Rivier de Ebola in Zaïre J A A Hoogkamp-Korstanje

Ebola – een nieuwe Ziekte? 1976 Antwerpen Tropisch Instituut Dr Piot krijgt een thermosfles handbagage uit Zaïre bloed overleden non microscoop

Marburgvirus - haemorrhagische Koorts Piot “we zagen een wormachtige structuur. Eén ander ziet er ook zo uit: het Marburg virus”. Marburg virus dodelijke ziekte bij apen in Uganda besmetting lab personeel in 1967 7 medewerkers in Marburg (D) en Belgrado (Y) Marburg en Ebola één familie - Filovirussen

Ebola - Epidemieën 1976-2012 BDBV Uganda en Congo 2x vanaf 2007 aap, mens N = 206 EBOV Congo en Gabon 12x vanaf 1976 aap, mens N = 1389 32% > 50% TAFV Ivoorkust 1x in 1994 aap, mens (lab) SUDV Sudan en Uganda 6x vanaf 1976 aap, mens N = 792 54% RESTV Philippijnen, China, Indonesië 2008 aap, varken

Epidemie 2014 EBOV 2-11-2014 (gemeld) ziek Guinee 1731 1041 Liberia 6525 2697 Sierra Leone 4759 1070 Nigeria 20 8 Senegal 1 0 Mali 1 1 USA 4 1 Spanje 1 0 Totaal 13042 4818

Bacterie of Virus? Bacterie 1 – 10 micron zelfstandig eigen fabriek eigen huishouding vele gastheren

Bacterie of Virus? Virus 0,01 – 1 micron onzelfstandig geen fabriek geen huishouding specifieke gastheren

Virus “Huishouding - Vermenigvuldiging”

Virus - natuurlijke Gastheer Specifieke relatie gastheer van één soort specifieke gastheercel, b.v. neusslijmvlies mens - verkoudheidsvirus darmslijmvlies hond - parvovirus - hondenziekte immuniteit - kudde immuniteit symbiose

Virus - onnatuurlijke Gastheer Verandering in virus - mutatie sprong naar onnatuurlijke gastheer geen immuniteit geen “symbiose” ernstiger ziekte geen “kudde immuniteit” snelle verspreiding in populatie

Ebola - natuurlijke Gastheer Vliegende honden niet ziek - symbiose uitscheiding virus speeksel urine ontlasting bloed

Ebola - Virus overdracht Vliegende hond onnatuurlijke gastheer besmet speeksel, urine, ontlasting op fruit bladeren bomen bodem

Ebola - onnatuurlijke Gastheren Chimpansee Gorilla Aap Antiloop Stekelvarken Mens Contact huidwondjes slijmvliezen mond neus oog vagina anus inademen? Infectie ziek beter dood drager?

Ebola - Infectie bij de Mens

Afweer van Huid en Slijmvlies Frank O. Nestle, Paola Di Meglio, Jian-Zhong Qin & Brian J. Nickoloff Nature Reviews Immunology 9, 679-691 (October 2009) Marian R. Neutra & Pamela A. Kozlowski Nature Reviews Immunology 6, 148-158 (February 2006)

Ebola Verspreiding in Lichaam antistofcellen afweercellen matig respons lever orgaan falen bloeding virus circulatie RES lekkage bloeding ontsteking koorts malaise viraemie virus storm

Ebola - Ziekteverschijnselen Koorts - doodmoe Misselijk - braken - diarree Bloedingen organen, huid, slijmvliezen - spieren Hevige Pijn Sterfte > 50%

Besmettelijk - Patiënt Lichaamsvloeistoffen speeksel bloed urine ontlasting sperma zweet

Begrafenis Ritueel - traditioneel Rituele wassing en kleding Rouw Begeleiding naar begraafplaats

Begrafenis - traditioneel Vervoer op een open draagbaar; familie legt het lichaam in het graf. Zo heeft Marie Kamano vijf familieleden begraven.

Ebola - Marie Kamano twee dagen later misselijk, braken doodmoe, koorts, diarree, bloedingen

Ebola - Marie Kamano - vervolg in de ambulance in het noodziekenhuis bloedingen in oog en arm

Ebola - Marie Kamano - Einde twee dagen na opname in het ziekenhuis

Ebola - de Familie Familie vraagt het lichaam te mogen begraven

Begrafenis - Ebola Slachtoffer Voorbereiding Begrafenis door gezondheidsmedewerkers

Crematie - Ebola Slachtoffer Vervoer Ontsmetting Crematie en massagraf

Ebola - Bestrijding

Preventie besmetting Besmette mens besmet contact Besmet dier besmet voedsel isolatie Mens isolatie isolatie eliminatie hygiëne Mens

Besmettelijke Periode Mens en dier tijdens de ziekte na herstel 3 maanden positief (oogslijmvlies, vagina, anus sperma) ogenschijnlijk gezond kan al of nog besmettelijk zijn!

Besmettelijk - Patient Lichaamsvloeistoffen speeksel, bloed, urine, ontlasting, sperma, zweet Kleding Omgeving contact huisraad

Preventie - Besmetting Mens Opsporen van besmette mensen

Preventie - Besmetting Mens Isolatie van patiënten Beschermende kleding

Preventie - Besmetting Contact Desinfecteren van besmet materiaal

Preventie - Problemen Patienten / herstelden / dragers schuldvraag onwetendheid onbereikbaarheid schaamte verdriet argwaan

Besmettelijk - Dier met Ebola Lichaamsvloeistoffen speeksel, bloed, urine, ontlasting, sperma, zweet Vlees, organen, darmen, huid Omgeving slager, gereedschap, messen, tafels, roosters, verpakking

Preventie - Besmet Dier / Voedsel Apen en impala’s - bushmeat voedselprobleem 80% vlees Kameroen = bushmeat economisch belang - export jaarlijks 11.000 ton naar UK toeristisch belang souvenir

Bushmeat Populair goedkoop voedzaam lekker handelswaar magisch

Bushmeat - Besmet? Vlees van in het wild levende dieren aap, chimpansee, gorilla impala / herten egel / stekelvarken slang vele andere dieren

vers impalavlees op droogrekken….. Bushmeat - Besmet? op de markt…… vers impalavlees op droogrekken…..

Ebola - Therapie Antistoffen Vaccin serum van genezen patient antistoffen - Zmapp 3 monoklonale antistoffen - chemisch testfase op apen 5 testpersonen: 4 genezen, 1 overleden Vaccin langere termijn? economische haalbaar?

Voorlichting

Ebola - de nieuwe Pest? Ebolavirus Pestbacterie natuurlijke gastheer mens/voedsel mens Pestbacterie natuurlijke gastheren vlo mens mens mens 1976-heden N=15.000 4800 (37%) 1976-heden N = 65.000 5000 (8%)

Ebola en Pest - Bestrijding hygiëne isolatie antibiotica antistoffen vaccin Pest hygiëne isolatie antibiotica resistentie ! antistoffen vaccin WHO: "THERE IS AN EPIDEMIC IN MADAGASCAR.“ 2013: 256 patiënten - 60 doden