Donkere materie Door Floor, Josefien, Emma en Roos

Artikel WWaaruit bestaat de 85% van het heelal die we niet kunnen zien? HHoeveel is er? ‘‘ontdekking’ van donkere materie WWaar is het van gemaakt? TTheorieën over donkere materie ‘‘ontdekking’ van donkere energie WWaar zit het, en hoe gaan we dat controleren? TToekomst van donkere materie Overzicht

Hoeveel is er? TC Ontdekking  Fritz Zwicky  Coma-cluster  Berekeningen op basis van massa  7 x 10 4 M ☉ -> 90% donkere materie Het coma-cluster

Hoeveel is er? T T Vervolg ontdekking  Vera Rubin  Meer onderzoek  95% van heelal uit onbekende zaken?

Artikel WWaaruit bestaat de 85% van het heelal die we niet kunnen zien? HHoeveel is er? ‘‘ontdekking’ van donkere materie WWaar is het van gemaakt? TTheorieën over donkere materie ‘‘ontdekking’ van donkere energie WWaar zit het, en hoe gaan we dat controleren? TToekomst van donkere materie Overzicht

Waar is het van gemaakt?  Weakly Interacting Massive Particle = niet of nauwelijks meetbare deeltjes met massa Samengeclustert in de buurt van gewone materie  Neutrino > Supersymmetrie (LSP)  CERN > LHC/ATLAS  Weakly Interacting Massive Particle = niet of nauwelijks meetbare deeltjes met massa Samengeclustert in de buurt van gewone materie  Neutrino > Supersymmetrie (LSP)  CERN > LHC/ATLAS WIMPs

Waar is het van gemaakt? MACHO’s  Massive Compact Halo Object  ‘gewoon’ materiaal  Bijvoorbeeld protonen en neutronen  Zowel met eerlijke verdeling als in ‘brokken’  In grensgebieden  Maar niet aannemelijk, want bij de Oerknal is niet genoeg materie ontstaan

Waar is het van gemaakt? Donkere energie  ‘ontdekking’:  Hubble Space Telescope 1998  Versnelde uitdijing ipv vertraagde uitdijing  Is er een onbekende kracht?  ‘ontdekking’ geeft eigenschappen:  Tegenovergestelde werking van zwaartekracht  Oorzaak van versnelde uitdijing  Maar wat is donkere energie?

Waar is het van gemaakt? Toekomst heelal  Toekomstbeeld zonder donkere energie:  The Big Chill  Toekomstbeeld met donkere energie:  The Big Crunch  Knife-Edge  The Big Rip  Afhankelijk van eigenschappen

Waar is het van gemaakt? Toekomst heelal

Artikel WWaaruit bestaat de 85% van het heelal die we niet kunnen zien? HHoeveel is er? ‘‘ontdekking’ van donkere materie WWaar is het van gemaakt? TTheorieën over donkere materie ‘‘ontdekking’ van donkere energie WWaar zit het, en hoe gaan we dat controleren? TToekomst van donkere materie Overzicht

Waar zit het, en hoe gaan we dat controleren? Floor TC Controle  Uitrekenen:  Zwaartekrachtberekeningen  Computersimulaties  Na uitrekenen:  Plek donkere materie zoeken  Precisiemeting uitvoeren

Waar zit het, en hoe gaan we dat controleren? Floor TC Controle  Ruimtetelescoop FERMI: donkere materie opsporen  Bijvoorbeeld de Bullet-cluster FERMI telescoop

Waar zit het, en hoe gaan we dat controleren? Floor TC Conclusie  Donkere materie moet bestaan  Theorieën over donkere materie  WIMP-theorie  MACHO’s-theorie  Donkere energie zou moeten bestaan  Theorieën over donkere energie  Toekomstbeeld  Maar is er bewijs?