De (sterke) kernkracht NIKHEF open dag 22 oktober 2005 Frank Linde De (sterke) kernkracht
Elementaire bouwstenen? + proton atoom atoomkern neutron elektron
Elektrische afstoting
O + 16 8 Een nieuwe kracht! + Elektrische kracht: elektrische lading & ++: afstoting + & + : aantrekking O 16 8 Sterke kernkracht: kleur lading
u d d u u d kleur Sterke kernkracht: proton structuur +2/3 d- 1/3 u d d u u d quarks quarks proton=uuduud+uuduud+uuduud
LEGO’en met quarks
Krachten & krachtdeeltjes Elektrische kracht: lichtdeeltje of foton Sterke kernkracht: lijmdeeltje of gluon
Kleurkrachtdeeltje: gluon
Massa proton massa: 1.672621711027 kg neutron massa: 1.67492731027 kg u- en d-quark massa’s verwaarloosbaar klein 2mu+m d << mproton proton en neutron massa zit in de bindingsenergie (via Einstein’s E=mc2)
neutron proton elektron elektron neutrino Nog een nieuwe kracht! neutron ietsje zwaarder dan proton neutron proton elektron elektron neutrino
Natuurlijke radioactiviteit
See it yourself at NIKHEF!
1% massa Zon omzetten in energie (E=mc2); werkt zo’n 10 miljard jaar! En …… geniet van de Zon 4 protonen (4 1H) 4mH4.032 2 protonen 2 neutronen (4He) mHe4.003 1 2 1% massa Zon omzetten in energie (E=mc2); werkt zo’n 10 miljard jaar!
De krachten sterke kernkracht zwakke zwaartekracht elektro-magnetische
u d e e c s t b De bouwstenen kleur lading massa up down elektron e elektron neutrino c charm s strange muon muon neutrino t top b bottom tau tau neutrino lading massa