MEER LEZEN, BETER IN TAAL Liesbeth Blommaert Theek 5 / Nieuwe Nobelaer bibliotheek

meer lezen, beter in taal brochure geschreven door Kees Broekhof (Sardes), april 2011, in opdracht van Kunst van Lezen* Het belang van (vrij) lezen achtergrond effecten van lezen op taalontwikkeling ruim baan voor vrij lezen! samen sterker: de school en de bibliotheek * Kunst van Lezen, www.kunstvanlezen.nl is een samenwerkingsverband tussen Stichting Lezen en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken.

Achtergrond 1 belangrijk voor de schoolloopbaan: technisch lezen woordenschat begrijpend lezen veel kinderen beginnen hun schoolloopbaan met een achterstand in woordenschat

achtergrond 2 Veel kinderen horen thuis te weinig woorden: een kind uit een gezin met ongeschoolde/laaggeschoolde ouders hoort ca 615 woorden per uur een kind uit een gezin met ouders met een redelijke opleiding hoort 1.251 woorden per uur een kind uit een gezin met hoogopgeleide ouders hoort 2.153 woorden per uur. Bron: Betty Hart & Todd Risley (1995), Meaningful Differences in the Everyday Experience of Young American Children

achtergrond 3 gevolgen: na een zwakke start is de achterstand bijna niet meer in te halen vooral kinderen uit taalzwakke en anderstalige gezinnen lopen risico

achtergrond 4 ontwikkeling woordenschat in de basisschool Bron: Appel, R., Kuiken, F. & Vermeer, A. (2001), Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs.

effecten van lezen op taalontwikkeling 1 woordenschatonderwijs niet voldoende om achterstand in te lopen er is meer nodig: vrij lezen? wat gebeurt er eigenlijk met onze woordenschat als we een tekst lezen?

effecten van lezen op taalontwikkeling 2 Aantal minuten vrij lezen per dag Aantal gelezen woorden per jaar 65,0 4.358.000 21,1 1.823.000 14,2 1.146.000 9,6 622.000 6,5 432.000 4,6 282.000 3,2 200.000 1,3 106.000 0,7 21.000 0,1 8.000 0,0 Bron: Cunningham & Stanovich (2001), ‘What reading does for the mind’, Journal of Direct Instruction, 1/2, 137-149.

ruim baan voor vrij lezen! 1 vrij lezen en woordenschat kinderen die 1 miljoen woorden per jaar lezen, kunnen per jaar hun woordenschat uitbreiden met ca. 1.000 woorden dit komt overeen met ongeveer een kwartier per dag. Voor ‘middle class’ kinderen is dit een gemiddelde hoeveelheid Bron: Nagy, W., R. Anderson & P. Herman (1987), ‘Learning word meanings from context during normal reading’. American Educational Research Journal, 24, 237-270; Anderson, R., P. Wilson & L. Fielding (1988), ‘Growth in reading and how children spend their time outside of school.’ Reading Research Quarterly, 23, 285-303

ruim baan voor vrij lezen! 2 Niet alleen woordenschat. Vrij lezen heeft ook aangetoonde effecten op andere domeinen van de taalontwikkeling. Bewezen effecten van vrij lezen leesvaardigheid schrijfstijl woordenschat (consolideren, verdiepen, verwerven) spelling kennis van grammatica Bron: Krashen, Stephen (1993), The Power of Reading: Insights from the Research.

ruim baan voor vrij lezen! 3 Ook Nederlands onderzoek! Dissertatie S. Mol, 2010: To read or not to read 99 internationale studies vrijetijdslezen is drijvende kracht achter taalvaardigheid en geletterdheid verband met woordenschat, technisch en begrijpend lezen en spellen winst van lezen stapelt zich op naarmate kinderen ouder worden ook zwakke lezers boeken winst

samen sterker: school en bibliotheek leerlingen op scholen met een schoolbibliotheek halen hogere toetsscores voor taal Bron: Onderzoek Keith Lance USA onder 2,6 miljoen leerlingen op 8.700 scholen