Bas Savenije Bibliothecaris van de Universiteit Utrecht Utrecht, 10 juni 2005

“Alle jonge Marokkanen zijn criminelen” “Vrouwen kunnen niet autorijden” “Supporters op de Bunnik-side van FC Utrecht zijn tuig”

Tengevolge van de ontwikkelingen in de informatietechnologie verdwijnen of veranderen veel traditionele grenzen.

De grens tussen bibliotheek en onderwijs vervaagt

Kennisoverdracht

Studeren

Contact met docent of studieadviseur

Overleg met medestudenten

Informatie zoeken en verwerken in de bibliotheek

Anytime, anywhere: thuis

Anytime, anywhere: in de bibliotheek

Kennisoverdracht

Studieadviseur

Contact met docent

Vrienden

Bibliotheek

Veranderingen in onderzoek Meer nadruk op samenwerking, ook op verschillende locaties; toename van inter-, multi- en transdisciplinair onderzoek

CERN Users in the World – A Global VO Europe: 267 institutes, 4603 users Elsewhere: 208 institutes, 1632 users

E-Science Wereldwijde samenwerking van onderzoekers The Grid: ‘a software infrastructure that enables flexible, secure, coordinated resource sharing among dynamic collections of individuals, institutions and resources’ –Particle Physics: global sharing of data and computation –Astronomy: ‘Virtual Observatory’ for multi-wavelength astrophysics –Chemistry: remote control of equipment and electronic logbooks –Environment: Ocean, weather, climate modelling, sensor networks

Veranderingen in onderzoek Meer nadruk op samenwerking, ook op verschillende locaties; toename van inter-, multi- en transdisciplinair onderzoek Behoefte aan toegang tot een diversiteit aan bronnen: beelden, geluid, video, 3d; meer accent op het werken met primaire data in digitale vorm

Data De komende 5 jaar zullen e-Science projecten meer data produceren dan tot nu toe aan data is verzameld. Belangrijke issues: –Integratie van data uit verschillende bronnen –Annotatie: toevoegen van commentaar/waarnemingen –Verspreiding/publicatie in gestandaardiseerde formats –Toegankelijkheid (soms beperking vanwege privicay issues) Initiatief van de KNAW: DANS

Veranderingen in onderzoek Meer nadruk op samenwerking, ook op verschillende locaties; toename van inter-, multi- en transdisciplinair onderzoek Behoefte aan toegang tot een diversiteit aan bronnen: images, sound, video, 3d; meer accent op het werken met primaire data in digitale vorm Nieuwe behoeften t.a.v. de verpreiding van informatie Nieuwe publicatievormen: –Hypertext: non-lineaire publicatie –Multimedia: complexe digitale objecten –Databases: Niet statische publicatie –Simulaties: computation plus visualization

Ingrijpende gevolgen ‘All aspects of the university from natural science to the humanities, from basic research to applied knowledge will be transformed’ (Mark Kornbluh) Behoefte aan nieuwe infrastructuur: opslag, bewaring, toegankelijkheid van digitale objecten

Veranderingen in het onderwijs Nadruk op leren i.p.v. onderwijzen: meer actieve vormen van leren Geen dichotomie tussen afstandsonderwijs en face- to-face onderwijs: blended learning Verandering in het denken over kennis: meer nadruk op essentiële basisconcepten en principes Opleidingsdoelen meer gericht op de ontwikkeling van (academische) competenties

Gevolgen 1. Belangrijk voor studenten: –het vinden en gebruiken van informatie –het integreren van verschillende informatiebronnen –het communiceren over informatie –het ontdekken van bestaande research communities –het vormen van nieuwe communities 2. Behoefte aan repositories voor onderwijsmateriaal

A gateway to science: Anytime, anywhere

Information overload? Selectie!

Goede doorzoekbaarheid

Maar er is meer Ambitie: partner in science voor staf en studenten Noodzakelijke voorwaarden: Integratie in O&O: geen drempels Meerwaarde voor O&O Klant centraal: goede kennis van de wensen

De kern Niet alleen toegang verschaffen maar ook: het ondersteunen van staf en studenten bij het managen van hun eigen informatiehuishouding het faciliteren van de communicatie over die informatie met collega’s

De dienstverlening Selectie Zorgen dat de informatie voor de klant beschikbaar is: attendering Ordening: elke klant zijn/haar eigen virtuele verzameling (My library) Additionele informatie en discussie (portals) Indien nodig: Hulp bij het zoeken van informatie Uitleg over nieuwe ontwikkelingen en zoekmethoden Tools ontwikkelen in interactie met doelgroep

Repository: ontsluiten en bewaren van de weten- schappelijke output van de universiteit

Repository: ook non-text objecten

Hulp bij wetenschappelijke communicatie: ondersteuning van (het opzetten van) e-journals

Advies over informatievoorziening

Onderwijs: Leren omgaan met en verwerken van wetenschappelijke informatie bij relevante curriculum-onderdelen

Leren communities zoeken en vormen

Ondersteuning bij het samenstellen van digitale readers

Bewaren en ontsluiten van onderwijsmateriaal en scripties

Hulp bij en advies over wetenschappelijke informatie- voorziening in het curriculum, bijv. digitalisering van relevante bijzondere collectieonderdelen

Beoogde resultaat Iedere student en iedere wetenschapper creëert m.b.v. de attenderingen en de tools op eenvoudige wijze zijn eigen verzameling digitale informatiebronnen. Hij creëert dus zijn eigen individuele bibliotheek en wordt aldus zijn eigen bibliothecaris.

Vroeger

Toekomst

Hoezo virtueel?

Meer dan een gateway!