Polyfarmacie deel 1: artikel FTO online Barbara Elias Sanne van der Zwan

Achtergrondinformatie Belangrijkste groepen patiënten: Ouderen DM patiënten Patiënten met cardiovasculaire aandoeningen Patiënten die roken of overmatig alcohol gebruiken

Vervolg Top 10 geneesmiddelen bij polyfarmaciepatiënten Antithrombotica 53% Bètablokkers 44% Antilipemica 42% Maagzuurremmers 32% ACE-remmers 29% Orale bloed-glucoseverlagende middelen 24% Hypnotica en sedativa 22% Diuretica 21% Anxiolytica 20% Selectieve Ca2+ antagonisten 19%

Aandachtspunten 50% van de ouderen krijgt geen bètablokker na een myocardinfarct 53% geen lipidenverlagende middelen bij evidente indicatie 75% geen calcium/bisfosfanaten/vitamine D bij osteoporose 89% geen maagbescherming bij NSAID-gebruik

Belangrijke interacties Geneesmiddel Interactie met Effect van medicatie Antihypertensiva&diuretica Antihypertensiva, diuretica, nitraten, tricyclische AD, antipsychotica Versterken van het RR verlagende effect NSAID’s Vermindering van het RR verlagende en diuretische effect Acetylsalicylzuur Toegenomen risico op maagulcera Bètablokker Antidiabetica Kans op maskering hypoglycemie Corticosteroïden Digoxine Diuretica Toegenomen gevoeligheid digoxine bij hypokaliemie Antipsychotica Anticholinerge middelen Toename anticholinerge bijwerkingen Benzodiazepines Antipsychotica, tricyclische AD Toename sederend effect SSRI’s Buspiron, lithium, moclobemide, selegiline, tramadal, st. Janskruid Kans op serotonerg syndroom

Systematische aanpak bij polyfarmacie Welke essentiële geneesmiddelen ontbreken? Welke middelen zou de patiënt daadwerkelijk innemen? Welke middelen zijn overbodig? Welke bijwerkingen zijn aanwezig? Welke klinische relevante interacties verwacht ik? Kan de dosis en/of frequentie worden aangepast van bepaalde middelen?

Casus: mw de Vries, 84 jaar Woont zelfstandig Heeft hulp in huishouding Loopt met rollator Komt maar weinig buiten

Probleemlijst Astma/COPD Hypertensie Diabetes mellitus, type II (met microalbuminerie) Angina pectoris Oesofageale reflux Artrose Osteoporose Hypercholesterolemie Totale knieprothese links Status na CVA (2000) Status na depressie Slaapstoornis

Medicatie Triamtereen 1dd50mg Furosemide 1dd40mg Acetylsalicylzuur 1dd38mg Diltiazem 1dd200mg Isosorbidedinitraat s.l. Zo nodig Ipratropium aërosol 4dd Cromoglicinezuur Zo nodig Simvastatine 1dd10mg Gliclazide 1dd80mg Ranitidine 1dd150mg Nitrazepam 1dd5mg a.n. Oxazepam Zo nodig 10mg Paracetamol 3-4dd500mg Nabumeton 1dd1gr Lactulose Estriol vaginaal tablet

Stap 1: welke medicatie ontbreekt? Aandoening Geneesmiddel Astma/COPD Ipatropium, cromoglicinezuur Hypertensie Furosemide, triamtereen DM type II Gliclazide Angina pectoris Diltiazem, isosorbidemononitraat Oesofageale reflux Ranitidine Artrose Nabumeton, paracetamol Osteoporose Hypercholesterolemie Simvastatine Status na CVA Acetylsalicylzuur Slaapstoornis Nitrazepam, oxazepam Indicatie onbekend Estriol, lactulose

Stap 1 Ze heeft DM II met microalbuminurie Stap 1 behandelen hypertensie: ACE remmer Ze wordt niet behandeld voor osteoporose Ze gebruikt acetylsalicylzuur en heeft oesophageale reflux

Dat zou dus betekenen: 2 extra middelen Aandoening Geneesmiddel Astma/COPD Ipatropium, cromoglicinezuur Hypertensie Furosemide, triamtereen DM type II Glicazide, ACE remmer Angina pectoris Diltiazem, isosorbidemononitraat Oesofageale reflux Protonpompremmer Artrose Nabumeton, paracetamol Osteoporose Calcium/vitamine D Hypercholesterolemie Simvastatine Status na CVA Acetylsalicylzuur Slaapstoornis Nitrazepam, oxazepam Indicatie onbekend Estriol, lactulose

Stap 2: welke medicatie neemt zij daadwerkelijk in? Mevrouw geeft aan dat ze altijd haar medicatie inneemt Maar bij doorvraag blijkt: Dat ze de plastabletten regelmatig laat staan: ‘dan kan ik overdag niet met mijn dochter mee omdat ik steeds moet plassen’ Dat ze niet begrijpt waarom ze de simvastatine slikt, en deze dus niet meer inneemt Dat ze ‘die grote pillen voor van onderen’ niet meer gebruikt omdat dat zo’n gedoe is Dat ze de tabletjes onder de tong al heel lang niet meer nodig heeft gehad

Dus, de medicatie die ze inneemt: Aandoening Geneesmiddel Astma/COPD Ipatropium, cromoglicinezuur Hypertensie Triamtereen DM type II Glicazide Angina pectoris Diltiazem Oesofageale reflux Ranitidine Artrose Nabumeton, paracetamol Osteoporose Hypercholesterolemie Status na CVA Acetylsalicylzuur Slaapstoornis Nitrazepam, oxazepam Indicatie onbekend Lactulose

Stap 3: welke middelen zijn overbodig? Effectiviteit cromoglicinezuur voor astma/COPD is waarschijnlijk zeer beperkt voor patiënte Na het staken van furosemide is triamtereen overbodig Ze gebruikt 2 benzodiazepines Is cholesterolverlaging zinvol?? Heeft patiënte Nabumeton echt nodig voor de pijn?

Dan blijft nu over: Aandoening Geneesmiddel Astma/COPD Ipatropium Hypertensie ACE remmer DM type II Gliclazide Angina pectoris Diltiazem Oesofageale reflux Protonpompremmer Artrose Paracetamol, nabumeton? Osteoporose Calcium/vitamine D Hypercholesterolemie Simvastatine? Status na CVA Acetylsalicylzuur Slaapstoornis Temazepam Indicatie onbekend Lactulose

Stap 4: welke bijwerkingen zijn aanwezig? Patiënte geeft aan geen bijwerkingen te hebben van de medicatie die ze wel gebruikt

Stap 5: Welke interacties verwacht ik? Geen interacties op het eerste gezicht te verwachten

Stap 6: moet de dosis of doseerfrequentie aangepast worden? Ipratropium 4dd kan vervangen worden door tiotropium 1dd Acetylsalicylzuur moet gezien haar CVA verleden verhoogd worden naar 80mg

Dan blijft over: Aandoening Geneesmiddel Astma/COPD Tiotropium 1dd Hypertensie ACE remmer 1dd DM type II Gliclazide 1dd Angina pectoris Diltiazem 1dd Oesofageale reflux Protonpompremmer 1dd Artrose Paracetamol 3-4dd (Nabumeton?) Osteoporose Calcium/vitamine D 1dd Hypercholesterolemie Simvastatine? Status na CVA Acetylsalicylzuur 1dd80mg Slaapstoornis Temazepam 1dd10mg Indicatie onbekend Lactulose?

TREFWOORDEN: polyfarmacie casus