Mental Dysfunction in Parkinson’s Disease 5th International Congress M.W. Lammers GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Vroege “markers” bij PD: Positieve familie-anamnese Reukafwijkingen Slaapstoornissen Depressie Vroege neuropsychologische symptomen Autonome dysfunctie Visusproblemen SPECT en PET-scan afwijkingen Transcraniële echo GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Reukafwijkingen (hyposmie/anosmie) Aanwezig jaren voor motorische problemen (4-6 jaar) Uiteindelijk in ± 80% Onderscheiden van geuren gestoord Dopaminerge medicatie heeft een negatief effect op reuk Geen relatie met hoeveelheid neuronen verlies (MPTP geen reukstoornis) Verlies neuronen en tractus olfactorius en LB in tractus GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Reukonderzoek in te zetten bij vroegdiagnostiek Vermindering reuk→ SPECT: afwijkingen in striatum Onveranderde reuk→SPECT: geen verandering striatum PSP, MSA, CBD: geen reukafwijkingen GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Reukafwijkingen ook bij MCI, dementie van het Alzheimertype Meerdere markers nodig bij diagnostiek samen met SPECT GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Slaapstoornissen 60% van PD-patiënten vs 30% niet PD Insomnia Motorische problemen: Akinesie/RLS Nicturie met incontinentie Roepen GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Neuropsychiatrisch/parasomnia’s: Levendige dromen/nachtmerries Slaapwandelen REM gedragsstoornissen Hallucinaties Paniekaanvallen Excessive Daytime Sleepiness (EDS) Tgv degeneratie, medicatie en slechte nachtrust GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Behandeling slaapstoornis Normale slaaphygiëne Vermijden diuretica/thee, koffie Langwerkende dopamine-medicatie EDS: verminderen sederende medicatie modafinil (ritalin-verwant middel) GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Depressie en Ahedonie Prevalentie 40-50% (20% voor motorische symptomen) vaak milde symptomen Verminderd initiatief en zelfwaardering Weinig suïcide, wel meer suïcidale ideaties Vaak paniekaanvallen Ernst niet in relatie tot motorische symptomen GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Pathofysiologie Degeneratie in hersenstam en prefrontale cortex Noradrenerg/serotonerg en dopaminerge Ahedonie t.g.v. dopamine tekort (beloningssysteem) GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Medicamenteuze Behandeling: SNRI/SSRI Ahedonie: D3-receptor agonist (sifrol) GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Neuropsychologische symptomen Vermindering van het werkgeheugen Stoornis in de uitvoerende functies GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Autonome dysfunctie Soms jaren voor motorische symptomen Obstipatie Incontinentie Seborrhoïsch eczeem GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Visusproblemen Vermindering kleurenonderscheiding Dopamine deficiëntie in retina en tractus opticus GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen SPECT-scan/PET-scan afwijkingen GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen GeriatrieAvond Westfriesland

Vroege Non-motor symptomen Transcraniële echo Mogelijkheid in toekomst i.p.v. SPECT Minder duur, geen stralingsbelasting Hypo-echogene subst. nigra wordt hyper-echogeen bij PD en voorstadia GeriatrieAvond Westfriesland

GeriatrieAvond Westfriesland Transcraniële echo GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen Lewy Body Dementie (LDB) Onduidelijkheid over plaats: aparte entiteit of onderdeel van het spectrum dementie PD↔AD Geen eerdere diagnose PD Motorische symptomen tegelijk of vlak na ontstaan LBD GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen McKeith houdt pleidooi voor vroegdiagnostiek analoog aan MCI→AD MCI→LBD: subjectieve klachten van cognitieve stoornissen Stoornis in uitvoerende functie Stoornis in aandacht Stoornis in visuo-spaciële functies Afwezigheid van functionele beperkingen GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen Behandeling LBD Uitleg Lage dosis dopa-medicatie (hallucinaties) Cholinesterase-remmers Beter effect dan bij AD GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen Dopaminerge systeem Vooral stoornissen door tekort geheugen niet door stimuli buitenaf Vooral stoornissen in de uitvoerende functies Anticiperen, initiatief, planning GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen U-curve dopamine effect Normale functie De novo Wearing-off PD Stabiele responder GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen GeriatrieAvond Westfriesland

Cognitieve stoornissen Cholinerge systeem PDD degeneratie cholinerge kernen frontaal en hersenstam AD alleen frontaal Cholinesterase-remmers (ChE-I) in PDD effect op cognitie en ADL (meer dan bij AD) Geen verergering Parkinson symptomen (wel tremor) GeriatrieAvond Westfriesland