DE TIJD VAN TELEVISIE EN COMPUTER 1950-nu HOOFDSTUK 10

Dekolonisatie Paragraaf 10.1

Het moderne imperialisme Vanaf 1870 Grondstoffen/afzetmarkten Trots/nationaal prestige/eerzucht Wetenschappelijke nieuwsgierigheid Zendingsijver Beschavingsdrang Raciaal superioriteitsgevoel

Voor 1870 Na 1870 Overzeese handel in Vraag naar grond- Kustgebieden stoffen/afzetmarkten* (opkomende industrie) Binnenlanden lieten Veroveren van ge- Europeanen on- bieden (exploiteren/ gemoeid besturen)

Waardoor werd dekolonisatie bevorderd? Nationalisme Omstandigheden van binnenuit: -Onderwijs in West-Europese geschiedenis/ staatsinrichting en eigen cultuur -Onderdrukking Omstandigheden van buitenaf: -WOII (o.a. Japan) -Verschuiving van de machtscentra in de wereld -Stimulerende voorbeelden in Azië en Afrika

Dekolonisatieproces Azië 1945-1957 Afrika 1957-1975 Nederlands-Indië vergeleken met Vietnam

Nederlands-Indië

Nederlands-Indië Opkomend nationalisme: 1912 Sarekat Islam 1920 PKI: communistische partij 1927 PNI: nationalistische partij (Soekarno) Onderdrukt door de Ned. overheid

1942-1945 Japanse bezetting Belooft onafhankelijkheid/ samenwerking (Soekarno) 15 augustus 1945 Capitulatie Japan Bersiap-periode (45-46) Uitroepen Republiek Indonesië (17 aug.)

1947 I Politionele acties 1949 Nederland onder druk gezet VN/VS 27 december 1949 Indonesische onafhankelijkheid

Nederlands-Indië Volledige onderdrukking nationalisme Zwakker nationalisme Geen vorm van zelfbestuur voor Indonesiërs Vasthouden aan opvoedingsgedachte

Bersiap-periode

Invloed op verloop van dekolonisatieproces 1. Houding moederland 2. Aanwezigheid settlers Rol inlandse leiders/elite Invloed buitenlandse mogendheden

Vietnam Leider onafhankelijkheidsbeweging: Ho Chi Minh Militaire organisatie: Vietminh Doel: onafhankelijkheid Middel: communistische ideologie

Tweede Wereldoorlog Japanse bezetting Frans bestuur met rust gelaten (bondgenoten van Hitler: Vichy-Frankrijk) Laatste fase : Japan neemt bestuur over Na Japanse nederlaag: onafhankelijkheidsverklaring Ho Chi Minh

Na de Tweede Wereldoorlog Fransen willen hun kolonie terug Vietminh vecht voor onafhankelijkheid VS houden zich op afstand: nog geen doorslaggevende belangen

Vanaf 1949 1949: China wordt communistisch 1950-1953: Korea oorlog, intensieve deelname VS Frankrijk hoopt op steun VS, maar die blijft beperkt 1954: Dien Bien Phoe: Vietminh verslaat de Fransen

Houding inheemse elite Elite sterk verfranst, katholiek en welvarend Bang voor communisme na onafhankelijkheid Wil na onafhankelijkheid machtsposite houden

Vergelijking Vietnam Ned. Indië Frankrijk wil kolonie niet kwijt en grijpt militair in Verfranste elite bang voor beweging van Ho Chi Minh Frankrijk beperkt gesteund door de VS Ned. Indië Nederland wil kolonie niet kwijt en grijpt militair in Op Java veel aanhang Soekarno, daarbuiten minder (RMS) VS zet Nederland onder druk via Marshallhulp

Na 1954 Vietnam verdeeld (Genève 1954) Verfranste elite aan de macht in ZVietnam VS wil geen hereniging, toenemende bemoeienis Indonesië blijft eenheidsstaat Soekarno VS staat achter Soekarno, die communisten onderdrukt Soekarno wordt in zijn streven naar annexatie Nieuw Guinea gesteund door VS