Lokale ontwikkelingen in grensgebieden Dr Frans Thissen Amsterdam institute for Metropolitan and International Development Studies (AMIDSt)

Opbouw presentatie Demografie  Vergrijzing en ontgroening  Binnenlandse migratie: de migratiecyclus van de roltrapregio Sociaal-ruimtelijke ontwikkelingen op lokaal niveau  De opkomst van een nieuwe verscheidenheid, gebaseerd op de woonfunctie  Referentiekaders: het machtige beeld van het autonome dorp Zeeland: op weg naar een nieuwe verscheidenheid Westhoek: ‘voorzieningen’ in dorpen en de spiraal omhoog Veenkoloniën: een ander perspectief op jongeren

Bevolkingsontwikkeling Bron: B. Poelman, CBS

Sterfteoverschot Zeeland Bron: Provincie Zeeland

Binnenlandse migratie jaar ( )

Sociaal-ruimtelijke veranderingen op lokaal niveau Autonome dorp (oude verscheidenheid):  Bloei van het autonome dorp tijdens de Wederopbouw:  Nieuwe welvaart bleef in het dorp  Het autonome dorp als ‘machtig beeld’ Woondorp (nieuwe verscheidenheid):  Verplaatste consumptie (mobiliteit)  Algemene schaalvergroting van het leven (sociale en economische domein)  Schaalverkleining: de toegenomen betekenis van woning en woondomein (culturele en politieke domein)

Van een oude naar een nieuwe verscheidenheid Autonome dorpen In dorp geboren en getogen bewoners (leefpaden) Activiteiten in het eigen dorp (dagpaden) Woondorpen Bewoners die zich ooit in dorp hebben gevestigd (leefpaden) Activiteiten buiten het dorp waar men woont (dagpaden)

Van een oude naar een nieuwe verscheidenheid Autonome dorpen In dorp geboren en getogen bewoners (leefpaden) Activiteiten in het eigen dorp (dagpaden) Traditioneel referentiekader: Uitgedragen door bepaalde bewoners en bestuurders Somber perspectief op leefbaarheid en sociale cohesie Woondorpen Bewoners die zich ooit in dorp hebben gevestigd (leefpaden) Activiteiten buiten het dorp waar men woont (dagpaden) Opkomend referentiekader: Uitgedragen door bepaalde bewoners Beter en reëler perspectief op leefbaarheid en sociale cohesie

Zeeland: oude en nieuwe verscheidenheid Bron: Frans Thissen, 1995Bron: Provincie Zeeland

Westhoek: oude verscheidenheid Bron: De Roo & Thissen, 1998

Leefbaarheid in het autonome dorp Ontwikkeling aantal inwoners Ontwikkeling aantal voorzieningen Ontwikkeling Leefbaarheid

Leefbaarheid in het woondorp Ontwikkeling Leefbaarheid Ontwikkeling gemeenschaps- initiatieven (voorzieningen) Ontwikkeling woonfunctie binnen de streek Regiovorming

Westhoek: nieuwe verscheidenheid Bron: De Roo & Thissen, 1998

Jongeren: blijven of vertrekken?

Relatie streek en jongeren: twee perspectieven Streek / woonplaats: Centraal staat de economische ontwikkeling van de streek en de sociale kwaliteit van de woonplaats Jongeren worden verondersteld een start te maken in de streek en hun identiteit te vormen in eigen streek en woonplaats Probleemdefinitie streek: Vertrek van jongeren uit de streek Jongeren: Centraal staat de sociale mobiliteit van jongeren (sociale mobiliteit = geografische mobiliteit) Jongeren zijn steeds meer georiënteerd op hoger onderwijs en werkgelegenheid buiten de eigen streek Probleemdefinitie streek: Streek en woonplaats zijn niet in staat bewoners met ‘kapitaal’ aan te trekken

Where you belong Where you belong, it's not a song It's not the place where you come from It's up to you to make the choice It is the place you have a voice It is the place you have no fear As you return you know you're near In times of joy and times of strife It is the place you have your life Jim Boyes

Stelling De ‘nieuwe verscheidenheid’ in grensgebieden vormt een reëler en meer perspectiefvol uitgangspunt voor het ruimtelijk beleid dan de machtige beelden van een oude verscheidenheid. De ‘nieuwe verscheidenheid’ neemt lokale woonmilieuontwikkelingen en het perspectief van de bewoner zelf als uitgangspunt bij de beoordeling van ruimtelijke ontwikkelingen.

Lokale ontwikkelingen in grensgebieden Dr Frans Thissen Amsterdam institute for Metropolitan and International Development Studies (AMIDSt)