Vereniging Gepensioneerden Farmaceutische Dienstverlening De toekomst van het pensioenstelsel

Rob de Brouwer Tilburg 1945, econoom, EZ, Provincie N-B, Hoogovens, Leijdal Voorzitter VOHM, voorzitter Ledenraad NBP Commissaris CCC Rotterdam Lid Adviesraad Fontys

Het huidige stelsel in vogelvlucht Pensioenwet 2006 Aanvullend pensioen: levenslange uitkering met indexering onder voorwaarden Minimale dekkingsgraad ± 105%, daarboven gedeeltelijke indexering, boven % volledige indexering Dekkingsgraad langdurig onder 105% leidt tot herstelplan onder toezicht DNB

Waarom naar een ander stelsel? Rapport Goudzwaard: stelsel onhoudbaar: – Toename levensverwachting – Schommelingen financiële markten (schokbestendigheid) – Draagvlak beroepsbevolking

Vragen Wat is de omvang van de toename van de levensverwachting en moet het pensioenstelsel daarom worden aangepast? Hebben schommelende financiële markten effect op pensioenfondsen? Wat heeft het draagvlak van de beroepsbevolking te maken met het pensioenstelsel?

Levensverwachting Mannen na 65 jaarVrouwen na 65 jaar ,3914, ,7419, ,6919, ,2721,24

Er is dus een toename van de levensverwachting Sinds 2010 extra aanpassing verwerkt in de verplichtingen. Verhoging pensioenleeftijd tot 67 in 2022 Verlaging leeftijd deelname van 25 naar 21

AEX sinds 1983 In 30 jaar 7% per jaar koerswinst Plus dividendrendement 3-4% 5%

Maar pensioenvermogen heeft weinig last van financiële schommelingen Groei 9% per jaar

Lage dekkingsgraad door verplichtingen verplichtingen vermogen

Laagste kapitaalmarktrente van de laatste 110 jaar 11

Er komt meer binnen dan verwacht

Vraag 3 Is het waar dat het draagvlak van de beroepsbevolking invloed heeft op ons pensioenstelsel? Moet dan het aanvullend pensioen worden aangepakt?

Vergrijzing in Nederland relatief gunstig Aantal 65-plussers in % van de jarigen Duitsland2857 UK2849 Frankrijk2952 Italië3168 Nederland2348 Spanje2960 Zweden3149 België3054

Vergelijking pensioenstelsels NedDtlZwiUKUSAIta Staats- pensioen 50%85%42%65%45%90% Kapitaalgedekt pensioen 40%5%32%25%13%5% Persoonlijk aangevuld 10% 26%10%42%5%

Drie vragen, drie antwoorden. Worden we ouder? Ja, maar dat is nu verwerkt in de verplichtingen en de stijgende pensioenleeftijd lost de rest op. Zijn het de schommelende financiële markten? Neen, maar wel de lage rekenrente. Is het stijgende aandeel gepensioneerden het probleem? Niet voor het aanvullend pensioen, wel voor de AOW

Wat waren de plannen? Werkgevers en werknemers: pensioenakkoord Regering compliceert voorstellen Twee stelsels: nominaal en reëel Keuze tussen nóg voorzichtiger en volledig onzeker Maatschappelijk middenveld vraagt om intrekken van de plannen (sep 2013)

Wat is er mis met het huidige stelsel? Dekkingsgraad is geen goede graadmeter Pensioenen worden niet verdiend met rente maar met rendementen Waardering op risicovrije RTS is waardering op liquidatiewaarde Discontinue waardering miskent voordelen illiquiditeitspremie Buffers dubbele zekerheid DNB dwingt pensioenfondsen tot risicomijdend gedrag

Naar een eerlijk en houdbaar stelsel op langere termijn Vaste uniforme rekenrente, bijvoorbeeld 3% Bij rendement tussen 3% en 5%: indexeren Bij rendement boven 5% reserveren Opbouw verlagen: 55% bruto = 70% netto Geïndexeerd middelloon, geen maximum Premie AOW en aanvullend pensioen maximaal 25% van de loonsom Iedere werknemer heeft pensioen Pensioenfondsen open voor zelfstandigen