Vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland Hoofdstuk 1 Vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland
Plaatsing in de tijd? Tachtigjarige Oorlog: Is een resultaat van ontwikkelingen uit de Renaissance. Speelt zich voor Nederland af tijdens de Gouden Eeuw. 16e en 17e eeuw.
§1 Persoonlijke vrijheid ontstaat in de stad Stedelingen = Poorters Eind Middeleeuwen ontstaan: Instorten feodaal stelsel door opkomst handel & groei steden. Hierdoor ontstond een nieuwe bevolkingslaag die onafhankelijk wilde zijn. Daarom dus steden met stadsrechten en Poorters.
§ 2 Gewetensvrijheid als grondslag voor de Opstand. 15e eeuw: Nederlanden onderdeel Habsburgse rijk. Karel V regeerde over de Nederlanden, hij werd geaccepteerd. Filips II (zoon van Karel V) werd niet geaccepteerd; voedingsbodem voor problemen
Filips II: Extreem katholiek Wilde centralisatiepolitiek van zijn vader nog verder doorvoeren. Nederlanden waren vrijheid gewend, en zij waren dus ‘allergisch’ voor de dominante Filips II.
Filips krijgt te maken met de Reformatie, die hij probeert tegen te houden. 1566: Beeldenstorm dit leidt uiteindelijk tot de oorlog tegen Spanje.
1572: Willem van Oranje officieel de leider van de Opstand tegen Spanje. (= stadhouder) 1576: Pacificatie van Gent = tijdelijke samenwerking van noordelijke en zuidelijke gewesten tegen Spanje. 1579: Unie van Utrecht = militair bondgenootschap 1581: Acte van Verlatinghe = noordelijke provinciëen keren zich officieel tegen Filips II.
1588: Republiek der Verenigde Nederlanden 7 gewesten.
1.3 Gewetens- en persvrijheid in de Republiek
Kerk Middeleeuwen: iedereen moest gehoorzamen aan de kerk. Wie dit niet deed werd streng gestraft. Begin 16e eeuw: men werd kritischer ten opzichte van de kerk.
Waarom kreeg men kritiek op de Paus, de bisschoppen en de priesters?
Martin Luther Een Duitse monnik die kritiek had op de kerk.
Waarom en hoe viel Luther de kerk aan?
Kritiek op luxe leefstijl van geestelijken. Kritiek op bepaalde gebruiken van de kerk waarmee ze geld verdienden: zoals het verkopen van aflaten. Voeren van religieuze oorlogen.
Luther schreef zijn kritiek op in 95 punten / stellingen. Hierdoor ontstond er een debat over de kerk.
De Kerk was woedend op Luther, maar toch veel mensen steunden hem. Door de boekdrukkunst konden de ideeën van Luther makkelijk verspreidt worden.
Luther werd beschermd door sommige koningen? Waarom! De Paus verklaarde Luther vogelvrij vanwege zijn kritiek. Luther werd beschermd door sommige koningen? Waarom!
Geïnspireerd door Luther kwamen er ook andere hervormers: Calvijn: Franse monnik Wat is het verschil tussen Luther en Calvijn?
Vrijheid van drukpers: Er waren wel beperkende regels, maar in de praktijk was de drukpers bijna volledig vrij.
Stedelijk particularisme: Regels werden opgelegd door de Hollandse Staten. De steden moesten deze dan vervolgens in werking stellen, dit gebeurde echter niet altijd. = stedelijk particularisme
1.4 De Bataafse tijd en vrijheden. Beantwoord de volgende vragen: 1. Leg uit wat voor mensen de patriotten waren? 2. Wat is het verband tussen de Fransen en de patriotten? Leg uit.