Prikken en geprikt worden de zorg vanuit twee perspectieven Jasper Boomker Programmamanager Nierstichting Nederland Aase Riemann Verpleegkundige ZZP-er zorgverbeterprojecten

Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen   Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk … A. Riemann heeft dit project in opdracht van de Nierstichting uitgevoerd.

Inhoud presentatie Historie ‘Optimale zorg voor de vaattoegang’, een project in opdracht van de Nierstichting Activiteiten Resultaten Verbetervoorstellen Prioriteiten en toekomst

Vaattoegang Goede vaattoegang is de levenslijn voor patiënten Iedere hemodialyseverpleegkundige heeft ermee te maken complex spannend uitdagend

Prikken in de praktijk Misprikken is een veel voorkomend probleem… van Loon MM, et al. J Ren Care. 2009 Jun;35(2):82-9.

Historie Project Vaattoegang 2002-2004 27 van de (toen) 52 centra Doel bevorderen aanleggen AVF’s voortijdig signaleren van problemen implementatie bewakingsprogramma’s scholing landelijke database voorlichtingsmaterialen ontwikkelen

Historie April 2012 - Multidisciplinaire expertgroep Aanbevelingen best practices beter verspreiden meer scholing en training meer onderzoek naar vaattoegangswegen, prikken en prikmethodes nieuwe technieken (bijv. echogeleid prikken) verdere ontwikkeling eenduidig begrippenkader en richtlijnen opzetten registratiesysteem voor vaattoegangszorg

‘Optimale zorg, toegang tot verbeteringen’ Interviews semigestructureerde vragen en verslagen literatuur eindrapportage januari 2014 Uitgangspunten uitvoering wenselijk en praktisch uitvoerbaar gericht op verpleegkundige praktjk veld verantwoordelijk voor uitvoering Nierstichting faciliterend

Geïnterviewden Patiënten (2) Verpleegkundigen (4) Verpleegkundige experts (3) Hoofdverpleegkundige en teamleider (1) Opleidingscoördinatoren (2) opleiding vaattoegang opleiding dialyseverpleegkundige Quick scan Vaattoegangsverpleegkundigen (23)

Onderwerpen patiënten Stand van zaken shuntzorg patiëntinformatie en materialen programma’s zelf leren prikken zelfmanagement Litt. van Loon 2011, Parisotto 2013, Wilson 2013, Wood 2013

Onderwerpen verpleegkundigen 1. Situatie afdeling personeel en structuur ideale formatie en afspraken prikken ‘wie prikt wie’ priktechnieken gebruik echoapparatuur samenwerking vaatchirurgen ‘de ideale prikker’

2. Gebruik richtlijnen en registraties V&VN EDTNA/ERCA Dataverzameling Registratie gebruik Diamant of ander programma Litt. The Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study (DOPPS), update 2013 Richtlijnen access, verpleegkundige werkgroep Access, V&VN

3. Opleidingen en bijscholing Basisopleiding leren prikken in de praktijk Vaattoegangs-verpleegkundigen functieprofiel en inzet op afdeling structuur, taken en formatie Dialyse-assistenten Bijscholing op eigen afdeling Leerprogramma’s patiënten

Reacties patiënten Het prikken ‘om het prikken te laten lukken, is een goede en vertrouwde relatie tussen de patiënt en diegene die prikt essentieel’ Opleiding en deskundigheid De ideale prikker is diegene die toelaat dat je als patiënt mee mag praten en adviezen geven, en die naar de patiënt luistert’

Zelf leren prikken/ zelfmanagement ‘Verpleegkundigen moeten altijd nagaan of patiënten misschien graag zichzelf willen leren prikken’ ‘Zelfmanagement kan belangrijk zijn maar dan zonder protocollaire afspraken en altijd luisterend naar de patiënt: protocollering mag niet dwingend zijn’

Overeenstemming van begrippen ‘In Friesland zagen wij in drie centra grote verschillen in het percentage misprikken. In twee centra lagen de percentages tussen 8 en 9 % en in het derde centrum lag het percentage op 28 %. Wat bleek? In de twee centra met lage percentages sprak men pas van misprikken als men een nieuwe naald ging gebruiken’

Verpleegkundigen over eigen afdeling Voldoende formatie en duidelijke structuur vaattoegang op predialyse-afdeling Deskundigheid koppelen aan prikcomplexiteit Prikaccidenten bespreekbaar maken Bredere inzet buttonholetechniek Meer echoapparaten op afdeling en scholing Info opgenomen patiënten Goede bijscholingsprogramma’s

Landelijke ontwikkelingen Snellere ontwikkeling van indicatoren Landelijke afspraken over dataverzameling Het delen van onderlinge ervaringen Attentie! Weinig gebruik internationale gegevens Weinig tot geen zelfprikprogramma’s

Verbetervoorstellen Self-audit instrument Harde data van eigen centrum in vergelijking met externe centra en bestaande literatuur (DOPPS) ‘To convince healthcare professionals that there is a real problem that merits a change in practice’ Crisp H. Journal of Renale Care, 2013

2. Ambtelijk secretaris 3. Interactieve website Tijdelijk aangesteld Gekoppeld aan werkgroep Access V&VN in versneld tempo ontwikkelen van nieuwe richtlijnen 3. Interactieve website het delen van praktische ervaringen in samenwerking met Dialyse & Nefrologie Magazine kan breder ingezet worden dan alleen bij vaattoegang

4. Films De shuntarm fysiologische processen wat gebeurt er voor, tijdens en na dialyse Bedoeld voor Predialyse-afdeling bijscholingsprogramma’s voor patiënten bij het zelf leren prikken in afwachting van e-learningprogramma’s van opleidingen Blackman, JR. Journal of Renal Care 2014

4. Films Onderwerpen De priksituatie De kritieke momenten van dagelijks prikken De ideale prikker Hoe leert de verpleegkundige de patiënt om te leren prikken

5. Spiegelbijeenkomsten Luisteren naar patiëntenervaringen Zorgverleners toehoorders Externe gespreksleider Beproefd model één maal per jaar kan ook over andere onderwerpen gaan

6. Wetenschappelijk onderzoek Onderwerpen benadering angstige patiënten desinfecteren van buttonholes nut flowmetingen Calls via de Nierstichting Promotieonderzoek Contacten lectoraten en universiteiten

Ambities 2014-2015 Het ontwikkelen van een leermodule vaattoegangszorg, met daarbij aandacht voor: Richtlijnen en eenduidig begrippenkader ter ondersteuning goede kwaliteitsregistratie; Instructiemiddelen zoals computersimulaties, e-learning, video over onderwerpen zoals shuntwerking, flowmeting, echogeleid prikken, omgaan met prikangst; Zelfmanagement vaattoegangszorg bevorderen bij patiënt door bijv. zelf aanprikken, goede voorlichting, goede organisatie traject voor en na shuntoperatie, monitoring shunt; Bevorderen van Best Practices in het veld.

Ambities 2014-2015 Ontwikkelen van een echoapparaat-op-maat, om met beide handen te kunnen prikken. J.J Zijlstra J. Tordoir

Projectleider gezocht Gevraagd recente praktijkervaring implementatie in eigen centrum 24 uur/week Unieke kans Promotie verpleegkundigen

Slot Het veld is aan zet In goede samenwerking met de Nierstichting Zeer bedankt aan allen die meegewerkt hebben Voor meer informatie, ideeën en meningen Martine Hommes, programmamanager email: Martinehommes@nierstichting.nl telf: 035-6978038/06-46438239