DE OERMECHANISMEN VAN DE POLITIEK RIK COOLSAET BINNENLANDSE FRANCQUI LEERSTOEL VUB 3 MAART 2009 De machten van deze tijd

Macht in de 21 e eeuw (1) Staten niet langer de pijlers van internationaal systeem (‘post-Westfaals’ of ‘nonpolar’) “a shift away from the state -- up, down, and sideways -- to supra-state, sub-state, and, above all, nonstate actors, with multiple allegiances and global reach” (Slaughter, 1997) “… a tectonic shift from the past… States are being challenged from above, by regional and global organizations; from below, by militias; and from the side, by a variety of nongovernmental organizations (NGOs) and corporations.” (Haass, 2008)

Hoe nieuw is nieuw ?  Subnationale actoren & niet- exclusiviteit MBZ/staat  Supranationale actoren  A-nationale actoren  Ondernemingen  NGO’s & ethische diplomatie  Pers  Publieksdiplomatie Handelaren, individuen, steden, provincies, parallelle diplomatie Paus, Keizer Fuggers Rothschilds Anti-slavernij Filheleense comités Vredessociëteiten Rode Kruis (1859) Ultramontanisme Altijd ‘Christelijk protectoraat’ Radio Free Europe

Cyclisch patroon in denken over staat Einde 19 de eeuw: Conservatisme en/of liberaal internationalisme  Jaren 20: Liberalisering & vrijhandel  Jaren 40-70: Overheidsplanning/planeconomie  Jaren 70-80: ‘Washington Consensus’  Eind jaren 90: ‘Monterrey Consensus’ /’Beijing Consensus’ ?

Macht in de 21 e eeuw (2) Staten niet langer de pijlers van internationaal systeem (‘nonpolar’ of ‘post-Westfaals’) Staten nog steeds pijlers van internationaal systeem  Hoofdrolspelers: grootmachten  Structuur:  Unipolair  Bipolair  Multipolair

Vereisten voor status ‘grootmacht’ (1) Militaire macht Politieke machtEconomische macht Invloed Legitimiteit ‘Hard power’‘Soft power’ Structurele machtsbronnen

Vereisten voor status ‘grootmacht’(2) Duurzame, autonome en gediversifieerde economische basis Militaire middelen in overeenkomst met doelstellingen Internationale/regionale erkenning als grootmacht  ‘Soft power’ vereiste? Binnenlandse stabiliteit  Mondiale/regionale ambitie  Instemming publieke opinie

Grootmachten van deze tijd (1) Economie Militaire macht Invloed en legitimiteit ? Sedentaire macht & mondiale invloed Mondiale ambitie ? Regionale/mondiale macht Binnenlandse stabiliteit ? Invloed en legitimiteit ? Regionale macht Economische macht ? Invloed en legitimiteit?

Grootmachten van deze tijd (2) Bertelsmann 2007

Gedeelde doelstelling ? Omvat alle grootmachten  Drijfveer  Binnenlandspolitiek belang  Bevestiging leiderspositie Attractief voor secundaire staten Proeve van gedeelde doelstelling (‘sociaal contract’)  ‘Bretton Woods II’  Energietransitie & klimaatverandering  Beheer schaarse hulpbronnen  Millennium Development Goals