Proteobacteria GRAM NEGATIEF Facultatief anaërobe Gr – Familie Enterobacteriaceae Gram – Cultuur +++++

Genus Escherichia Escherichia coli Morfologie Gram - kapsel flagellen fimbriae

E. coli Cultuur +++

E. coli: heterogeen (biotypes) serotypes pathogeniteit

E. coli: heterogeen pathogeniteit Occasioneel pathogene E. coli E. coli met specifieke virulentiefactoren diarree: ETEC, EPEC, EHEC, EIEC slingerziekte septicemie vogels

Genus Salmonella Morfologie Cultuur +++ selectieve milieus aanrijkingsmilieus

Salmonella: verdere indeling 2 species Salmonella enterica Salmonella bongori

Verdere indeling Salmonella S. enterica: 6 subspecies enterica salamae, arizonae, diarizonae, houtenae, indica ° ook warmbloeddieren ° allen: koudbloeddieren

Serotypes van S. enterica

Serotypes S. enterica Oppervlakte antigenen: cijfers + letters Subspecies I: ook naam S. enterica subsp. I serotype Typhimurium 1, 4, 5, 12 : i - 1,2

Proteus Cultuur ++++ uitzwermen

Kalf, ademhalingsstoornissen Mannheimia haemolytica ?

Proteus: kiem-gastheer interacties Facultatief symbiotisch Facultatief pathogeen Pathogene betekenis otitis hond

Otitis hond S. intermedius M. pachydermatis Proteus Pseudomonas aeruginosa

Genus Yersinia Y. pseudotuberculosis obligaat symbiotisch facultatief intracellulair

Y. pseudotuberculosis Pathogene betekenis ziekte bij knaagdieren (andere zoogdieren) en vogels zoönose reservoirs: vogels & knaagdieren

Patogenese: mens opname: per os lymfoïd weefsel darm

Pathogenese: vogels, knaagdieren opname: per os lymfoïd weefsel darm Bloed

Yersinia enterocolitica Heterogeen serotypes pathogene serotypes: zoönose

Zoönose

Belang van Y. enterocolitica voor het varken reservoir kruisreactie met Brucella suis

Proteobacteria GRAM NEGATIEF Facultatief anaërobe Gr – Familie Enterobacteriaceae Vibrio en verwante bacteriën

Genus Aeromonas Niet beweeglijk: A. salmonicida Furunculose, vissen septicemie

Genus Aeromonas Niet beweeglijk: A. salmonicida Beweeglijk

A. hydrophila

Listonella anguillarum

Proteobacteria GRAM NEGATIEF Facultatief anaërobe Gr – Familie Enterobacteriaceae Vibrio en verwante bacteriën Pasteurella, Mannheimia, Haemophilus, Actinobacillus

Genus Pasteurella P. multocida Gram - obligaat symbiotisch resistentie: laag

P. multocida: pathogene betekenis Hoog virulente serotypes obligaat pathogeen septicemie vogels konijnen rund

P. multocida: pathogene betekenis Hoog virulente serotypes Minder virulente serotypes

Minder virulente serotypes Varken, rund, konijn facultatief pathogeen: neus, tonsillen rhinitis pneumonie

Atrofische rhinitis, varken ° Bordetella bronchiseptica ° P. multocida, dermonecrotisch toxine +

DNT: dermonecrotisch toxine

Minder virulente serotypes Varken, rund, konijn facultatief pathogeen: neus, tonsillen rhinitis pneumonie

Minder virulente serotypes Varken, rund, konijn facultatief pathogeen: neus, tonsillen mens

Minder virulente serotypes Varken, rund, konijn Hond, kat facultatief pathogeen: muil

Pasteurella’s hond, kat Lokale symptomen, regionale lnn Bacteremie, orgaanaantasting

Bijtwonden kat  vogels Pasteurella !!!!

P. aerogenes Pigs abortion Rabbits

P. caballi Horses endocarditis pneumonia

P. pneumotropica Rodents pneumonia

P. trehalosi Sheep septicaemia (P. haemolytica biotypeT)

Genus Mannheimia M. haemolytica Gram -

M. haemolytica Herkauwers Facultatief pathogeen rund: tonsillen schaap: neus, tonsillen Pneumonie (1air, 2air) (septicemie)

Virulentiefactoren Leucotoxine Transferrine bindende proteïnes ...

Leucotoxine Exotoxine

Transferrine bindende proteïnes 2) 1) Tbps

stafylokok

H. paragallinarum Kip: rhinitis, sinusitis

Haemophilus parasuis Facultatief pathogeen Septicemie Meningitis Polyserositis

H. felis Cats pneumonia

Genus Histophilus

Histophilus somni Rund, schaap Lokale infecties: AHS, (genitaal stelsel, mastitis, conjunctivitis, otitis Septicemie --> centraal zenustoornissen (“sleeper disease”)

Genus Actinobacillus A. pleuropneumoniae Gram negatief 2 biotypes biotype 1: NAD-afhankelijk biotype 2: NAD-onafhankelijk

A. pleuropneumoniae Gram - 2 biotypes serotypes

A. pleuropneumoniae Obligaat symbiotisch Resistentie + Gastheer specifiek

Pathogenesis A. pleuropneumoniae Bronchiolen Alveolen

Pathogenesis A. pleuropneumoniae Adhesion

Adhesie van A. plpn aan alveolaire epitheelcellen en terminale bronchiolen

Celvernietiging door lokale productie van Apx toxines

Kiemvermeerdering - ijzer noodzakelijk voor groei kiemen - ijzer in gastheer in gebonden toestand - Tfbp: in buitenste membraan van A. plpn Tfbp Fe transferrine

Pathogenesis A. pleuropneumoniae Adhesion Apx toxines xxxxx Verdere productie Apx toxines

Apx toxines endotheel alveolaire epitheelcellen macrofagen en neutrofielen rode bloedcellen

Fibrineuze pleuritis Hemorrhagisch- necrotizerende pneumonie

Proteobacteria GRAM NEGATIEF Facultatief anaërobe Gr – Aërobe en microaërofiele Gr- Genus Pseudomonas

Pseudomonas aeruginosa

P. aeruginosa kiem-gastheer interacties Facultatief symbiotisch Facultatief pathogeen Predisponerende factoren  ziekte

Predisponerende factoren Hoge infectiedruk Verminderde afweer lokaal algemeen

Pathogene betekenis - Otitis hond S. intermedius M. pachydermatis Proteus Pseudomonas aeruginosa

Hamster, nerts, cavia, chinchilla, (vogels) pneumonie, septicemie

Mastitis rund, schaap, geit acute mastitis (na partus) subklinische mastitis

Genus Moraxella Moraxella bovis

Genus Taylorella T. equigenitalis Gram - ° Cultuur: 3-5 d, CO2 ° Obligaat symbiotisch, niet resistent ° Gastheerspecifiek

Pathogene betekenis CEM: contagieuze equine metritis

CEM Hengst oppervlakkige infectie symptomen: 0 immuniteit: 0

preputium

preputium fossa glandis sinus urethralis distale urethra

CEM Merrie endometritis

CEM Merrie endometritis immuniteit clitoris: persisteert

Brucella Gram – cultuur: + obligaat symbiotisch, resistent obligaat pathogeen facultatief intracellulair

Brucella: pathogene betekenis Vruchtbaarheidsstoornissen Zoönosen Wettelijk bestreden

Bordetella B. bronchiseptica Obligaat symbiotisch Trilhaarepitheel hond, varken, cavia, konijn kat, paard

Atrofische rhinitis (varken)

Genus Campylobacter Gram - Cultuur: +

C. fetus subspecies venerealis

C. fetus subspecies fetus Abortus schaap (rund) niet venerisch (per os)

Campylobacter jejuni, C. coli, C. upsaliensis Spijsverteringsstelsel ~ dieren C. jejuni C. coli C. upsaliensis

Zoönose

Genus Helicobacter Gram - Cultuur: +

Helicobacter pathogene betekenis Mens: maagulcera, maagkanker H. pylori (> 95%)

Maagulcera, maagkanker mens Helicobacter pylori: >95% “Niet pylori Helicobacters”: < 5% type 1 type 2

“Niet pylori Helicobacters” type 1 = Helicobacter suis

“Niet pylori Helicobacters” type 2 = H. bizzozeronii H. felis H. salomonis H. heilmannii

Helicobacter pathogene betekenis Mens: maagulcera, maagkanker Hond, kat: ? Varken: maagulcera ?

Genus Bartonella B. henselae Gram negatief Aëroob Cultuur 1-5 weken

B. henselae infecties kat Voorkomen < 1 jaar - vlooien oudere dieren: zieke dieren Duitsland: 13% huiskatten Nederland: 22% katten asiel

B. henselae infecties kat Pathogenese Opname: ? bacteremie

B. henselae infecties kat Immuniteit Na infectie: immuniteit

B. henselae infecties kat Symptomen Atypische symptomen chronisch: o.a. lnn acuut: koorts ...

B. henselae infecties Mens - kattenkrabziekte - aandoeningen verzwakte personen

B. henselae infecties Mens Bron van infectie: kat wonde vlooien oogmucosa

B. henselae infecties bij mensen met onderdrukte immuniteit algemene aandoeningen

Preventie B. henselae infecties mens Vlooien bestrijding Hygiënische maatregelen immunodeficiënte personen zieke kinderen

Streptobacillus moniliformis Spirillum minus

Rattenbeetkoorts Infectie mens (bijt)wonde contact

Proteobacteria GRAM NEGATIEF Facultatief anaërobe Gr- Aërobe en microaërofiele Gr- Obligaat intracellulaire Gr- celculturen geëmbryoneerde eieren (proefdieren)

1.3.1. Genus Rickettsia

1.3.2.Coxiella burnetii Q koorts

Q koorts RUND, Schaap, Geit Subklinisch Abortus Persisterende infectie

Q koorts MENS Cfr griep orgaanlokalisaties long ...

1.3.3. Genus Ehrlichia E. canis E. ruminantium

1.3.4. Genus Neorickettsia N. risticii paard

N. risticii macrofagen, monocyten darmepitheel

1.3.5. Genus Anaplasma A. marginale herkauwers, erythrocyten teken A. phagocytophilum herkauwers, paard, mens, granulocyten

Lawsonia intracellularis Varken Paard, cavia, hamster, hond, …

Pathogenese