Nationaal congres Palliatieve zorg Drie wegen naar de dood Margo Trappenburg Nationaal congres Palliatieve zorg Lunteren 15 november 2012

Doodsoorzaken 136.000 personen per jaar ± 5500: ongevallen, zelfdoding enz. 43.000 personen kanker 9000 personen dementie Resteert: 78.500 overig Bron: Nationaalkompas.nl

Drie wegen naar de dood met mbl Kanker (of andere ‘simpele’ terminale ziekte, bv. ALS) Dementie Aftakeling, multimorbiditeit

Het KOPPEL onderzoek ZonMW 2011 Burgers – artsen – verpleegkundigen en verzorgenden Kwantitatief en kwalitatief Onderzoekers uit Utrecht, Rotterdam, Groningen

De eerste weg Een terminale somatische aandoening

We kennen de eerste weg

Opinie van burgers over euthanasie bij eerste weg Op de hoogte van euthanasiewet: 95% ± 90% akkoord met euthanasie bij eerste weg Regulating Physician-negotiated Death 2001 Klijn, Otlowski, Trappenburg Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

Opinies van professionals over euthanasie bij eerste weg Principieel tegen artsen: 7 % Verpleegkundigen/verzorgenden: 14 % Check vrijwilligheid Discussie over ondraaglijk lijden Alternatieven: pijnbestrijding, palliatieve sedatie Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

De tweede weg Dementie. We kennen de tweede weg

Opinies van burgers over euthanasie bij tweede weg Medische beslissingen op basis van wilsverklaring juist: 77 - 85% Preventieve euthanasie bij beginnende dementie juist: 24 % Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

Opinie van professionals over euthanasie bij tweede weg Niet behandelbeslissing op basis van wilsverklaring juist: 98% (artsen) - 91% (v en v) Euthanasie op basis van wilsverklaring juist: 33% (artsen) – 58% (v en v) Preventieve euthanasie juist: 28 % (artsen) – 31 % (v en v) Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

De derde weg Multimorbiditeit Komt veel voor in echt Niet gethematiseerd in de media Geen opinieonderzoek Wat moeten we ervan vinden? Wat vinden we ervan?

Een shortcut naar de dood?

Opinie burgers over pil van Drion Euthanasie zonder lijden? 52 % oneens, 21 % eens Pil voor hoogbejaarden? 30 % oneens, 36 % eens Hulp bij zelfdoding bij levensmoeheid? 58 % nee, 26 % ja Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

Opinie 65 plussers over pil van Drion Euthanasie zonder lijden? 56,8 % oneens, 18,1 % eens Pil voor hoogbejaarden? 31,6 % oneens, 34,4 % eens Hulp bij zelfdoding bij levensmoeheid? 55,9 % nee, 31,2 % ja Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

Opinie professionals pil van Drion Euthanasie bij levensmoeheid Artsen 18 % ja, 66 % nee V en V 19 % ja, 64 % nee Bron: Van Delden et al. Het koppel-onderzoek 2011

De drie wegen vergeleken Vrijwilligheid Eerste weg Tweede weg Derde weg Lijden Eerste weg Tweede weg Derde weg

Over schuldgevoel De eerste weg De tweede weg De derde weg

Meer informatie? Het Koppelonderzoek, via www.zonmw.nl www.margotrappenburg.nl