Week 3: Klassiek Griekenland Margit Pothoven
Opzet Groep 1: Perzische Oorlogen (p. 95-97) + vraag A 1 Groep 2: Sparta/Athene 479-431 vC (p. 97-100) + vraag A 3 Groep 3: Peleponnesische Oorlogen 431-404 vC (p. 101-102) Groep 4: De periode 404-336 vC (p. 103-106) Groep 5: Vragen A 4 en A 5
Lex, Tommy, Parcifal, Dave en Marwa De Perzische Oorlogen Lex, Tommy, Parcifal, Dave en Marwa
Chronologisch verloop Ionische Opstand – 499 v. Chr. Perzische strafexpeditie tegen Athene en Eritrea – 492 v. Chr. Perzische expeditie om Griekenland te veroveren – 480 v. Chr. De slag bij Plataeae – 479 v. Chr.
Ionische Opstand 499 v. Chr. 546 v. Chr. Perzië veroverd steden westkust Steden in opstand (westkust klein-Azië) tegen Perzië Athene en Eritrea sturen hulp Opstand mislukt
Perzische strafexpeditie tegen Athene en Eritrea 492 v. Chr. Darius zweert wraak, wil Athene vernietigen Invasie 492 v. Chr. Eritrea werd verwoest 490 v. Chr. Perzen verslagen bij Márathon (Miltiades)
Perzische expeditie om Griekenland te veroveren 480 v. Chr. Motivatie: veilig stellen Klein Aziatische kust Vloot helpt mee met bevoorrading Strijdbond en oorlogsvloot (Themistocles) Thermopylae en Artemisium Athene verwoest
De slag van Plataeae 479 v. Chr. Zeeslag Salamis Perzische landleger gestrand Verslagen bij Plataeae o.l.v. de Spartaanse regent Pausánias Grieken bevrijden de steden in Klein-Azië 449 v. Chr. vijandelijkheden beëindigd
Groep 2
Oorlog tussen Griekse grootmachten. 461-449 Oorlog tussen Sparta en Athene. Sparta stagneert. Athene beleeft hoogtepunt. Oprichting Delisch-Attische Zeebond. 449 Bondsgebied en kolonies worden Atheens ‘’imperium’’.
Atheense leiders. Themístocles (490-470), democratisch gezind, streeft naar Atheense hegemonie. Címon (470-461) Péricles (460-429), zet het beleid van Themístocles voort met expansionistisch beleid.
Atheense staatsinkomsten. Zilvermijnen Tol- en havengelden Belasting, alleen vreemdelingen. Rijke burgers: liturgieën. Monopolypositie;handel met graangebieden.
Peloponnesische Oorlogen 431-404 Groep 3 Peloponnesische Oorlogen 431-404
Ontstaan oorlog Vooraf vrede Athene en Sparta (446-431) Bondgenoten Corinthe/Mégara
Athene Grote sterke vloot Uitlokking tot dure vruchteloze belegering van Athene en Piraeus Grote krijgskas
Sparta Groot sterk landleger Beperkte krijgskas
Eerste periode 431-421 Goed resultaat Athene Behoudt machtspositie Gunstige vrede
Tweede periode 413-404 Alcibiades Perzië steunt Sparta met vloot Atheense aanval Syracúse mislukt 415-413 Alcibiades Perzië steunt Sparta met vloot Spartaanse bezetting Decelea 413 Sparta verslaat vloot Athene 405 Voedseltekort, capitulatie 404
Klassiek Griekland 404-326 v. Chr.
Peleponnesische bond Geen enkele polis had de overmacht Grootste poleis: Sparta Thebe Athene Perzië verdeel-en-heers politiek Voorbeeld: Corinthische oorlog (395-386 v.C.)
Sociale en Militaire veranderingen Sparta Overschot aan heloten Gebrek aan Spartiaten 371 v.C. Thebe onder leiding van Epaminóndas verslaat het Spartaanse leger bij Leuctra Einde van de Peleponnesische bond 362 v.c. verslaan Sparta en Athene Epaminóndas bij Mantinéa
Opkomst Macedonië Vanaf 360 v.C. Homerisch model Phillipus II (359-336) Goudmijnen in Thracië 338 v.C. de slag bij Chaeronéa Corinthische bond Isocrates versus Demosthenes
Vraag A4
Instellingen Volksvergadering Volksrechtbank Raad van 500 magistraten
Volksvergadering Alle mannelijke burgers ouder dan 18 Geen aanwijzing nodig Vanaf 399 presentiegeld(half dagloon)
Volksrechtbank Alle mannelijke burgers met volledig burgerrecht 30 jaar Aanwijzing door loting Vergoeding (half dagloon) Geen metoiken Loting uit 6000 heliaia’s Vergoeding op initiatief van Pericles 28
Raad van 500 Mannelijke burgers Aanwijzing door loting 30 jaar oud Hoogste drie klassen Aanwijzing door loting Presentiegeld( half dagloon) Na pericles bestond de raad uit alle vermogensklassen 29
Magistraten 10 archonten en 10 strategen Burgers met volledig burgerrecht 30 jaar Hoogste twee klassen Archonten = na 487 door loting Strategen = gekozen door volksvergadering onbetaald Na 457 kwamen alle vermogensklassen in aanmerking voor archontschap. 30
Raad van areopagus Bestaat uit archonten Conservatief bolwerk Macht werd in 462/1 sterk verminderd Archonten werden lid van de areopagus na hun eenjarig ambtstermijn Macht werd door Ephialtes en Pericles verminderd in de afwezigheid van Cimon 31
Vraag A5
Sicilië 545 Stop Griekse kolonisatie 480 Poging inname Sicilië 474 Vernietiging Etruskische zeemacht 415-413 Athene tracht hegemonie te verkrijgen 409 Oorlogen tussen Syracuse en Carthago Oorlog duurde tot de 3de eeuw 33