Voorbereidingscursus op Toelatingsexamen HSAO geschiedenis Marten Douma

2 Lesmateriaal Memo: handboek havo Module 2 t/m 10 opdrachtenboek

3 Opdrachten Oriëntatie op Module –voor de lesavond –doel: voorkennis activeren Verwerking van Module –na de lesavond –doel: nieuwe kennis integreren met voorkennis

4 Afbeeldingen: bronnen Welke afbeeldingen herken je op de kaft van het boek?

5

6

7

8

9 Module 2 Gezin onder stoom Het gezin en de industriële revolutie in Engeland 1.Het gezin in de preïndustriële samenleving 2.In de grote stad: omsteeks : Op weg naar de ‘welfare state’

10 Oriëntatie op Module 2 Fielding 1749: armoedig boerderijtje Dickens 1850: stank, in elkaar vallende huizen D.H.Lawrence 1910: solide huizen met voortuintjes Hoofdvraag Hypothese

vraagstelling11 Wat veranderde er in het gezin door de industriële revolutie? 1.Hoe was het gezinsleven in de periode voorafgaand aan de industriële revolutie? 2.Welke invloed had de industriële revolutie omstreeks 1850 op de ontwikkeling van het gezin in Engeland? 3.Hoe paste de samenleving zich omstreeks 1900 aan aan de gevolgen van de industriële revolutie?

12 Plattelandseconomie 18de eeuw vanaf 16de eeuw: enclosures van gemeenschappelijk gronden: –rijke boeren: opbrengstverhogende vernieuwingen –arme boeren: trek naar stad of huisnijverheid

13 Economie in revolutie: 19de eeuw stoommachines –mijnbouw –textielindustrie urbanisatie –fabrieken bij energiebron –of bij transportpunt

14 Economische groei liberalisme –geen sociale wetgeving imperium –grondstoffen –afzetgebied –lagere prijzen

15 Standenmaatschappij ongezond leven sociale controle op huwelijksleven vrouwen rechteloos grammar schools voor elite kerkelijke scholen boerderij belangrijker dan school

16 In de grote stad goedkoop [eenzijdig] voedsel besmettingsziekten geen riool en waterleiding romantische liefde burgerij: Victoriaans kinderarbeid

17 Naar ‘welfare state’ vakbonden: hogere lonen –sociale wetgeving –riolering en waterleiding –gezonder wonen sterftedaling geboortedaling ‘traditionele arbeidersgezin’: huiselijk leerplicht

Module 3 Van turfgraven tot webdesign

titels19 Nederland in de 20ste eeuw 1.De opkomst van de industriële samenleving 2.Het interbellum: voorspoed en crisis 3.Na de oorlog: de komst van de welvaartsstaat

vraagstelling20 Hoofdvraag Welke sociaal-economische veranderingen vonden in de 20ste eeuw plaats en welke rol speelde de overheid daarbij?

vraagstelling21 Deelvragen 1.Wanneer brak de industrialisatie in Nederland door en wat veranderde er daardoor in de samenleving? 2.Welke gevolgen had de crisis van de jaren 30 voor de Nederlandse samenleving en het optreden van de overheid? 3.Hoe werd Nederland na WO2 een welvartsstaat en welke rol speelde de overheid daarbij?

Hoofdstuk 122 De opkomst van de industriële samenleving 1870: landbouw en dienstensector 1890: industrialisatie –textiel: afzet Ned.Indië –Twente, Brabant: lage lonen gevolgen: –stijging consumptie –armenzorg –arbeidersbeweging –Arbeidswet, Woningwet, Leerplichtwet

Hoofdstuk 223 Het interbellum: voorspoed en crisis groei arbeidsproductiviteit 1929: crisis Wall Street afhankelijk van internationale handel loonsverlaging, massa-ontslagen stakingen, oproer beperkte werklozensteun van regering SDAP/NVV: Plan van de Arbeid

Hoofdstuk 324 Na de oorlog: de komst van de welvaartsstaat Wederopbouw –industrialisatiepolitiek –geleide loonpolitiek –verzorgingsstaat: AOW, kinderbijslag –Marshallhulp na 1958: loonexplosie jeugdcultuur 1973: oliecrisis