Voorspellende factoren van post-CVA depressie 18-11-04
Prevalentie van post-CVA depressie Klinische depressie: 20-50 % van de patiënten tijdens de acute en subacute fase van herstel Revalidatie klinieken: - 19.3 % major depression - 18.5 % minor depression
Prevalentie van post-CVA depressie 1ste lijn gezondheidszorg: - 14.1 % major depression - 9.1 % minor depression depressie na CVA: => negatieve invloed op functioneel en cognitief herstel, op sociaal actief gedrag => geassocieerd met verhoogde mortaliteit Populatie onderzoeken: minder ernstig CVA (minder functionele en cognitieve gevolgen van CVA of alleen een voorgeschiedenis met CVA)
Literatuur onderzoek Pubmed: MeSH termen CVA en depressie => 185 Search limits: review, human, English => 25 Bruikbaar: 3 reviews over voorspellende factoren van post CVA depressie + proefschrift I. Aben: Post-stroke depression
Post-CVA depressie 1ste theorie: depressie na CVA is een psychologische reactie op de klinische consequenties van de CVA (late onset PSD) 2de theorie: depressie is een gevolg van specifieke laesies in de hersenen en de daarmee gepaarde gaande veranderingen in de neurotransmitters (early onset PSD) Studies over post-CVA depressie zijn gebaseerd op 2 theorieen over het ontstaan hiervan
Voorspellende factoren Oudere leeftijd, vrouwelijk geslacht persoonlijke kenmerken: o.a. neuroticisme (Aben, 2004) tijdstip na CVA ernst van cognitieve beperking, sociaal opvangnetwerk voorgeschiedenis van depressie, comorbiditeit ernst van neurologische uitval, lokatie van CVA De verschillende studies hebben uiteenlopende voorspellende factoren van post-CVA depressie geidentificeerd. De meeste studies hebben zich gefocust op de relatie tussen de lokatie van de CVA en de ernst en frequentie van depressie na CVA
Methodologische beperkingen Boghal et al. 2004, in Stroke - studie populaties (hospital- vs community-based) - tijdstip van evaluatie van depressie (acute/subacute/chronische fase na CVA) => hoogste depressie waarden binnen 28 dgn na CVA Depressie kan in de acute of subacute fase na CVA een psychologische reactie weergeven als aanpassing aan de nieuwe klinische toestand (post-CVA situatie)
Methodologische beperkingen - wijze van evaluatie van depressie: geen standaard depressie schaal - studie design (cohort vs case-control studie) - presentatie van resultaten (ernst vs frequentie van depressie, verschillende niveaus van statistische significantie, afwezigheid van multipele regressie modellen ter correctie van confounding variabelen)
Conclusie review Het is vooralsnog niet duidelijk of bepaalde typen of bepaalde ernst van neurologische uitval geassocieerd is met meer of minder depressie => toekomstige studies over PSD: standaard depressie schalen, representatieve studie populatie, adequate evaluatie tijdstip na CVA, multifactorieel predictieve causale model van PSD
Theorieen over pathogenese post-CVA depressie Lesion location hypothesis Vascular depression hypothesis
Lesion location hypothesis depressie geassocieerd met dysfunctie frontale kwab => CVA mn in Li HS, Parkinson, chorea van Huntington, zk van Alzheimer, epilepsie laesie frontaal: disruptie van noradrenerge en serotonerge banen (glucose) hypometabolisme
Neuroanatomische circuit, meest betrokken bij het ontstaan van depressies als gevolg van een excessieve inhibitie van de prefrontale cortex
Vascular depression hypothesis depressie een gevolg van acute of progressieve stoornis van cerebrovasculair systeem depressie komt vaak voor bij pt met DM, M.I., coronair lijden, hypertensie, stille cerebrale infarcten, WML of andere vasculaire risico factoren
Vascular depression hypothesis Kenmerken vasculaire depressie: -late onset -vasculaire risico factoren -subcorticale neuropsychologische symptomen -subcorticale MRI veranderingen (WML) -FA vaak negatief voor depressie -therapie resistent
Conclusie Het is nog niet bekend welke factoren voorspellend zijn voor PSD Er lijkt een verschil te zijn in de pathogenese van early vs late onset PSD een multifactorieel predictieve causale model van PSD moet nog ontwikkeld worden