Energieakkoord-doelstellingen openbare verlichting: Doe mee! Dyana Loehr 5 maart 2015 Dyana.Loehr@rws.nl Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Doelstellingen openbare verlichting 20% energiebesparing OVL en VRI’s in 2020 t.o.v. 2013 50% energiebesparing OVL en VRI’s in 2030 t.o.v. 2013 40% slim energiemanagement* in OVL in 2020 40% energiezuinige* OVL in 2020 In tunnels Rijkswaterstaat per 2014 energiezuinige OVL bij nieuwbouw en renovatie waarbij verlichting wordt vervangen. OVL met slim energiemanagement: Anders schakelen dan standaard zonnewende-/nachtschakelen netbeheerder Regelen van het lichtniveau: dimmen Energiezuinige OVL: Voorzien van energiezuinige lichtbronnen en/of VSA/driver Mate van energiezuinigheid gebaseerd op efficiëntie, effectiviteit en haalbaar/toepasbaar op dat moment. Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Energieakkoord: OVL-doelstellingen behalen Maatregelen OVL bijvoorbeeld: OVL (op bepaalde tijden) uitschakelen OVL (op bepaalde tijden) dimmen Aanwezigheidsdetectie / licht op maat Vervangen door led OVL uit of gedimd, door alternatieven: markering, wegdekreflectie e.d. Maatregelen VRI’s: Oude lamptypen vervangen door led2 ‘s Nachts uit Dimmen Verwarming lager Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Energieakkoord: OVL-doelstellingen behalen Landelijke doelstellingen, dus niet iedere gemeente moet. Maar: Son en Breugel en Stadskanaal gaat 20% halen (afspraak VNG-Energietop 19 jan. 2015). Wie nog meer? Dordrecht en Rotterdam passen standaard led toe, bij nieuwbouw en renovatie. Enexis, NLA, Stadskanaal en Son en Breugel maken model business-case voor versnelde investering in ledverlichting en andere energiezuinige OVL, en meer samenwerking tussen gemeenten en netbeheerder. Wie neemt nog meer deel? Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Energieakkoord: OVL-doelstellingen monitoren Rapportage: nulmeting + jaarlijks: Energieverbruik en % energiebesparing OVL & VRI’s % energiezuinige OVL % slim energiemanagement Brief Jorritsma en Mansveld Samenwerking IGOV en NSVV http://bit.ly/monitoringovlvri Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Energieakkoord: OVL-doelstellingen monitoren Invullijst MonitoringOVLVRI.xls (laten) invullen voor begin november Lijkt op kengetallen, bezig met betere afstemming Vragenlijst Lamptypen, dim- en schakeltijden 1 á 2 dagdelen Aanmelden en downloaden: http://bit.ly/monitoringovlvri Eventuele voettekst

Energieakkoord: OVL-doelstellingen monitoren Eventuele voettekst

Energieakkoord: OVL-doelstellingen monitoren Waarom meedoen? Voordelen: Podium voor OVL & VRI Betrouwbare cijfers Energiebesparing Imago Vergelijken en leren Belemmeringen duidelijk Met z’n allen sterk Eventuele voettekst

Energieakkoord: monitoring OVL-doelstellingen Aa en Hunze Geldrop-Mierlo Menterwolde Soest Alblasserdam Gilze en Rijen Midden-Drenthe Spijkenisse Albrandswaard Goeree-Overflakkee Moerdijk Stadskanaal Alphen aan den Rijn Gouda Montferland Steenbergen Amersfoort Groesbeek Montfoort Steenwijkerland Apeldoorn Grootegast Mook en Middelaar Stein Baarn Gulpen-Wittem Neder-Betuwe Stichtse Vecht Beek Haaren Nederweert Tilburg Beesel Hardenberg Neerijnen Tynaarlo Bergeijk Harderwijk Nieuwegein Uden Bergen op Zoom Heemstede Nieuwkoop Utrechtse Heuvelrug Berkelland Heerde Nijmegen Vaals Bernheze Heerenveen Noordenveld Valkenburg aan de Geul Bernisse Heerhugowaard Noordoostpolder Veendam Best Heerlen Noordwijk Veenendaal Beverwijk Heeze-Leende Noordwijkerhout Veghel Binnenmaas Hellendoorn Nunspeet Venlo Bladel Hellevoetsluis Nuth Venray Bodegraven-Reeuwijk Heumen Oirschot Vlaardingen Borsele Heusden Oisterwijk Vlagtwedde Boxtel Hillegom Oldenzaal Vlist Breda Hilvarenbeek Ommen Voerendaal Brielle Horst aan de Maas Onderbanken Voorschoten Bronckhorst Houten Oost Gelre Vught Brunssum IJsselstein Oosterhout Waalre Bunnik Kaag en Braassem Opmeer Waalwijk Bunschoten Katwijk Oss Waddinxveen Bussum Kerkrade Oudewater Wageningen Capelle aan den IJssel Kollumerland c.a. Peel en Maas Waterland Castricum Korendijk Pekela Weert Culemborg Laarbeek Putten Westerveld Dalfsen Landerd Raalte Westland De Bilt Landgraaf Renkum Westvoorne De Ronde Venen Lansingerland Renswoude Wierden Den Haag Leek Reusel-De Mierden Wijdemeren Deurne Leeuwarden Sint-Oedenrode Wijk bij Duurstede Diemen Leiden Rheden Woerden Drechterland Leiderdorp Rhenen Woudenberg Dronten Lelystad Rijswijk Woudrichem Echt-Susteren Leudal Roerdalen Zaanstad Ede Leusden Roermond Zundert Eemnes Lingewaal Roosendaal Zutphen Eemsmond Lingewaard Rotterdam Zwartewaterland Eersel Lopik Schijndel Zwolle Eijsden-Margraten Loppersum Schinnen Elburg Maasgouw Schoonhoven Utrecht Emmen Maassluis Simpelveld Noord-Holland Etten-Leur Marum Sittard-Geleen Noord-Brabant Geertruidenberg Medemblik Sluis Limburg Geldermalsen Menameradiel Smallingerland www.klimaatmonitor.databank.nl Eventuele voettekst

Energieakkoord: monitoring OVL-doelstellingen Helft van de gemeenten deed al mee in 2014! In 2015 minimaal deze gemeenten + alle aanwezigen OVL-tafels Energietop: Son en Breugel, Leek, Utrecht, Waddinxveen, Dordrecht, Meppel, Rotterdam, Hardinxveld-Giessendam, Steenwijkerland, Soest, Stadskanaal, Almere, en OVL Lek-Merwede: Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik- Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Nederlek en Zederik Wie nog meer? CityTec, Tauw, Luxgroep, Ziut vulden voor veel gemeenten de tool in. http://bit.ly/monitoringovlvri nieuwe versie over enkele maanden Eventuele voettekst

Resultaten monitoring OVLVRI 2014 Deelnemers monitoring OVLVRI: 194 (+ 9) gemeenten: 48% 4 (+ 1) provincies: 33% (2 waterschappen) Rijkswaterstaat Vragenlijst: Goede spreiding actieve gemeenten Goede spreiding stedelijkheidsklassen 194 gemeenten hebben de volledige tool monitoringOVLVRI ingevuld of in laten vullen, 9 alleen de vragenlijst. Dus bijna 50% vd gemeenten. 4 provincies de volledige tool, 1 alleen vragenlijst. Waterschappen hebben helaas nog niet echt meegedaan, maar ze hebben ook niet allemaal OVL. Rijkswaterstaat heeft niet meegedaan met deze vorm van monitoring, maar heeft een eigen monitoring. Die bleek echter toch wat minder goed te zijn dan ik had gedacht. De OVL in tunnels en lijnverlichting (niet aan masten maar aan touwtjes) bleken er niet in te zitten bijvoorbeeld. Ook bleek niet alles zo goed geregistreerd te zijn als ik verwacht had en had niet iedereen voldoende tijd. Ik heb nogal wat moeten bellen, mailen, rekenen, extrapoleren en ook schatten uiteindelijk. We zijn van plan om dat vanaf dit jaar anders en beter te gaan doen. Dus de cijfers voor gemeenten zijn het meest nauwkeurig. Dankzij extra vragen, die ook door niet-respondenten zijn ingevuld, weten we dat de respondenten een goede afspiegeling zijn van alle gemeenten en dat er veel spreiding zit in actieve en minder actieve gemeenten, grote en kleine gemeenten, regio’s, etc. Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Resultaten monitoring OVLVRI 2014 Energieverbruik 2013: 791 GWh Energieverbruik 2014: 785 GWh Energiebesparing 0,7% Maar: 2,5% meer OVL Ondanks ± 2,5% groei van het areaal OVL (aantal lampen) toch iets energiebesparing (e-besparing per lamp is niet uit te rekenen omdat verbruik VRI’s er ook in zit). Energiebesparing bij gemeenten het grootst. We zouden 20% energiebesparing moeten halen in 2020 tov 2013. Dat zou 2,9% per jaar zijn. Nu we weten dat het in 2014 maar 0,7% is, blijft er nog 3,2% per jaar over voor de komende jaren. Maar uiteraard is er voor 2013 al heel veel energie bespaard en dat wordt hierin niet meegenomen. Wel in de volgende doelstellingen en resultaten (volgende dia’s). Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Resultaten monitoring OVLVRI 2014 % Energiezuinige OVL in 2014: 20% (Doel: 40% in 2020) % OVL met led in 2014: 5% Energiezuinige OVL Aantal energiezuinige lampen gedeeld door totaal aantal lampen = % energiezuinige OVL. Energiezuinige OVL is niet alleen led. We hebben led (op dit moment) factor 1 gegeven en een aantal andere lamptypen een lagere factor (bijv. SOX en SON-T) of 0. Met gemiddeld al 20% (19,6%) zijn we prima op weg naar die 40%. Gemeenten scoren hier het beste met 20%, provincies 19% en RWS loopt met 16% wat achter. Het % led is gemiddeld 5%, bij zowel gemeenten, provincies als RWS. Bij RWS komt dat vooral door de 4 tunnels met led. Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Resultaten monitoring OVLVRI 2014 % Led in VRI’s: gemiddeld 51% (geen Energieakkoord-doelstelling) Led in VRI’s Geen energieakkoord-doelstelling maar wel interessant om te weten: gemiddeld is iets meer dan de helft van de VRI’s voorzien van ledlampen. Vooral bij provincies is er nog wel wat verbetering mogelijk. Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Resultaten monitoring OVLVRI 2014 % OVL met slim energiemanagement: 23% (Doel: 40%) OVL met slim energiemanagement Slim energiemanagement is dimmen en/of anders schakelen dan standaard/zonnewendeschakelen/netbeheerder. Het aantal OVL-lampen dat voorzien is van slim energiemanagement gedeeld door het totaal aantal lampen is het % slimme OVL. RWS scoort hier hoog (ongeveer 70%) ivm de maatregel dat een groot deel van de OVL nu ‘s nachts uit gaat of gedimd wordt. Provincies scoren ook heel goed met 38%. Gemeenten scoren hier 21%. De Energieakkoord-doelstelling is 40% in 2020, dus we zijn prima op de goede weg! Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Resultaten monitoring OVLVRI 2014 Opvallend: Veel werk, maar hoge deelname: ± 50% Energiebesparing t.o.v. 2013 laag: logisch % Energiezuinige OVL en slimme OVL: goed! Gemeenten in Limburg ‘scoren’ het best: 4,6% energiebesparing, 23% zuinige OVL, 32% slimme OVL Belangrijk: Gemeenten en provincies ontvangen eigen resultaten We publiceren geen individuele cijfers Niemand wordt gestraft We rekenen op ieders deelname de komende jaren! Ondanks dat het aardig wat werk is, hebben veel overheden meegedaan aan de monitoring. Dus het onderwerp leeft zeker! Dat er nog niet zo veel energie bespaart is t.o.v. 2013 is logisch: pas 1 jaar en bovendien is er voor 2013 al veel bespaard. Met 20% energiezuinige OVL en 23% slim energiemanagement in de OVL zijn we heel goed op weg naar die 40%. Vanaf volgende week mailen we alle deelnemers hun eigen resultaten + de landelijke gemiddelden. We publiceren alleen landelijke cijfers. Gemeenten hoeven niet bang te zijn dat ze gestraft worden als ze minder goed scoren dan gemiddeld. Daar gaat het helemaal niet om; het gaat alleen om de landelijke cijfers. Dus ook als je weet van je eigen organisatie dat je niet veel energie bespaard hebt, kun je gewoon mee doen met de monitoring. Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Meer informatie www.rwsleefomgeving.nl/onderwerpen/ovl http://bit.ly/monitoringovlvri Twitter: @ZuinigLicht Bijeenkomsten: www.lichtagenda.nl Duurzame Verlichtingstafels IGOV-kenniscafés Workshops Energieakkoord-doelstellingen OVL stand van zaken jan 2015

Energieakkoord Openbare Verlichting + VRI’s Vragen? Dyana.Loehr@RWS.nl / openbareverlichting@RWS.nl monitoringovlvri@RWS.nl