Veiligheid en vrijheidsbeperking Inspectie voor de Gezondheidszorg Lucie Claessen en Elke Marijnusse 10 jaar VraagRaak Congres Veiligheid 14 november 2009 www.igz.nl

Definitie vrijheidsbeperking “Alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid van cliënten beperken” Voorbeelden: - buitendeur of slaapkamerdeur op slot - bedtijden of bezoektijden - niet toestaan van huisdieren - bedhekken en onrustbanden - verbod op alcohol Definitie: Alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid van cliënten beperken

Vrijheidsbeperking Geldt voor Vrijheidsbeperking Geldt voor? Individuele cliënt of een groep cliënten Is het vastgelegd en waar? Voor individu in het zorgplan, voor groep cliënten in huisregels Waarom huisregels? Ordelijk verloop van de huishouding Afwijken van huisregels? Vastleggen in het zorgplan Tip - met regelmaat evalueren en zonodig bijstellen - in overleg en samenspraak met cliënten - in huiskameroverleg of in de cliëntenraad Voorbeelden langslopen van de vorige dia: welke gelden voor het individu en welke voor de groep

MISSIE INSPECTIE - veilige zorg - zorg die goed helpt - zorg die jou helpt

Wat is vrijheidsbeperking? Nee zeggen als ja ook kan

Wat vindt de inspectie belangrijk? Je mag niemand zomaar beperken! Je mag eigen keuzes maken Je mag oefenen Je hebt inspraak en inzage in je ondersteuningsplan

Wat opvalt bij de toepassing van vrijheidsbeperking Cliënten en hun ouders praten te weinig mee Verzet komt door de beperking (syndroom of ziektebeeld) Te weinig overleg met anderen Begeleiders hebben te weinig kennis Vrijheidsbeperking is gewoon Er zijn te weinig begeleiders Cliënten en hun ouders kennen de klachtenregeling niet

Waar let de inspectie op? Medewerkers herkennen je signalen En merken of je je veilig voelt De begeleiders hebben verstand van jou Er wordt heel goed nagedacht Er worden andere mogelijkheden gezocht Er wordt met jou, je ouders en anderen overlegd.

Vrijheidsbeperking is risicovol! Tast kwaliteit van leven aan Roept agressie op Middelen brengen risico’s mee Tekortkoming in de zorgverlening (?)

Dus Vrijheidsbeperking mag niet! Samen overleggen en nadenken: Wat lossen we op Is het wel nodig Kan het ook anders Is het veilig?

In gesprek over vrijheidsbeperkingen Het begint bij; vragen stellen, luisteren en doorvragen Hoe is het tot stand gekomen? Is gekozen voor de minst ingrijpende maatregel? Welke afweging is gemaakt? Staat dit in verhouding? Wie zijn er betrokken geweest bij de besluitvorming?

In gesprek over vrijheidsbeperkingen TIPS Moeite met vrijheidbeperking, maak het bespreekbaar! Een goede voorbereiding is het halve werk! Een voorbespreking is zinvol met een cliëntvertrouwenspersoon, pb’er, ouder of vertegenwoordiger Neem iemand mee, die je steunt! Neem een aanvaardbaar risico!

CASUS Situatie Jacob is 34 jaar oud en woont in een zorginstelling. Hij is matig verstandelijk beperkt, kampt met gedragsproblemen en heeft daarnaast epilepsie. Verder is hij gezond en kan zich prima verstaanbaar maken. Vrijheidsbeperking = Deur van zijn appartement gaat op slot van 21.00 uur in de avond tot 8.00 uur in de ochtend Casus uitwerken aan de hand van: Waarom? Voors en tegens? Keuze/besluit?