Stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Frits Pleiter 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Indeling Röntgenverstrooiing Scannen van handbagage Röntgenfluorescentie Beta light IJkbron en huiddosis Vullen van injectiespuit met tetrofosmine Injectie van tetrofosfine Schildkliertherapie Bovine serium albumin Scale in gaspijpen 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenverstrooiing bedrijfsuren per week 10 h dosis per minuut op 1 m 1 mGy afstand focus-muur 2 m strooistraling op 1 m 0,1% in de voorwaartse richting is de verstrooiing een factor 10 minder afstand werktafel-bundelvlek = 22 m muur röntgentoestel werktafel 45 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenverstrooiing Bereken de jaardosis bij de werktafel. dosis per minuut op muur 1 / 22 = 0,25 mGy verstrooide dosis per minuut op 1 m 0,25  0,110-2 = 0,00025 mGy verstrooide dosis per minuut bij tafel 0,00025 / (22)2 = 0,00003 mGy bedrijfsuren per jaar 10 (h/wk)  50 (wk/j) = 500 h/j = 30 000 min/j dosis per jaar 0,00003 (mGy/min)  30 000 (min) = 0,9 mGy 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scannen van handbagage Linescan 215 X-ray scanner buisspanning 150 kV anodestroom 0,2 mA belichtingstijd 20 ms dosis per opname bagage 3 Gy personeel 0,003 Gy # opnames 10 per minuut 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scannen van handbagage Bereken de jaardosis van de beveiligingsbeamte. # opnames per jaar 10 (min-1)  60 (min/h)  2000 (h/j) = 12105 dosis personeel 12105  0,003 Gy = 3600 Gy = 3,6 mGy 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenfluorescentie Innov-X XRF analyzer buisspanning 35 kV 15 kV anodestroom 0,01 mA 0,05 mA belichtingstijd continu continu 35 kV 15 kV trigger < 0,001 < 0,001 mGy/h 2,5 cm 560 560 mGy/h 10 cm 42 32 mGy/h 30 cm 3,7 2,9 mGy/h 90 cm 0,5 0,4 mGy/h 120 cm 0,3 0,2 mGy/h 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenfluorescentie Innov-X XRF safety manual with operating instructions never point the instrument at another person never point the instrument into the air and perform a test never hold a sample in your hand and test that part of the sample 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenfluorescentie 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenfluorescentie Bereken de maximale huiddosis per jaar. aantal uren per jaar = 2000 h/j maximale huiddosis = 560 (mGy/h)  2000 (h/j) = 1 000 000 mGy/j Bereken de maximale jaardosis t.g.v. strooistraling. strooistraling op 1 m intreedosis / 1000 bij veldgrootte = 20  20 cm2 strooistraling op 1 m intreedosis / 100 000 bij veldgrootte = 2  2 cm2 maximale jaardosis 1 000 000 (mGy/j) / 100 000 = 10 mGy/j 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus röntgenfluorescentie Bereken de maximale huiddosis per minuut. aantal minuten per uur = 60 min/h maximale huiddosis = 560 (mGy/h) / 60 (min/h) = 10 mGy/min Bereken de maximale dosis per minuut t.g.v. strooistraling. strooistraling op 1 m intreedosis / 1000 bij veldgrootte = 20  20 cm strooistraling op 1 m intreedosis / 100 000 bij veldgrootte = 2  2 cm2 maximale jaardosis 10 (mGy/min) / 100 000 = 0,0001 mGy/min 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus beta light getritieerd waterstofgas in plastic omhulling 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Casus beta light radionuclide 3H activiteit 800 GBq per stuk maximale opslag 50 stuks toepassing noodsignalering einh(50) = 1,8 Sv/GBq inhalatie van getritieerd waterstofgas einh(50) = 18 mSv/GBq inhalatie van getritieerd waterdamp 3H (12,33 j) 3He (stabiel) f = 1,00 Q = 0,0186 MeV  05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Casus beta light Stel dat de hele voorraad van 50 beta lights vermorzeld wordt en dat men 0,1% van de totale activiteit inademt. Bereken de effectieve volgdosis. totale activiteit 50  800 = 40 000 GBq inname 0,110-2  40 000 = 40 GBq E(50) = einh(50)  A = 1,8 (Sv/GBq)  40 (GBq) = 72 Sv 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 Casus beta light Stel dat de hele voorraad van 50 beta lights verbrandt en dat men 0,1% van de totale activiteit inademt. Bereken de effectieve volgdosis. totale activiteit 50  800 = 40 000 GBq inname 0,110-2  40 000 = 40 GBq E(50) = einh(50)  A = 18 (mSv/GBq)  40 (GBq) = 720 mSv de interventielimiet is 750 mSv ! 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus ijkbron en huiddosis dikte 2 mm breedte 10 mm lengte 20 mm activiteit 370 kBq oppervlak 2  2 mm2 toepassing ijkbron 137Cs (30 j) 137Ba (stabiel) f1 = 0,944 f2 = 0,056 f = 0,851 Q = 1,176 MeV 1 2  0,662 0,000 ijkbron van 137Cs 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus ijkbron en huiddosis Bereken de equivalente huidosis als men de ijkbron met de vingers tegen de vlakke kant beetpakt. De handeling duurt 1 seconde. Gebruik de vuistregel voor uitwendige -besmetting in het boek van Van den Eijnde en Schouwenburg. verwaarloos absorptie in het materiaal van de ijkbron activiteit / oppervlak = 370 kBq / 0,04 cm2 = 9000 kBq/cm2 huiddosis = 2 (mGy/h per kBq/cm2)  9000 (kBq/cm2) / 3600 (s/h) = 5 mSv/s stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 05/04/2017

Casus ijkbron en huiddosis Een werknemer doet dit 2 keer per dag, het hele jaar door. Bereken de jaarlijkse huiddosis. aantal keren = 2 (per dag)  5 (d/wk)  50 (wk/j) = 500 per jaar huiddosis = 500 (per jaar)  5 (mSv) = 2500 mSv/j = 2,5 Sv/j dit is meer dan de jaarlimiet ! 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus vullen van injectiespuit radiofarmacon C18H40O4P2 radionuclide 99mTc activiteit 600 MBq per keer tijd 0,5 minuut per keer aantal keren 1500 per jaar afstand tot huid 6 cm = 0,06 m toepassing hartscintigram  = 0,023 Sv h-1 MBq-1 m2 99mTc (6,0 h) 99Tc (stabiel) 0,000 0,141 0,143 2 1 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus vullen van injectiespuit tetrofosfine 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus vullen van injectiespuit Bereken de equivalente huiddosis per jaar. de totale tijd van alle handelingen is t = 1500  0,5 = 750 min = 12,5 h doe eerst alsof het hele lichaam zich op 6 cm vanaf de activiteit bevindt E =   A  t / r2 = 0,023 (Sv h-1 MBq-1 m2)  600 (MBq)  12,5 (h) / (0,06 m)2 = 48 000 Sv = 48 mSv de effectieve dosis wordt bepaald door de equivalente huiddosis Hhuid = E / whuid = 48 / 0,01 = 4800 mSv = 4,8 Sv dit is (ver) boven de jaarlimiet ! 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus injectie van tetrofosfine radiofarmacon C18H40O4P2 radionuclide 99mTc activiteit 600 MBq toepassing hartscintigram  = 0,023 Sv h-1 MBq-1 m2 einj(50) = 0,910-2 mSv/MBq injectie tijdens inspanning einj(50) = 1,110-2 mSv/MBq injectie tijdens rust 99mTc (6,0 h) 99Tc (stabiel) 0,000 0,141 0,143 2 1 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus injectie van tetrofosfine angioscan met 99mTc aantal doorsneden in de lengterichting door het hart links is het tussenschot (septum) rechts is de wand van linker kamer (atrium) en boezem (ventrikel) aan de onderkant is de punt (apex) van het hart de donkere plek onderin wijst op slechte doorbloeding van de punt 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus injectie van tetrofosfine 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus injectie van tetrofosfine Bereken de effectieve volgdosis E(50) van de patiënt. E(50) = e(50)  A = 0,910-2 (mSv/MBq)  600 (MBq) = 5,4 mSv 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus injectie van tetrofosfine Een uur na de injectie gaan patiënt en partner samen gezellig naar de bioscoop. Ze zitten 2 uur lang knus naast elkaar op een onderlinge afstand van 50 cm naar de film te kijken. Bereken de effectieve dosis E van de partner. verwaarloos het verval gedurende die drie uur (T½ = 6 uur) E =   A  t / r2 = 0,023 (Sv h-1 MBq-1 m2 )  600 (MBq)  2 (h) / (0,5 m)2 = 110 Sv = 0,1 mSv 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus schildkliertherapie radiofarmacon NaI radionuclide 131I activiteit 600 MBq toepassing behandeling hyperthyroïdie  = 0,066 Sv h-1 MBq-1 m2 eing(50) = 22 mSv/MBq ingestie van NaI 131I (8,0 d) 131Xe (stabiel)   Q = 0,971 MeV 0,000 0,365 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus schildkliertherapie Bereken de effectieve volgdosis E(50) van de patiënt. E(50) = e(50)  A = 22 (mSv/MBq)  600 (MBq) = 13 200 mSv = 13,2 Sv Zal de patiënt schildklierkanker oplopen als gevolg van deze behandeling ? waarschijnlijk niet, de schildklier wordt kapot gestraald de dosis op de rest van het lichaam is aanzienlijk kleiner 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus schildkliertherapie Bereken de equivalente dosis per uur op 1 meter vanaf de patiënt vlak na de inname van de activiteit. H =   A  t / r2 = 0,066 (Sv h-1 MBq-1 m2)  600 (MBq)  1 (h) / (1 m)2 = 40 Sv Na hoeveel tijd is de equivalente dosis per uur op 1 meter gedaald tot 20 Sv ? na 1  T½ = 8 d H = 40 / 2 = 20 Sv 70% van de activiteit wordt binnen 24 uur via de urine uitgescheiden na 1 dag is de equivalente dosis per uur op 1 meter 0,30  40 = 12 Sv 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus schildkliertherapie De patiënt wordt uit het ziekenhuis ontslagen als de equivalente dosis per uur op 1 meter gedaald is tot 20 Sv. Die avond gaan patiënt en partner naar bed en slapen een gat in de dag. Bereken de effectieve dosis die de partner in 9 uur oploopt. ga uit van een onderlinge afstand van 0,5 meter E = 20 (Sv/h op 1 m)  t / r2 = 20 (Sv/h)  9 (h) / (0,5 m)2 = 720 Sv = 0,7 mSv 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus bovine serum albumin radiofarmacon eiwit-oplossing gebufferd met 0,05 M natriumfosfaat pH = 7,5 radionuclide 125I werkplek C-laboratorium activiteit 60 MBq stock in chemicaliënkast 1,5 MBq per experiment in zuurkast toepassing groei van celcultures einh(50) = 1,410-8 Sv/Bq jodium in dampvorm 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus bovine serum albumin p vorm van stof / werkzaamheden -4 gas poeders mengen of malen vloeistof tegen kookpunt spattende bewerkingen -3 vluchtige nucliden (3H-damp, jodium) poeders in gesloten systeem centrifugeren, vortexen -2 eenvoudige bewerking (RIA) labeling niet vluchtige stof -1 bewerking in gesloten systeem (elutie Tc) meten aan gesloten ampul pipetteren niet vluchtige stof opslag in laboratorium q laboratorium buiten laboratorium 1 D-laboratorium 2 C-laboratorium 3 B-laboratorium r lokale ventilatie buiten zuurkast, op tafel 1 zuurkast (niet NEN-EN 14175) 2 zuurkast (wel NEN-EN 14175) air-flow isolator (klasse II) 3 air-flow isolator (klasse III) glove box 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus bovine serum albumin Mag de stock-voorraad bewaard worden in een chemicaliënkast in een C-laboratorium ? opslag p = -1 C-laboratorium q = 2 plaatselijke afzuiging r = 1 Amax = 0,02  10 p+q+r / einh(50) = 0,02  102 / 1,410-8 = 1,4108 Bq = 140 MBq activiteit stock-voorraad = 60 MBq het mag dus wel 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus bovine serum albumin Mag het experiment worden uitgevoerd in een NEN-gekeurde zuurkast van het C-laboratorium ? vluchtig nuclide p = -3 C-laboratorium q = 2 gekeurde zuurkast r = 2 Amax = 0,02  10 p+q+r / einh(50) = 0,02  101 / 1,410-8 = 1,4107 Bq = 14 MBq activiteit per experiment = 1,5 MBq het mag dus wel 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scale in gaspijpen 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scale in gaspijpen 214Pb (27 min) 210Pb (22 j) 206Pb (stabiel) 222Rn (4 d) 218Po (3 min) 214Bi (20 min) 214Po (0,2 ms) 210Bi (5 d) 210Po (138 d) E (MeV) d½ (mm) 214Pb 0,30 (19%) 0,35 (37%) 8,5 214Bi 0,61 (46%) 11,5 1,12 (15%) 1,77 (16%) 20 210Pb 0,05 (4%) 0,5 210Po 0,80 (0,001%) 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scale in gaspijpen dag 1 * tijd (uur) 1 cm 0,0 673 cps 0,5 346 cps 1,0 166 cps 1,5 63 cps * netto onder trap na afblazen 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scale in gaspijpen tijd (uur) 1 cm 30 cm 50 cm 100 cm 200 cm dag 1 * 0,0 997 cps 78 cps 48 cps 1,0 390 cps 37 cps 16 cps 2,0 123 cps dag 2 ** 16,0 359 cps 17,5 359 cps 88 cps 28 cps 21,0 ≈390 cps 88 cps 48 cps 13 cps 21,0 63 cps *** * netto buitenkant pijp ** netto boven sludge *** netto boven sludge, met handschoen tussen sludge en monitor 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scale in gaspijpen 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Casus scale in gaspijpen 05/04/2017 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5