De wondere wereld van de cel

Cellen Hebben een vloeistof (cytoplasma) met daaromheen een membraan (celmembraan). Membraan beschermt tegen de omgeving. ‘bouwblokjes’ van alle organismen.

Typen cellen Prokaryoten (bacteriën) Geen organellen Eukaryoten (schimmels, planten, dieren) Wel organellen NB: Organellen zijn onderdelen van een cel die omgeven zijn met een eigen membraan.

Celkern

Endoplasmatisch reticulum

Ruw endoplasmatisch reticulum

Mitochondrium

Golgi-apparaat

Transport van eiwitten

Cytoskelet

Het cytoskelet bestaat uit eiwitdraden (3 typen: actine, intermediate filaments en microtubuli). Het zorgt voor stevigheid in de cel.

Verschil planten en dierlijke cel Celwand Plastiden vacuole Dier Geen celwand Geen plastiden Geen vacuole

Bladgroenkorrel (chloroplast)

Vacuole Celwand Stevigheid van de cel (zie turgor) Opslag van stoffen Helemaal doorlaatbaar voor stoffen!

Het Celmembraan Beschermt het interne milieu van de cel tegen het uitwendige milieu. Selectieve barrière (=semi-permeabel) Bewegelijk Scheiding tussen binnen en buiten

Cholesterol Fosfolipide-dubbellaag kanaaleiwit receptoreiwit

Kanaaleiwit transporteiwit

Passief en actief transport Passief transport: Geen energie nodig Met zijn eigen concentratieverval mee Dit heet diffusie (zie animatie) Uiteindelijk gelijkmatige verdeling van de stof

Diffusie (passief transport) Uiteindelijk een gelijkmatige verdeling van een stof als gevolg van willekeurige bewegingen van moleculen (bij vloeistoffen en gassen)

Actief transport Actief transport: Energie nodig Tegen de eigen concentratieverval in Geen gelijkmatige verdeling van de stof

Animatie actief transport

Osmose Cellen hebben een semi-permeabel membraan Water kan goed het membraan passeren, opgeloste stoffen veel minder goed. Osmose is een specifieke vorm van diffusie

Osmose

Osmose De verhouding opgeloste stoffen – water moet aan beide zijden van het membraan gelijk zijn. Alleen water kan door het semi-permeabele membraan Dus netto waterverplaatsing van water van de kant met de minste opgeloste stoffen per volume-eenheid water naar de kant met de meeste.

Osmose

Osmose

Osmose Lage osmotische waarde  hypotoon Hoge osmotische waarde  hypertoon Let op dit is relatief! Gelijke osmotische waarde  isotoon