1

Het pancreas

intra-abdominaal versus retro-peritoneaal bursa omentalis Anatomie intra-abdominaal versus retro-peritoneaal bursa omentalis

Tumoren Peri-ampullaire tumoren: pancreaskop, papil van Vater en distale galweg. Proximale galwegtumoren (Klatskin). Pancreascorpus en –staarttumoren.

Pancreaskopcarcinomen ten tijde van diagnostiek is 40% gemetastaseerd, 40% locaal irresectabel en komt slechts 20% in aanmerking voor chirurgische behandeling

Risico-factoren mannelijk geslacht roken chronische pancreatitis erfelijke syndromen diabetes petroleumverwante toxines dieetfactoren

Symptomatologie gewichtsverlies (steatorrhoe) icterus (teken van Courvoisier) pijn passagestoornis bovenste tractus digestivus bloeding bovenste tractus digestivus malaise tgv anaemie nieuwe diabetes

Pré-operatief onderzoek diagnostiek stagiëring resectabiliteit

Diagnostiek anamnese, lichamelijk onderzoek laboratorium onderzoek (tumormarkers, ca 19.9) echografie computer-tomografie ercp endo-echografie cytologie, histologie

Differentiaal diagnose pancreatitis lymfoom neuro-endocriene tumor pancreatico-cholangitis retro-peritoneale fibrose

locaal probleem versus gemetastaseerde ziekte Stagiëring locaal probleem versus gemetastaseerde ziekte

ingroei vena mesenterica superior en/of vena portae Resectabiliteit ingroei vena mesenterica superior en/of vena portae

stagiëringslaparoscopie exploratieve laparotomie Operatie stagiëringslaparoscopie exploratieve laparotomie

Voorbereiding proeflaparotomie voeding wel/geen drainage icterus darmvoorbereiding kruisbloed/packed cells thromboseprofylaxe intensive-care post-operatief

Proeflaparotomie 1 diagnose stellen: dd pancreatitis, ulcuslijden, cholecysto- en choledocholithiasis 2 stagiëren: inspectie buik en samplen lymfklierstations (truncus coeliacus, ligamentum hepatoduodenale, aorta-vena cava inferior 3 beoordelen resectabiliteit: vena mesenterica superior en vena portae

Pancreatico-duodenectomie Whipple

Whipple distale maagresectie/antrectomie duodenectomie pancreaskopresectie distale choledochusresectie cholecystectomie

Continuïteitsherstel pancreatico-jejunostomie choledocho-jejunostomie gastro-jejunostomie jejuno-jejunostomie

pppd

Post-operatief beleid antibiotica (te starten als profylaxe) somatostatine gedurende 5 dagen maagsonde snel enteraal voeden drain: drainage operatiegebied en diagnostische drain (amylase en bilirubine)

Complicaties chirurgische versus niet chirurgische complicaties vroege versus late complicaties

Chirurgische complicaties, vroeg nabloeding naadlekkage: drainage en voorkomen van sepsis met het ontwikkelen van een fistel of re-interventie thrombose centrale vaten

complicaties, laat pancreas-insufficiëntie diabetes mellitus dumping syndroom bacteriële overgroei

Histopathologie en OWG radicaal geopereerd: follow-up of adjuvante chemotherapie locaal irradicaal geopereerd en niet gemetastaseerd: chemo(radiatie)therapie locaal irresectabel en niet gemetastaseerd: chemo(radiatie)therapie gemetastaseerde ziekte: palliatieve behandeling

5-jaars overleving van radicaal geopereerde patiënten: 10-20%!

irresectabiliteit/metastasen is niet hetzelfde als ‘open-dicht’

Metastasen of locale irresectabiliteit dubbele derivatie: gastro-enterostomie en bilio-digestieve anastomose palliatieve resectie

Follow-up ???

“God put the pancreas in the back because he did not want surgeons messing with it”

hoog risico/laag volume chirurgie