ABCDE systematiek Voor arts assistenten Erwin ten Hoeve, SEH arts KNMG

Onwel geworden patiënt Wat nu???

DRS. ABCD Danger Response Shout for help Airway Breathing Circulation Disability

Danger Veilig voor jezelf Veilig voor patiënt

Response Spreek patiënt aan Schud wakker Eventueel pijnprikkel Check ademhaling en pols

Shout for help 112/ SIT-/ Reanimatiebel Vraag informatie - reanimatiebeleid - dossier - hoofdbehandelaar

Teken van leven? JA: Nee: Vervolg ABCDE systematiek Geen ademhaling Geen pols Start reanimatie

Airway Vrijmaken van de luchtweg Kijken Luisteren Voelen CAVE: cervicaal letsel Kijken paradoxale thoraxbeweging corpus alienum/ gebitselementen tong braaksel slijmvlieszwelling bloed Luisteren stridor/veranderde stem hoorbare ademhaling/snurken Voelen aangezichts-/kaakfracturen 8

Airway Chin lift Jaw thrust Triple airway manoeuvre hoofd extensie mondopening “jaw thrust” 9

Airway Orofaryngeale luchtweg Nasofaryngeale luchtweg

Airway Masker beademing ambu ballon Bij voorkeur met zuurstof en zuurstof reservoir 11

Airway Intubatie: Voordeel: Nadeel: definitieve luchtweg onvoldoende expertise bij arts-assistent

Breathing tekenen van nood frequentie thorax trachea mediaan/ CVD hulpademhaling, buikademhaling, positie, zweten, cyanose frequentie tachy-/bradypnoe, Cheyne-Stokes? thorax symmetrische excursies, zichtbaar letsel, pijn, subcutaan emfyseem trachea mediaan/ CVD auscultatie percussie saturatie cave: ademhaling- of circulatiestilstand, CarboxyHb

Breathing (Spannings-)pneumothorax? Hematothorax Asymmetrische thoraxexcursies, hypersonore percussie, afwezig/verminderd ademgeruis, subcutaan emfyseem, verhoogde CVD, trachea uit mediaanlijn. Hematothorax Gedempte percussie, afwezig ademgeruis.

Breathing astma COPD excacerbatie pneumonie astma cardiale rhonchi, verlengd expirium, zacht tot afwezig ademgeruis, ectopische kenmerken. COPD excacerbatie rhonchi, verlengd expirium, bekende voorgeschiedenis/longfunctie. pneumonie rhonchi, crepiteren, verscherpt ademgeruis. astma cardiale crepiteren, natte rhonchi, klepafwijkingen, ritmestoornissen, oedeem.

Breathing Geef zuurstof! 10-15 liter/min

Breathing aanvullende diagnostiek vroege behandeling X-thorax, CT longembolie, arteriële bloedgas vroege behandeling vernevelen, diuretica, ontstolling, bronchiaal toilet, naalddecompressie, thoraxdrain

Circulation Pulsaties Perifere doorbloeding Bloeddruk frequentie, regulair/equaal, kracht Perifere doorbloeding Kleur en temperatuur huid, capillary refill Bloeddruk Auscultatie van het hart klepgebreken Tekenen van hartfalen oedemen, crepiteren, natte rhonchi, verhoogde CVD, roze sputum Bloeding

Circulation Ritmebewaking ECG

Circulation Zorg voor toegang: Intraveneus (IV) Intraossaal (IO) En laat meteen bloed afnemen

Circulation Shock: Hypovolemisch Distributief Obstructief Cardiogeen bloeding (intestinaal/extern), AAAA, EUG, brandwonden, dehydratie Distributief sepsis, anafylaxie, neurogeen Obstructief longembolie, harttamponade, spanningspneumothorax Cardiogeen ritmestoornis, ischemie, harttamponade, kleplijden, cardiomyopathie Metabool thyrotoxicose, Addisonse crise, ketoacidose, CO, cyanide

Circulation Vroege behandeling: Vullen Overweeg inotropie start met fluidchallenge en kijk naar het effect er van Overweeg inotropie Bloed bestellen Fractuurstabilisatie Pericardiocentese 22

Disability Bewustzijn Nekstijfheid Pupillen Lateralisatie AVPU of EMV score Nekstijfheid Pupillen Lateralisatie (voetzool)reflexen Glucose

Disability Vroege behandeling: Stabilisatie ABC en E Glucose correctie Insult couperen

Disability Diagnostiek: CT hersenen Glucose correctie Lumbaalpunctie

Exposure Temperatuur Huidafwijkingen Extremiteiten Pijn

Exposure Behandeling: Voorkom verdere afkoeling Pijnstilling