Informatieavond schaap en geit Dierenartsenpraktijk Ell 12 December 2012

Wat brengt deze avond Even voorstellen ! Schapen en geitenhouderij in Nederland De drachtige ooi Voorbereiding lammerseizoen Geboorte proces Zorg voor ooi en lam. Ontworming van Schaap en Geit Actualiteiten

Even voorstellen ! Groep schapen en geiten houders = divers ! Hobbymatig  Professioneel Dierenartsen DAP Ell : Wie houdt zich bezig met schapen/geiten ? Jos van den Broek (professionele geitenhouderij) Mark de Jong René Pieters Rik Hendriks Gerrit Tacken Marieke de Louw Jos van Lier

Schapen en geitenhouderij in Nederland Schapenhouderij: aantal schapen in NL neemt sinds 2005 af 2005: 1,4 miljoen  2012: 1 miljoen Aantal bedrijven met schapen: 2005: 13696  2012: 12395 Geitenhouderij : aantal geiten neemt toe! 2005 : 170.000  2012 : 700.000 Aantal melkgeitenbedrijven neemt af : 217 in 2010  170 in 2012 Onze Praktijk: 400 uitnodigingen vanavond Gegevens Bron : CBS

De drachtige ooi Drachtlengte Vruchtontwikkeling Conditiescore

Drachtlengte en de vrucht Seasonal breeder Bronst Cyclus Schaap 147 dagen drachtig (140 – 151) Geit 150 dagen drachtig (146 – 157) Sponzen Bronst = 24 – 36 uur Cyclus Schaap = gemiddeld 17 dagen Cyclus Geit = gemiddeld 21 dagen

Kruin-stuit lengte (cm) Bijzondere ontwikkelings kenmerken Vruchtontwikkeling Leeftijd (weken) Kruin-stuit lengte (cm) Bijzondere ontwikkelings kenmerken 4 1,2 – 1,5 Bijna alle organen aangelegd 8 7 - 10 Lengtegroei en verbening 12 16 - 20 16 20 – 30 Eerste haar bij de kop, afdaling testikels in scrotum 17 34 - 40 Haargoei over rest lichaam, toename grootte en gewicht 20 40 - 50 Lichaam dicht behaard, foetus voldragen

Conditie van de ooi : hoe bepaal je dat ? Niet kijken, maar voelen! Betasten van de rug en lenden

Het voederen van dragende ooien Bezetting /hectare : 10-15 ooien / hectare 2 Belangrijke periodes: Periode rondom het dekken Periode voor het aflammeren

Het voederen van dragende ooien Periode rond het dekken: Voeding en vruchtbaarheid Energierijk voeren - Omweiden ivm ram - 1e maand dracht Periode voor het aflammeren; Stijging energiebehoefte vanaf 4 maanden dracht Vanaf 4 maanden dracht voeropname Voorkom slepende melkziekte Mogen de laatste maand niet afvallen Tip: meer geconcentreerd gaan voeren ca. 6 weken voor het aflammeren: voer met hogere energiedichtheid (500 => 700 VEM/kg ds)

Geconcentreerd voer Wat is geconcentreerd voer met veel energie ? Droge (bieten)pulpbrokjes , die je eerst weekt in water Voederbieten (Heel/gemalen/versnipperd) Is erg smakelijk ! Let op : te grote stukken kunnen heel soms vast gaan zitten in slokdarm ! Schapenbrok (max. 200-300 gr/ooi/dag) Geen rundveebrok, hierin zit meer koper. Rasafhankelijke gevoeligheid. Lucernebrokjes

Waar moet je op letten bij jonge ooien ? Groeien nog als ze al dragend zijn: Ze moeten nog 10-15 kg in Lichaamsgewicht toenemen in de 1e 2,5 maand dracht. Op 8 maanden 1e keer dekken Ooien die werpen als ze ongeveer 1 jaar oud zijn, krijgen meestal maar 1 lam Energie behoeft 2e helft dracht lager dan bij oudere ooien Vervetting leidt tot geboorte problemen Goed ruwvoer + aparte huisvesting van oudere ooien  meestal geen krachtvoer tijdens dracht

Geboorteproces en zorg voor ooi en lam

Voorbereiding lammerseizoen Huisvesting Voeding Scheren en bekappen Geboortekalender Telefoonnummer dierenarts Materiaal - Verlostouwtjes - Glijmiddel! (Geen zeep!) - Handschoenen - Betadine - Sonde - Biestvervanger - (Klauwschaartje)

Geboorteverloop Voorbereidende fase Ontsluitingsfase Uitdrijvingsfase Nageboortefase

Liggingen van het lam Voorkeur Kopligging

Afwijkende ligging Schouder elleboog

Afwijkende ligging Carpaal ligging

Afwijkende ligging Schouderligging

Afwijkende ligging Teruggeslagen-kop

Afwijkende ligging Tarsaal ligging

Afwijkende ligging Heupligging

Film

Ooi en lam na de geboorte Controleer of lam vitaal is Controle neus en luchtwegen Koud water Slaan-zwaaien Beademing Ontsmet de navel Zet ooi en lammeren minimaal enkele dagen apart (als dit al niet gebeurd is).

Vroeggeboorte Vroeggeboorte De vrucht is levensvatbaar maar nog niet volledig uitgedragen. Stelregel; de vrucht is volledig behaard Abortus Geboorte van een niet levensvatbare vrucht, waarvan de organen en skelet reeds gevormd zijn. Schaap tot 135 dagen Geit tot 140 dagen

Wat te doen bij abortus Oorzaak meestal geen infectie Bij infectie meerdere dieren Dierenarts bellen - Dier afzonderen - Materiaal en kleding ontsmetten - Dode vrucht en nageboorte opsturen - Zwangere vrouw en kinderen weg houden

Wilt u wat drinken?

Ontworming van Schaap en Geit

Voorkomen is beter dan genezen

Ontworming van Schaap en Geit Maatwerk Ouderdier versus lam Darmworm 3x Maagworm 1x Coccidiose Mestonderzoek

Wormen en coccidiose Darmwormen en coccidiose Maagworm

Ontworming ouderdier Weerstand opgebouwd Uitscheiding na lammeren Controle mest Kleine Koppel Grote Koppel

Ontworming lammeren Besmetting op stal met coccidiose Besmetting in weide met wormen Koppel < 20 lammeren Koppel > 20 lammeren Voorjaar en najaar; Nematodirus en Haemonchus Omweiden Meestal is er een besmetting van lammeren vanaf 6 weken leeftijd, met minimaal 2 weken weidegang.

Koppel < 20 lammeren Ontworm 1 lam pas een week nadat de rest ontwormd is. Let op diarree/bleke dieren Hou rekening met het weer.

Koppel > 20 lammeren 5 % niet ontwormen Moment ontworming Middel Omweiden Controle 10-14 dagen na ontworming

Omweiden Besmettingsdruk daalt pas na 3 maand Tot 1 juli; binnen 3 weken omweiden Na 1 juli; iedere 2 weken omweiden Vanaf oktober weer binnen 3 weken omweiden. Jonge dieren op perceel gelopen?

Actualiteiten

Actualiteiten Schmallenberg Blauwtong Q-koorts Chlamydia Leverbot

Schmallenberg Afgelopen jaar Meldplicht Onze provincie Pilot Entstof Stagnerende geboorte  denk hier aan!

Schmallenberg Virus Verschijnselen Wat te doen

Blauwtong Vaccinatie Status Nederland Waarom?

Q-koorts Zoonose Vaccinatie Regelgeving

Chlamydia abortus Zoonose Onderzoek

Leverbot Plaatje cyclus

Leverbot Ernstig ziek Acuut Chronisch

Zijn er nog vragen? Powerpoint wordt doorgemaild, schriftelijk op verzoek.