3 Industrialisatie en Ismen Par 5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid
Urbanisatie & Industrialisatie Hand in hand met de opkomende industrialisatie neemt de verstedelijking toe Door de enclosures – uitstoting arbeid van het platteland – en de hoop in de stad een (betere) toekomst op te kunnen bouwen Er was veel werk in de (nieuwe) fabrieken Zo veranderen niet alleen de werkomstandigheden, maar ook de woonomstandigheden Hoe zullen de gemiddeld woonomstandigheden zijn geweest?
Slechte Woonomstandigheden Dicht op de fabriek herrie / luchtvervuiling (smog) Slechte woningen Dicht opeen Slechte bouw (zelf of door woekeraars) Geen sanitair (wc/badkamer) Een woning voor meerdere gezinnen Kinderrijke gezinnen Vervuilde woonomgeving Slechte straten Geen riool / geen (geregeld) vuilnisdienst Rivier/kanaal als openriool Rondscharrelde dieren Gevolg: veel ziekten en hoge sterfte
1700 1720 1740 1760 1780 1800 1820 1840 1860 1880 De Sociale Kwestie Slechte woon- en werkomstandigheden komen eind 19e eeuw steeds meer op de voorgrond/ men krijgt er oog voor. Eerder nam het verschil tussen rijk en arm gewoon als een gegeven aan Wie zijn men? Sommige fabrieksdirecteuren/particulieren Ingegeven door christelijke, sociale en/of economische motieven Politici Ingegeven door christelijke, sociale en/of electorale motieven Ingegeven door angst voor de emancipatie der arbeidersklasse Rooms-Katholieke Kerk Rerum Novarum Nb: kerk en lokale overheden deden wel wat om het ergste leed te verzachten
De Sociale Kwestie Wat moet er dan veranderen? 1700 1720 1740 1760 1780 1800 1820 1840 1860 1880 De Sociale Kwestie Wat moet er dan veranderen? De idee dat de werking van een kapitalistisch systeem/economie uiteindelijk leidt tot welvaart voor allen wordt verlaten Particuliere initiatieven – hoe lovend ook – zette weinig zoden aan de dijk De overheid moet (langzamerhand; beetje voor beetje) ingrijpen in de woon- en werkomstandigheden van de arbeidende klasse
De Sociale Kwestie - en emancipatie 1700 1720 1740 1760 1780 1800 1820 1840 1860 1880 De Sociale Kwestie - en emancipatie Arbeiders verenigden zich eind 19e eeuw steeds meer in vakverenigingen en later ook in politieke partijen Op deze wijze voerden zij de druk op de fabrikanten, overheid en politici op wilden zelf via electorale weg veranderingen in het land bewerkstelligen op weg naar een nieuwe, meer rechtvaardige samenleving
Huiswerk Let op! Par 3 is geen leerstof Maken: Modern Times (HB, p 80) pw H3: par 1, 2, 4, 5 Daens