Onderzoekend leren bij Nederlands Marleen Kieft Gert Rijlaarsdam Universiteit van Amsterdam Instituut voor de lerarenopleiding

Weer wat nieuws erbij? Besteed liever aandacht aan de verbetering van het onderwijs zoals het er nu voorstaat.

Daar gaat het ons niet om. Nee, niets erbij! Daar gaat het ons niet om. Wat we willen is…

wat we willen is… De didactiek van schrijfvaardigheid verbeteren En passant: het schoolvak wat pittiger, uitdagender, motiverender maken belangstelling wekken voor wetenschappelijk denken in taal- en literatuurwetenschap een bruggetje slaan tussen het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs en het wetenschappelijk onderwijs

Eerst maar eens de didactiek van het schrijfvaardigheidsonderwijs. Wat kan daar beter?

What works in the teaching of writing? Hillocks 1986: Meta-analyse van studies

vier benaderingen in schrijfonderwijs

zes leerinhouden

conclusie Onderzoekend leren bij schrijfdidactiek is werkzaam: stofvinding< stofordening< stofverwerving Inductieve lespatronen

motiverender?

Nederlands interessant?

Nederlands interessant?

Nederlands moeilijk?

Nederlands moeilijk?

brug vwo-wo Belangstelling wekken voor, en voorbereiden op, het wetenschappelijk denken in taal- en literatuurwetenschap. Ook aan taal kun je onderzoek doen! Leerlingen in het C&M-profiel komen niet in aanraking met onderzoek doen.

onderzoekend leren Onderzoekend leren als onderwijsmiddel is bij de exacte vakken vrij effectief gebleken. Onderzoekend leren vergt actief omgaan met de leerstof. Kennis die zelf wordt ontdekt is dieper verwerkt en wordt beter geïntegreerd in de al aanwezige kennis.

dus… Onderzoekend leren is handig voor Schrijfdidactiek (Hillocks) Verwerven van onderwerpskennis

uw voorbeelden… Voor zover wij weten komt onderzoekend leren nog niet voor bij het schoolvak Nederlands. Klopt dat?

dit project onderzoekend leren

dit project onderzoekend leren schrijven

dit project onderzoekend leren schrijven

dit project onderzoekend leren schrijven schrijfvaardigheid inhoudskennis onderzoekend leren schrijven onderzoeksvaardig-heid motivatie

werkwijze ± 10 ontwerpgroepen (docenten en vakwetenschappers) korte lessenreeksen (vijf lesuren): onderzoekend leren en schrijven

opzet lessen Ontwerpregels leerlingen doen een ontdekking beperkte dataset authentieke data gegidst ontdekken onderzoeksvraag moet ingekaderd / gemotiveerd worden mogelijkheden voor differentiatie

voorbeeld Data Twee fragmenten van gesprekken tussen kleuters en leerkracht Vraag Welk gesprek is vanuit het oogpunt van taalverwerving beter? 1 2

Vaak wordt beweerd dat vragen stellen een goede manier is om kleuters aan de praat te krijgen. Klopt dat wel? Ga dat na door de volgende tabel in te vullen:

Fotoboek Sinterklaas Leerkracht Leerlingen Totaal aantal beurten Totaal aantal vragen

Fotoboek Sinterklaas Leerkracht Leerlingen Totaal aantal beurten 19 23 33 60 Totaal aantal vragen 12 (=63%) - 5 (=15%)

Ontdekking: Het gaat niet om het aantal vragen, maar om het soort vragen (open / gesloten). Bovendien: Luisterresponsen lokken beurten van kinderen uit.

voorbeelden Enkele andere voorbeelden: Jip-en-Janneke-taal Smartlappen & liefdesliederen: van Middeleeuwen tot nu Het genre appeltaartrecept

gezocht! Wij zoeken nog docenten die enkele lessen willen ontwerpen rondom het onderwerp Nederlandse gebarentaal i.s.m. prof. Anne Baker (UvA) een boekwetenschappelijk onderwerp i.s.m. de boekwetenschappers van de UvA.

ontdekkingen Nederlandse Gebarentaal is een aparte taal en is niet afgeleid van het Nederlands. Er is meestal geen overeenkomst tussen vorm en betekenis van de gebaren. Wie in Engelse gebarentaal spreekt, kan niet communiceren met wie in Nederlandse Gebarentaal communiceert.

meedoen aan het project? Meer informatie of meedoen aan het project? m.h.kieft@uva.nl www.ilo.uva.nl/homepages/marleen