De weg van het signaal Philips BX 380

De weg van het signaal Een voordracht door Toine Segers, werkend lid van het Olens Radiomuseum. Functie’s Webmaster van de site van het museum Redactielid De Marconist

De weg van het signaal Deze radio is een superheterodyne ontvanger. Dat wil zeggen dat deze uitgerust is met een mengtrap en een middelfrequentversterker. Dat heeft als voordeel dat deze ontvangers vele malen selectiever zijn dan zijn voorgangers en een knop hebben om af te stemmen! Het afgestemde zendersignaal komt binnen via de h.f. versterker (ECH21) en wordt vervolgens in deze buis gemengd met het signaal van de oscillator (ECH 21), de z.g. mengtrap. Philips heeft er voor gekozen om de oscillatorfrequentie 452 Khz hoger te laten zijn dan de ontvangstfrequentie. Het resultaat is een vaste frequentie van oscillatorfrequentie – ontvangstfrequentie = 452Khz. De afstemcondensator heeft ook een sectie om de oscillatorfrequentie te verstemmen gelijk met de ontvangfrequentie.

De weg van het signaal Blokschema Het antennesignaal komt binnen op de afgestemde kring F1 die op een bepaalde zender (=frequentie) is afgestemd. Daar wordt het signaal gemengd met het signaal van de oscillator F2 en het resultaat is het MF signaal. Vervolgens wordt het signaal door de detector omgezet in een laagfrequent signaal en dan volgt de LF versterker. Deze maakt het signaal hoorbaar door de luidspreker.

De weg van het signaal De Resonantiekring Deze kring heeft als eigenschap dat wanneer deze in resonantie is, de weerstand het grootst is en dus ook de spanning over de kring het hoogst is. In am ontvangers is C variabel, je kunt ook met de spoel afstemmen (FM-Tuners!) maar de variabele afstemcondensator is ons allen wel bekend. De oscillator wordt gelijktijdig verstemd met het verdraaien van de afstemcondensator. Dit noemen de gelijkloop van ontvanger en oscillator. Het resultaat van de mengtrap is altijd een uitgangsfrequentie van 452 KHz. Immers Fo – Fz = 452 Khz! Capacitieve afstemming!

De weg van het signaal In deze ontvanger wordt inductief afgestemd door middel van een kern te verschuiven in beide spoelen, antenne- (S1) en de oscillatorspoel (S2). Inductieve afstemming!

De weg van het signaal De mengtrap Het afgestemde signaal komt via C11 op het stuurrooster van de HF versterker en vormt met de triode de mengtrap. De triode wekt de oscillator frequentie op en wordt via c13 en R3 op het rooster van de heptode gezet. Met C4 en C5 wordt de ontvanger en de oscillator afgestemd.

De weg van het signaal De middelfrequentversterker. Vervolgens gaat het signaal naar de middelfrequentversterker. Dit is in een smalle band versterker die ongeveer 452 Khz zal doorlaten en versterken. Van B1 naar S 19 – S21 – B2 – S23 – S24/25/26. Deze laatste spoelen vormen de uitgang van de MF.

De weg van het signaal Detectie Het MF signaal wordt via S 26 aangeboden aan de diode in B3 en gelijkgericht om het LF signaal terug te winnen.

De weg van het signaal Het signaal gaat via R7 naar de PU ingangschakelaar en dan naar de volumeregelaar R8/9. Na de volumeregeling gaat het signaal terug naar de triode van B2. Via de koppelcondensator in de anode- leiding van B2 gaat het signaal vervolgens weer naar B3 terug om versterkt te worden in de penthode van B3. De andere diode in B3 is voor De AVC regeling. Deze regeling zorgt er voor dat alle zenders even hard worden weergegeven. Het signaal hiervoor komt van S23 via c C32. De werking van de eindtrap wordt als bekend beschouwd

De weg van het signaal Onder AVC verstaat men een mechanisme dat automatisch de versterking van een ontvanger verandert met de amplitude van dit signaal. Om deze versterking te kunnen wijzigen maakt men bij AVC gebruik van buizen met een veranderlijke stijlheid. De Ia-vg grafiek van een buis met veranderlijke stijlheid toont aan dat de stijlheid en dus ook de versterking verandert volgens de grootte van de roostervoorspanning. Kleine voorspanningen hebben een grote versterking tot gevolg De AVC Regeling

De weg van het signaal Dit is een getrapte AVC regeling omdat deze in werking treed als de rechtse diode in B3 in geleiding komt. De AVC spanning wordt op de stuurroosters van de heptode’s van B1 (om harmonischen te voorkomen) en B2 gezet, in HF en MF versterker en daardoor zal de versterking worden aangepast. De AVC spanning wordt verkregen door de wisselspanning van S23/24/25 gelijk te richten Via de diode in B3 gaat de spanning naar R15 > S21/B2 >B1. Via een RC netwerkje wordt de spanning afgevlakt en stabiel gehouden.

De weg van het signaal Het gelijkgerichte MF Signaal Het signaal is negatief. Het teruggewonnen LF Signaal

De weg van het signaal Duidelijk is hier te zien dat het LF Signaal op het MF Signaal aanwezig is. Door 452 Khz weg te filteren krijg je het LF signaal terug.

De weg van het signaal Samenvatting De blauwe lijn is het lf signaal na detectie. Het LF signaal gaat vanaf de groene lijn naar de triode en dan weer terug naar B3 - rode lijn – om versterkt te worden.

De weg van het signaal ECH 21 Deze triode-heptode uit 1941 is ontworpen als mengbuis, en is de opvolger van de ECH4. De constructie van de elektroden wordt aan het oog onttrokken door de interne afscherming. De triode is apart opgesteld van de heptode en zorgt voor de oscillator spanning van 14 Volt top-top nodig voor de mixer. Vanwege de gescheiden opstelling en aansluiting kan de triode los gebruikt worden van de heptode, bijvoorbeeld de triode als fasedraaier en de heptode als h.f of m.f. buis.

De weg van het signaal EBL 21 Er bestaan relatief weinig combinatiebuizen met dubbele diode plus een eindpentode. Deze buis uit 1941 heeft een gemeenschappelijke kathode en de 2 diodes zijn bedoeld voor signaal gelijkrichting voor de detector en AVC schakeling.

De weg van het signaal AZ1 Deze dubbelzijdige gelijkrichter is door Philips in 1935 op de markt gebracht. Naast de 300V/100 mA specificatie is deze lamp ook geschikt voor 400V/75 mA of 500V/60mA. De minimale serieweerstand is 60 ohm (300V), 80 ohm (400V) of 100 ohm (500V), de maximaal aan te sluiten capaciteit is 60 uF.

De weg van het signaal Een voorbeeld hoe PHILIPS een ontvanger in blokschema weergaf Hieruit kun je al opmaken welke buis welke functie heeft.

De weg van het signaal Een voorbeeld hoe PHILIPS een ontvanger in blokschema weergaf Hieruit kun je al opmaken welke buis welke functie heeft. Een eenvoudig schema van een am ontvanger voor de middelgolf Hieruit blijkt dat de BX 380 een zeer doordacht ontwerp is! Dit is de eenvoud zelf de basis vind je er mooi in terug!

Dank u voor de aandacht en ik hoop dat het een en ander De weg van het signaal Dank u voor de aandacht en ik hoop dat het een en ander duidelijk is geworden. Tijd voor vragen