WETENSCHAP VAN DE AARDE Hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Manuel Sintubin Departement Aard- & Omgevingswetenschappen, Katholieke Universiteit Leuven, Belgium Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2

Figuur 2.1 – geplooide sedimentlagen Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Geplooide sedimentlagen (voorbeeld uit Kreta (Agios Pavlos), Griekenland). © Sintubin

Figuur 2.1bis – geplooide sedimentlagen Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Geplooide sedimentlagen (voorbeeld uit Kreta (Agios Pavlos), Griekenland). © Sintubin

Figuur 2.2 – relatieve ouderdomsbepaling Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Principe van relatieve ouderdomsbepaling op basis van afsnijdings- en doorsnijdingsrelaties: de discordantie (4) snijdt geplooide lagen (1) maar ook een magmatische intrusie (3); de discordantie vertegenwoordigt een periode van afbraak; in sedimentlaag A boven de discordantie vinden we insluitsels van de magmatische intrusie; deze magmatische intrusie (3) is ook jonger dan de plooifase (1) en de geassocieerde aders (2); de breuk (5) doorsnijdt de sedimentlagen F en G niet; dit wil zeggen dat de breukactiviteit zich heeft voorgedaan tussen de afzetting van laag E en van laag F.

Figuur 2.3 – discordanties Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Discordanties in de Frans-Belgische Ardennen: (a) een horizontaal liggende discordantie te Naux (vallei van de Semois) die een tijdshiaat van 80 miljoen jaar vertegenwoordigt; (b) een gekantelde discordantie te Remouchamps (vallei van de Ninglinspo) die ook een tijdshiaat van 80 miljoen jaar vertegenwoordigt. © Sintubin

Figuur 2.3bis – discordanties Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Discordanties in de Frans-Belgische Ardennen: (a) een horizontaal liggende discordantie te Naux (vallei van de Semois) die een tijdshiaat van 80 miljoen jaar vertegenwoordigt. © Sintubin

Figuur 2.3ter – discordanties Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie Discordanties in de Frans-Belgische Ardennen: (b) een gekantelde discordantie te Remouchamps (vallei van de Ninglinspo) die een tijdshiaat van 80 miljoen jaar vertegenwoordigt. © Sintubin

Figuur 2.4 – de stratigrafische kolom Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie De globale stratigrafische kolom wordt samengesteld door het correleren van lithostratigrafische secties die terug te vinden zijn in verschillende ontsluitingsgebieden (secties A tot E); deze correlatie gebeurt aan de hand van bijvoorbeeld een discordantie of karakteristieke gesteentepakketten (aangeduid door stippellijnen).

Figuur 2.5 – de geologische tijdschaal Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie De geologische tijdschaal (op basis van de International Stratigraphic Chart 2008 uitgegeven door de International Commission on Stratigraphy); de ouderdommen zijn weergegeven zonder foutmarge.

Figuur 2.6 – een ‘aards’ etmaal Wetenschap van de Aarde – hoofdstuk 2 De vergeten revolutie 4,5 miljard jaar aardse geschiedenis samengebald in één etmaal van 24 uur; de vier eons (hadeïcum, archeïcum, proterozoïcum, fanerozoïcum) laten toe deze ‘klok’ te kalibreren met de geologische tijdschaal (figuur 2.5).