Kunstmatige Intelligentie, 2009/2010, 2e semester Taaltheorie en Taalverwerking Remko Scha Week 11 Discourse

Jurafsky & Martin, ed.1, Hoofdstuk 18 (ed. 2, Hoofdstuk 21)

Totnutoe: Structuur en interpretatie van individuele zinnen.

Totnutoe: Structuur en interpretatie van individuele zinnen. Nu: Structuur en interpretatie van tekst en dialoog.

Context-afhankelijkheid van de interpretatie van individuele zinnen.

Context-afhankelijkheid van de interpretatie van individuele zinnen: (1) Interpretatie van zins-onderdelen kan afhankelijk zijn van de voorafgaande tekst. (Anaphora.)

Hij keek naar Piet. Anaphora

Jan liep op straat. Hij keek naar Piet. voornaamwoorden (= pronomina = pronouns) Anaphora

Een man en een vrouw liepen op straat. De man keek naar Piet. “definiete beschrijvingen” (= definite descriptions) Anaphora

Piet.

Wie zag Jan? Piet. vraag-antwoord-relatie

Piet van peren.

Jan houdt van appels. Piet van peren. “Gapping”

Context-afhankelijkheid van de interpretatie van individuele zinnen: (2) Interpretatie van zins-onderdelen kan afhankelijk zijn van (niet-linguïstische aspecten van) de uitingssituatie. (Deixis.) “Ik ga morgen naar Groningen.” Persoonlijke voornaamwoorden: Ik, jij, wij, jullie; Aanwijzende voornaamwoorden: Dit, dat. Tijdsaanduidingen: Nu, gisteren, morgen; Plaatsaanduidingen: Hier, daar;

Veel uitdrukkingen kunnen zowel anaphoor als deictisch gebruikt worden: Persoonlijke voornaamwoorden: Hij, zij, het. Definiete descripties: “de universiteit”, “de koningin”. Aanwijzende voornaamwoorden: Dit, dat, deze, die. Plaatsaanduidingen: Er, daar.

Zinsinterpretatie vereist context: uitings-situatie (deixis); voorafgaande tekst (anaphora).

“Anaphora Resolution” (J&M, ed. 1, 18.1) Interpretatie van de voornaamwoorden “he”, “she”, “it, “they”. Vind in de tekst de mogelijke antecedenten voor een anaphore uitdrukking. Vind in de tekst het meest plausibele antecedent voor een anaphore uitdrukking.

Anaphora Resolution (J&M, ed. 1, 18.1) Syntactische and Semantische Eisen

Number agreement “he”  “John” “they”  “John and Mary” Anaphora Resolution (J&M, ed. 1, 18.1)

Syntactische and Semantische Eisen Number agreement Gender agreement (“he” vs. “she” vs. “it”) Reflexives (“John shaved him” vs. “John shaved himself”) Selection restrictions (“The car stood next to the tree. John drove away in it.” vs. “The car stood next to the tree. John climbed it.”) Anaphora Resolution (J&M, ed. 1, 18.1)

Preferences Recency: Voorkeur voor recentelijk genoemd antecedent. Grammatical role: Voorkeur voor het onderwerp van een vorige zin. Repeated mention: Voorkeur voor een vaak genoemd antecedent. Parallelism: “John pushed Peter and then he kicked him.” Anaphora Resolution (J&M, ed. 1, 18.1)

Anaphora Resolution (J&M 18.1) Algorithmes: 3 soorten. Puntentelling voor de preferences. Houd rekening met de preferences in de volgorde waarin je de kandidaten afloopt. Ga uit van de discourse-structuur.

Discourse-structuur Zinsinterpretatie vereist context: uitings-situatie (deixis); voorafgaande tekst (anaphora). Om de juiste context te kunnen bepalen, hebben we de structuur nodig van de voorafgaande tekst.

Text Coherence & Discourse Structure (J&M, ed. 1, 18.2/18.3; J&M, ed. 2, 21.2)

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg.

Piet houdt van spinazie.

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg. Waarom gaat Piet bij Karel dineren? Piet houdt van spinazie. vraag-antwoord-relatie

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg. Piet gaat bij Karel dineren. Hij houdt van spinazie. explanation-relation [J&M, ed.1, p.696]

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg. Piet ging bij Karel dineren. Hij werd doodziek. result-relation [J&M, ed.1, p.696]

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg. Piet ging bij Karel dineren. Hij kreeg biefstuk met spinazie en aardbeien-ijs toe. elaboration-relation [J&M, ed.1, p.696]

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg. Piet stak de straat over. Hij belde bij Karel aan. occasion-relation [J&M, ed.1, p.696]

Interpretatie van individuele zinnen is niet genoeg. Conclusie: Het geheel is meer dan de som van de delen. Behalve de expliciete proposities uitgedrukt door de individuele zinnen, communiceert een tekst ook impliciete proposities die gesuggereerd worden door de opeenvolging van de zinnen.

Discourse Structuur

tall man watches the cat with the telescope NP S the VP Sentence Structure PP NP Nbar Adj N V Det N Prep Det N Det

Discourse Structuur J&M ed.1, pp. 696, John went to the bank. Then he went to Bill's car shop. He needed to buy a car. He can't get to work by train. He also wanted to talk to Bill about softball. Occasion Explanation Parallel Explanation

Discourse Structuur J&M, ed. 1, pp. 696, John went to the bank. Then he went to Bill's car shop. He needed to buy a car. He can't get to work by train. He also wanted to talk to Bill about softball. Occasion Explanation Parallel Explanation head modifier Coordinating relations: Occasion, Parallel Subordinating relations: Explanation, Elaboration

Jan stak de straat over.. Hij belde bij Karel aan. Die deed de de deur open. "Hallo" zei Karel. Jan ging naar binnen. Occasion Coordinating relation: Occasion Occasion

Jan stak de straat over.. Hij belde bij Karel aan. Die deed de de deur open. "Hallo" zei Karel. Jan ging naar binnen. Narrative N-ary coordinating relation: Narrative

I was walking down the street before we moved in here Story I’ve had one bad experience in sixteen years Charlotte Linde Coda Narrative Orientation And that’s the only time I have ever had any bad experience and some guy came to me with a knife and he finally went away. and I clunked him on the head with my purse and I think that’s pretty good Evaluation [Interviewer] what happened? QA Elaboration and bit him on the hand

Een andere toepassing van deze benadering: Summarization

LiveTree by Livia Polanyi, Martin van de Berg, et al. at FXPAL (Fuji Xerox Palo Alto Laboratory; currently at MicroSoft Research) Summarization of Technical Reports. Integrated with XLE Sentence parser.

Meer over discourse-semantiek: derde-jaars college “Discourse” (Zeevat)

Opdracht Anaphora-resolutie-algoritme.