleid; het vergt keuzes maken. Grootste meerwaarde is goede gesprek aan de voorkant en de daardoor verbeterde samenwerking!

Nu al een integraal omgevingsplan Slimme combinaties Alle regels bij elkaar Online toegankelijk Geen tegenstrijdigheden Geen actualiserings-plicht Gebiedsdekkend Gebiedsgerichte regels Algemene regels Actuele bestemmings-plannen Reeds 35 gemeenten experimenteren met het opstellen van een Omgevingsplan. Van Meerssen tot Zaanstad (winnaar Nu al EB trofee!) en Binckhorst: Voorbeeld Zaanstad, redenen om nu al een integraal plan te maken: Mogelijkheid om maximaal 10 jaar van geluidsnormen af te wijken, waardoor wonen mogelijk wordt terwijl er tegelijkertijd afspraken worden gemaakt met industrie over omgevingslawaai; meer flexibiliteit voor de gemeente dus Integraal Omgevingsplan

3. Bestuurlijke afwegingsruimte Meer bestuurlijke afwegingsruimte, meer ruimte voor lokaal maatwerk. Het wordt mogelijk om actief te sturen op een veilige en gezonde leefomgeving door lokaal keuzes te maken binnen landelijke en regionale kaders. In de omgevingsvisie en het omgevingsplan kun je ruimte creëren Het is mogelijk om eigen omgevingswaarden te stellen Algemene regels krijgen uitzonderingsmogelijkheden (maatwerkvoorschiften) en een gelijkwaardigheidsbepaling Experimenteerbepaling Programmatische aanpak (bijvoorbeeld bij concretiseren van het begrip gebruiksruimte (roet in Utrecht) CHW als het instrument om hiermee te experimenteren

Nu al lokaal maatwerk Maatwerk werkt 2 kanten uit: Mbv Chw extra energie-eisen gesteld Voorbeeld Meppel Nieuwveense Landen Mbv Chw minder eisen gesteld  Particulier opdrachtgeverschap Almere (geen toetsing aan het Bouwbesluit 2012, kopers bepalen zelf of ze een deur in hun toilet willen, of alleen een raam in het dak (ipv in raam en dak, zoals nu verplicht) . Daardoor het “huis zonder ramen” mogelijk gemaakt in het Homerus kwartier in Almere Met de CHW ontwikkelingsgebied  Zaanstad De Hemmes (hier kom straks nog even terug) Ter info: Hierdoor kan de gemeente de reikwijdte van het bestemmingsplan verbreden naar het milieudomein. Dat vergroot de inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en het gebruiksgemak. Ten slotte is het zo dat de gemeente op basis van het bestemmingsplan-plus voor maximaal tien jaar van wet- en regelgeving kan afwijken.

4. Versnellen en verbeteren van besluitvorming Projectbesluit met SenB-aanpak: Investering in een brede verkenning en vroegtijdige participatie vertaalt zich in kwalitatief betere plannen en meer draagvlak en dat verdient zich in latere fases altijd terug. De rechter beslis bij het PB en bij de gemeentelijke projectprocedure in 6 maanden Vermindering onderzoekslasten (o.a. door fasering) Minder vergunningen, meer algemene regels Afwijken Omgevingsplan: 8 weken ipv 26

Nu al Sneller & Beter Voorbeeld Leiding over Noord Het vroegtijdig betrekken van de omgeving als projectpartner heeft geresulteerd in: - Een tracé dat 70 % is verlegd een proces zonder bezwaren vanuit de omgeving een project dat conform planning dit najaar wordt opgeleverd Daarmee worden 95.000 woningen en bedrijven voorzien van duurzame warmte.

Nu al Lean (minder en kortere procedures) Voorbeeld Rijnland Dit is een brug, waarvoor op grond van de Keur een vergunning nodig is. Dit is zo bij bijna alle waterschappen. Rijnland maakt dit nu vergunningvrij, maar biedt wel algemene regels. Zelfs een melding is niet nodig. Waarom niet? Omdat bleek dat 90-95% van de vergunningen verleend werd en bij weigering dit bijna altijd om procedurele redenen was. Daarnaast heeft de Boer er zelf misschien nog wel het grootste belang bij dat zijn trekker niet in de sloot rijdt.

Tot 2018 wachten, of kan het Nu al Eenvoudig Beter? De Ow gaat veel veranderen; Impact analyse heeft laten zien dat het leidt tot een nieuwe benadering van beheer en ontwikkeling van de leefomgeving met een grote impact op overheden, burgers en bedrijven Neem impactanalyse seriues, Laat het je niet overkomen, zoals in Zweden of bij de Wabo. Maar ga nu al aan de slag.

Doe mee! Bereid ook jouw gemeente voor op de Ow Wil je meedoen aan één van de pilots, experimenteren met de Chw of heb je een voorbeeldproject? Meld je aan en doe mee: www.houdheteenvoudig.nl www.nualeenvoudigbeter.nl Schrijf je dus in voor een pilot, experiment of excursie. En heb je een voorbeeldproject, laat dit dan ook weten, zodat anderen hiervan weer kunnen profiteren