Klierwerking als reactie op prikkels DEEL 2 Organismen reageren op prikkels uit hun omgeving THEMA 5 Klierwerking als reactie op prikkels

Klieren zijn effectoren 1 Klieren zijn effectoren omdat ze reageren op prikkels Secretie is afscheiding van klierproducten (kliersap) uit de klieren Bv. traanklieren secreteren traanvocht als reactie op het pellen van een ui Bv. speekselklieren secreteren speeksel als reactie op de geur van een lekkere maaltijd 2 soorten klieren: exocriene klieren endocriene klieren

2 Exocriene klieren 2.1 Wat zijn exocriene klieren? Klierproducten worden afgescheiden aan het uitwendig milieu (aan het lichaamsoppervlak of in een lichaamsholte) Bv. traanklieren, maagwandklieren, zweetklieren, darmsapklieren, …

2.2 Bouw en aanpassingen van exocriene klieren 2.2.1 Bouw van exocriene klieren Klieren met klierzakjes en een afvoerbuis; bv. speekselklier Verspreid liggende kliercellen; bv. slijmvlies van mond, darm, vagina, …

3 Endocriene klieren 3.1 Wat zijn endocriene klieren? Klierproducten worden afgescheiden in het inwendig milieu (bloed) Endocriene klieren zijn hormoonklieren Hormonen zijn chemische signaalstoffen die via het bloed hun doelorganen bereiken

3.2 Bouw en aanpassingen van endocriene klieren 3.2.1 Bouw van endocriene klieren groepjes kliercellen Bestaan uit: of klierblaasjes, omsponnen met haarvaten Bv. schildklier produceert thyroxine  beïnvloedt o.a. de groei

3.2.2 Aanpassingen van endocriene klieren aan hun functie Hebben geen afvoerbuis Hormonen worden rechtstreeks aan het bloed afgegeven microfoto schildklier

Gemengde klier: pancreas 4 Pancreas of alvleesklier bevat zowel exocrien als endocrien klierweefsel Exocrien: klierzakjes produceren alvleessap  via afvoerbuis naar darmkanaal voor spijsvertering

 β-cellen produceren het hormoon insuline Endocrien: groepjes endocriene kliercellen (eilandjes van Langerhans) liggen verspreid in het pancreasweefsel  β-cellen produceren het hormoon insuline  α-cellen produceren het hormoon glucagon  samen houden ze het bloedglucosegehalte constant Lichtpaarse cellen : eilandje van Langerhans

Klierwerking als reactie op prikkels EINDE THEMA 5 Klierwerking als reactie op prikkels