Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Werkgroep netbeheer en decentrale productie Werkvergadering 10 mei 2010

AGENDA –Goedkeuring agenda en verslag vergadering 15 maart –Indicatoren: stand van zaken en discussie –Studie ‘Onthaalcapaciteit’: stand van zaken –Regelgeving: overzicht binnengekomen voorstellen –Biogas: opvolging lopende acties

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Verslag vergadering 15 maart

Ontvangen reacties Opmerkingen over verslag –verwerkt in tekst (zie website) Opmerkingen op Studie Onthaalcapaciteit –besproken bij scope Studie Suggesties en opmerkingen bij Indicatoren –verdere discussie na voorstelling VREG

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Indicatoren stand van zaken

Voorstellen ter discussie K.U. Leuven –Academische studie Netbeheerders –Beschikbare gegevens VREG –Voorstel om te vertrekken van beschikbare gegevens –Verdere detaillering in tweede fase

Voorstellen indicatoren VIA / Pact2020 vereist opvolging Om een gepaste regelgeving betreffende Smart Grids te kunnen implementeren, is er een noodzaak aan indicatoren. K.U. Leuven (afdeling ELECTA) heeft in nauwe samenwerking met de ‘Florence School of Regulation’ en geïnspireerd op een document van het ‘Department of Energy’ uit de VS, een methodologie ontwikkeld. Hierin wordt aan de hand van indicatoren de slimheid van een elektriciteitsnet gemeten.

Karakteristieken van een slim net 1.Enable informed participation by customers; 2.Accommodate all generation and storage options; 3.Sell more than kWhs; 4.Provide power quality for the 21st Century; 5.Optimise assets and operate efficiently; 6.Operate resiliently to disturbances, attacks and natural disasters.

Categorieën als maat voor progressie I.Enable informed participation by customers –Advanced Meters –Dynamic Pricing Signals –Smart Appliances –Demand Side Management –Prosumer

KPI’s voor Advanced Meters 1A: Number of advanced meters installed 1B: Percentage of total demand served by advanced meters Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg 1A. Aantal AMR gemeten punten -Aantal AMR gemeten punten (MS en HS) 1B. Aandeel slimme meters - Aandeel slimme meters (LS)

KPI’s voor Dynamic Pricing Signals 2A: The fraction of customers served by RTP tariffs 2B: The fraction of load served by RTP tariffs Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg 2B. Aandeel flexibele verbruikscontracten

KPI’s voor Smart Appliances 3A: Total yearly retail sales volume for purchases of smart appliances [€] 3B: Total load capacity in each consumer category that is actually or potentially modified by behaviours of smart appliances [MW] Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Demand Side Management 4A: Fraction of consumers contributing in DSM [%] 4B: Percentage of consumer load capacity participating in DSM [MW/MW] 4C: Potential for time shift (before start-up and during operation) [h] Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Prosumer 5A: Total electrical energy locally (decentralised) produced versus total electrical energy consumed [MWh/MWh] 5B: Minimal demand from grid (maximal own production) versus maximal demand from the grid (own production is zero) [MW/MW] 5C: Fraction of time prosumer is net producer and consumer [h/h] Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

Categorieën als maat voor progressie II. Accommodate all generation and storage options –Distributed Generation and Storage –PHEV’s –DER Interconnection

KPI’s voor Distributed Generation and Storadge 6A: Amount of production generated by local, distributed generation (MW/MW) 6B: Potential for direct electrical energy storage relative to daily demand for electrical energy [MWhel/MWhel] 6C: Indirect electrical energy storage through the use of heat pumps: time shift allowed for heating/cooling [h] Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg 6A. (wordt in deel Duurzame energieproductie opgevolgd) (wordt in deel Duurzame energieproductie opgevolgd) 6B. Energieopslag

KPI’s voor PHEV’s Plug-in Hybrid Electric Vehicles –7A: The total number and percentage shares of on-road light- duty vehicles, comprising PHEVs –7B: Percentage of the charging capacity of the vehicles that can be controlled (versus the charging capacity of the vehicles or the totalpower capacity of the grid) [MW/MW] –7C: Percentage of the stored energy in vehicles that can be controlled (versus the available energy in the vehicles or the total energyconsumption in the grid) [MWh/MWh] –7D: Number of charging points that are provided to charge the vehicles Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Distributed Energy Resources Interconnection –8A: The percentage of grid operators with standard distributed resource interconnection policies Via-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

Categorieën als maat voor progressie III. Sell more than kWhs –New Energy Services –Flexibility –Customer Choice –Support Mechanisms –Interoperability Maturity Level

KPI’s voor New Energy Services 9A: Number of customers served by ESCO’s 9B: Number of additional energy services offered to the consumer 9C: Number of kWh that the consumer saves in comparison to the consumption before the energy service Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Flexibility 10A: The number of customers offering flexibility to aggregators 10B: The flexibility that aggregators can offer to other market players [MWh] 10C: The time that aggregators can offer a certain flexibility [h] 10D: To what extent are storage and DG able to provide ancillary services as a percentage of the total offered ancillary services 10E: Percentage of storage and DG that can be modified vs. toal storage and DG [MW/MW] VIA-Pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel VREG 10D. Aantal telecontrolekasten Aantal productie-installaties die deelnemen aan netondersteuning

KPI’s voor Customer Choice 11A: Number of tariff plans available to end consumers Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Support Mechanisms 12A: The average percentage of smart grid investment that can be recovered through rates or subsidies 12B: The percentage of smart grid investment covered by external financing Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Interoperability Maturity Level 13A: The weighted average maturity level of interoperability realised among electricity system stakeholders Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

Categorieën als maat voor progressie IV. Provide power quality for the 21st Century –Power Quality –Required Power Quality –Microgrids

KPI’s voor Power Quality 14A: Amount of voltage variations in the grid [RMS] 14B: Time of a certain voltage variation [h] 14C: The percentage of customer complaints related to power quality problems (excluding outages) Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg 14C. Aantal PQ-klachten per netgebruikers

KPI’s voor Required Power Quality 15A: Range of frequencies [Hz] contracted and range of voltages [V] contracted Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Microgrids 16A: The number of microgrids in operation. 16B: The capacity of microgrids [MW] 16C: The total grid capacity of microgrids to the capacity of the entire grid [MW/MW] Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

Categorieën als maat voor progressie V. Optimise assets and operate efficiently –T&D Automation –Dynamic Line Rating –Capacity Factors –Efficiencies

KPI’s voor T&D Automation 17A: Percentage of substations applying automation technologies Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg Geschiktheid van het net voor decentrale productie Zie 21.A

KPI’s voor Dynamic Line Rating 18A: Number of lines operated under dynamic line ratings 18B: Percentage of kilometers of transmission circuits operated under dynamic line ratings [km] 18C: Yearly average transmission transfer capacity expansion due to the use of dynamic (versus fixed) line ratings [MW-km] Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Capacity Factors 19A: Yearly average and peak generation capacity factor (%) 19B: Yearly average and average peak capacity factor for a typical kilometer of transmission line (%-km per km) 19C: Yearly average and average peak distribution transformer capacity factor (%) Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor Efficiencies 20A: Efficiency of generation facilities [energy output (MWh) / energy input (MWh)] 20B: Energy losses in transmission and distribution [MWh/year] Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg 20B.NetverliezenNetverliezen -kwaliteitsrapportering -reconciliatie Nieuw te ontwikkelen KPI Kost/opbrengst

Categorieën als maat voor progressie VI. Operate resiliently to disturbancies, attacks and natural disasters –Advanced Sensors –Information Exchange –T&D Reliability –Standards in telecommunicationinfrastructure

KPI’s voor Advanced Sensors 21A: Number (or percentage) of grid elements (substations, switches, …) that can be remotely monitored and controlled in real-time 21B: The percentage of substations possessing advanced measurement technology 21C: The number of applications supported by these various measurement technologies Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg Geschiktheid van het net voor decentrale productie Aantal telebediende schakelaars Aandeel telebediende schakelaars Geschiktheid van het net voor decentrale productie Aantal telegelezen spanningspunten (monitoring) Aandeel telegelezen spanningspunten Geschiktheid van het net voor decentrale productie

KPI’s voor Information Exchange 22A: Total SCADA points shared per substation (ratio) 22B: Fraction of transmission-level synchrophasor measurement points shared multilaterally (%) 22C: Performance (bandwidth, response speed, availability, adaptability, …) of the communication channels towards grid elements Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

KPI’s voor T&D Reliability 23A: SAIDI represents the average number of minutes customers are interrupted each year [Minutes] 23B: SAIFI represents the total number of customer interruptions per customer for a particular electric supply system [Interruptions] 23C: CAIDI represents the average outage duration that a customer experiences [Minutes] 23D: MAIFI represents the total number of customer interruptions per customer lasting less than five minutes for a particular electric Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg Beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het distributienet 23A. SAIDI idem

KPI’s voor Standards in telecommunicationinfrastructure 24A: The compliance of electric power industries with European and international telecommunication standards and protocols. Via-pact 2020Voorstel netbeheerders Voorstel Vreg

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Debat indicatoren

Suggesties en opmerkingen bij indicatoren –Power Quality (reactieve energie) Gerealiseerde ‘intelligente koppeling’ tussen productie en (stuurbaar) verbruik of opslag (VPP) Netverliezen op zich vormen een goede indicator voor de efficiëntie van het net en haar gebruik. Het kan echter geen doelstelling zijn om deze indicator naar een absoluut minimum te krijgen omdat dit leidt tot een zeer lokaal beheer van vraag en aanbod wat in tegenspraak is met de vrije marktwerking en niet leidt tot een maximalisatie van het gebruik van decentrale productie. Indicator ‘Aantal afschakelbare lasten’ Naast aantal is ook de capaciteit belangrijk (gemiddeld per gebruiker, gedeelte net, per leverancier, per netbeheerder). Geïnjecteerde energie afkomstig van kleine PV installaties wordt vandaag niet gemeten en zorgt voor problemen bij balancing en netuitbating. Kan het principe van Elia voor balancing ook bestudeerd worden voor het lager spanningsniveau?

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Scope Studie “Onthaalcapaciteit”

Doel Het doel van de studie is het potentieel aan bijkomende decentrale productie in Vlaanderen te koppelen aan de mogelijkheden van het bestaande net.  start van beschikbare potentieelgegevens Daarvoor moet het potentieel gelocaliseerd worden en uitgedrukt in elektrisch vermogen (MWe).  geografische spreiding van productie  focus op windturbines en WKK’s (incl. bio-WKK’s)  rekening houdend met verspreide uitbouw van PV Op dit geografisch potentieel worden netstudies uitgevoerd.  wat kan zonder netuitbreiding?  wat kan met beperkte netuitbreiding? Hoe kan het net op meest efficiënte wijze worden benut?

Opbouw Methodologie  Link tussen potentieel en geografische mogelijkheden wordt besproken tussen VITO (uitvoerder) en netbeheerders (ELIA, Infrax en Eandis)  Welke schaal?  Met input van departementen en agentschappen  Principes van ruimtelijke ordening en omzendbrieven  Kennis van goedgekeurde RUPs  Eventueel andere beperkende factoren  Technische studie op twee niveaus:  Transportcapaciteit op hoogspanning  Inplanting in lokaal distributienet (laag- en middenspanning)

Output Het uiteindelijke resultaat moet bestaan uit een dubbele lijst met locaties een toegekend aantal MW, opgedeeld in bepaalde zones: - zonder netuitbreidingen - mits bepaalde netuitbreidingen Lijst kan verder dienen voor discussie over het efficient gebruik van het net: - in functie van opgelegde doelstellingen

Afspraken/stand van zaken Elia maakt overeenkomst voor studie met VITO, Eandis en Infrax Input van Windwerkgroep opvragen LV geeft input aan VITO voor potentieel in mogelijke clusterzones/ projecten waar RUPs zijn goedgekeurd Voor WKK-tuinders ook de aansluitbaarheid gas onderzoeken Aansluitend op Elia-analyse onderzoeken Eandis en Infrax de aansluitbaarheid op het LS/MS net Vervolgvergadering 26 mei voor het vastleggen van de deliverables en de timing

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Regelgeving

Overzicht voorstellen voor herziening regelgeving AANSLUITING Goede lokalisatie t.o.v. net: introductie gedifferentieerde injectietarieven (federaal) Steunmaatregel: herziening art. 19 HEB-besluit (berekening steun + incentive lokalisatie) Clustering van meerdere DP’s voor aansluiting op hoger spanningsniveau Aansluitingsmogelijkheid met afschakelbaarheid in tijd Termijn realisatie aansluiting: 18 weken voor aansluitingen < 5 MVA: bepalen van uitzonderingsmodaliteiten (art. III § 3 TRDE)

Overzicht voorstellen voor herziening regelgeving STEUNMAATREGELEN Modelleren recht op GSC - voor PV: degressief nrgl grootte installatie - duurzaamheid: geen productie louter m.o.o. GSC - steunmaatregel afzwakken indien technologie doorgebroken Modelleren steunmaatregelen warmtepompen --> steun in functie van warmteopslag (afvlakken piekbelasting)

Overzicht voorstellen voor herziening regelgeving EVENWICHT PRODUCTIE / VERBRUIK Mogelijkheid geplande kortstondige onderbrekingen voor verschakelingen (door DP) zonder verwittiging 5/10d. (IV.3.2. TRDE) Meer informatiedoorstroming vanuit DP (vrnl. voorspelling injectie) Nood aan marktmodel: voor opslag, demand side management en elektrische voertuigen (beheer?, rollen?) -> marktcomité Gebruik van telecontrolekasten (aansluitingsvoorwaarden)

Overzicht voorstellen voor herziening regelgeving BEHEER MEETGEGEVENS & SETTLEMENT Aangepaste SLP’s: aanwezigheid DP ongekend Volume- en onbalansrisico’s vr leverancier bij uitrol slimme meters (overgangsprobleem)

Overzicht voorstellen voor herziening regelgeving VARIA Herzien tariferingsmodel: distributienettarieven (incl. injectietarieven) (federaal) Duidelijke invulling begrippen directe lijn en privénetten Gastemperatuur 9°C bij omrekening gemeten gasvolumes voor regio-overschrijdende geaggregeerde ontvangststations

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Biogas

Opvolging lopende activiteiten Synergrid: technische voorwaarden voor injectie op gasnetten –Voorstel om toelichting hierover te vragen in deze Werkgroep Taskforce op Europees niveau: certifiëring van biogas (“garantie van oorsprong”) –Seminarie Brussel 10 juni –VREG volgt op en zal hierover rapporteren

Agenda volgende vergadering 21 juni