De bouwsector: Waar en hoe kan het beter? Jaap Koelewijn 24 maart 2014

Sterke stellen: FD 29 maart 2014 Hij is architect

Agenda Kennismaking De macro-economische omgeving Het probleem Aanpak De mindset

Kennismaking Jaap Koelewijn, 1956, studie economie VU, 1983, promotie op bankentoezicht, 1992 Daarna werkzaam in de financiële sector, MeesPierson, Rabo/Robeco en AFM Sinds 2000 zelfstandig; adviespraktijk met als accenten beleggen, risicomanagement en toezicht Aandachtsgebied: gedragseconomie

De macro-economie: kredietschaarste Banken knijpen de kredietverlening nog steeds af: Beperking van hun risico’s; vooral binnenland Druk vanuit het toezicht; leidt tot balansverkorting Vragen: Steeds meer zekerheden Stellen hoge eisen aan management en informatievoorziening

Feitelijk geen kredietgroei meer na 2011

Problemen vooral in MKB

U weet het allemaal al

De tegenwind De bouwsector heeft in generieke zin last van: Overheidsbezuinigingen Verslechteringen op de hypotheekmarkt Inzakken producenten- en consumentenvertrouwen Per sub sector verschilt dat, de structuurbreuk is evident

Hoe werkt het door? Marges staan structureel onder druk; Oorzaken: naast economische tegenwind Toegenomen transparantie Assertievere opdrachtgevers Delen uit de keten kunnen worden geoutsourced Vroeger kon met een ‘zak geld’ het probleem worden opgelost; dat kan niet meer

Sectorspecifiek Er is een probleem met stuurinformatie Waar zitten de kosten? Wat zijn de kosten die niet direct zichtbaar zijn: Werkkapitaal; eigen vermogen en inzet van de ondernemer zelf? Wat kost leegloop; stilstand machines e.d.?

Verder.. Organisaties slagen er niet in om lerend vermogen te benutten Kennis opgebouwd in bepaalde projecten verdwijnt omdat teams weer uit elkaar worden gehaald Daardoor blijven de faalkosten te hoog De gevolgen voor de marge zijn duidelijk Klanten willen niet betalen voor faalkosten en overschrijding planning

Wat valt hieraan te doen? Er is evident laaghangend fruit: Inzichtelijk maken kosten: Eigen vermogen Leverancierskrediet Wanbetaling Leegloop

De standaardoplossing Formuleer KPI’s Meten is weten; op basis van goede inzichten kun je beter sturen Het gebeurt alleen maar met veel moeite; Waarom? Kennelijk zien de betrokken het voordeel niet of onvoldoende Kennelijk worden ze er niet op afgerekend

Maar toch; wat zijn de verbeterpunten? Naar mijn idee: Verbetering van de kasstroomprognoses Betere planningen Meer inzicht in kosten en de kostendrijvers Scherper onderhandelen met (bijvoorbeeld) debiteuren over betalingsvoorwaarden en andere condities

Wat houdt ons tegen? Het van bovenaf opleggen van allerlei eisen voor registratie/vastlegging zal niet gaan werken Niemand wacht op nog meer protocollen en papierwerk Medewerkers in de operatie willen vooral goed bouwen; kosten en financiële prestaties vinden ze van ondergeschikt belang Het bewerkstellingen van een gedragsverandering is een cruciale voorwaarde

Hoe zou dat kunnen? Maak de operatie medeverantwoordelijk Beloon gedrag dat leidt tot betere prestatiemeting Maak medewerkers mede-probleemeigenaar Laat de prestaties doorwerken in de beoordeling en beloning Bewaar kennis binnen de organisatie

De toekomst De toekomst in de bouw is dat er steeds meer co-creatie komt Vanaf ontwerp tot oplevering werken partijen samen Doelen zijn: minder faalkosten; sneller doorloop; betere match met de wensen van de klant Dat vraagt om een heel andere manier van werken

Dat is heel mooi, maar.. Samenwerken dwingt tot het delen van informatie en het gezamenlijk dragen van verantwoordelijkheden Dit staat haaks op de nogal ‘stoere’ cultuur in de bouwsector De grootste uitdaging is de noodzakelijke verandering van gedrag Beter sturen, meer delen

Discussiepunten Hoe verhoudt co-creatie/samenwerking zich met de enorme druk op de prijzen? Moeten de opdrachtgevers niet eens los komen van hun houding van prijskopers? Moet de sector zich neerleggen bij de huidige praktijk van het tegen elkaar uitspelen door de opdrachtgevers?

Afsluiting: de visie van de Rabobank Het succes van innovatie voor slechts 25% wordt bepaald door product- en procesinnovaties en voor 75% door factoren op het gebied van mens en organisatie