H2 De economie van de Gouden Eeuw Hoe ontwikkelde de landbouw, nijverheid en handel zich in de Gouden Eeuw?

2.1 Centrum van de wereldhandel Vanaf eind 16e eeuw uitbreiding handel door heel Europa; Oostzee tot aan Rusland, Nova Zembla en Groenland (Moedernegotie) Middellandse zee; Italië, Levant (oostelijk deel Middellandse zee) Azië Amerika

Handelsroutes republiek

Uitbreiding handel naar het noorden

Nova Zembla (1597) Willem Barentz Het Behouden Huis

Handel met Azië Jan Huygen van Linschoten

‘De Eerste Scheepvaart’ 1595-1598 Cornelis de Houtman

Handel met Amerika

2.2 Organisatie van de handel (Amsterdam) 1609 Wisselbank 1607 koopmansbeurs 1614 Bank van lening

Organisatie handel in de Republiek 1602 oprichting Verenigde Oostindische Compagnie: Monopolie op handel Azië en Oost- Afrika Soevereine rechten (het recht op te treden als overheid)

1621- 1792 West Indische Compagnie Handelsmonopolie op West- Indië en West Afrika Soevereine rechten Kaapvaart (tot 1648) Piet Hein

WIC na 1648

1614- 1642 Noordse Companie Hield zich vooral bezig met walvisvaart

2.3 Bloeiende nijverheid hulpvragen pek Aanvoer grondstoffen Handel Nijverheid export Nieuwe trafieken suikerriet tabak

Nijverheid; binnenlandse groei Kennis netwerken houtzaagmolen (Rijke) vluchtelingen uit het zuiden Winsten handel turf Vrede en veiligheid Veel kapitaal Groei welvaart Gunstig investeringsklimaat Groei bevolking Nijverheid technische vernieuwingen Goed vervoersnetwerk Natuurlijke hulpbronnen

2.4 Het platteland in de Gouden Eeuw Import graan Oorzaken groei: Geen last van oorlog bevolkingsgroei specialisatie platteland toename handel Groei welvaart Groei export Duitse Rijk Groei opbrengst Dertigjarige oorlog in Duitse Rijk Groei steden Toename mest

Gevolgen bloei platteland: Stenen boerderijen met aparte woonhuizen en stallen Investeringen in land en boerderijen Bouw molens om water te beheersen Rijke kooplieden investeren in droogmakerijen Bloei platteland Nieuwe grond verpacht lage lonen nijverheid naar platteland macht gilden Molengang dichtbij grondstof

Landgewesten blijven achter bij kustprovincies: Last Tachtigjarige Oorlog Arme zandgronden minder geschikt voor commerciële landbouw Niet aangesloten op waterwegennet→ stedelijke afzetmarkt ver weg Afname bevolking in steden Uitzonderingen: verbouw tabak door boeren bij Arnhem en Amersfoort