12.1 Landschappelijke kenmerken 12A. Het havenlandschap 12.1 Landschappelijke kenmerken 12.2 De haven van Antwerpen

12.1 Landschappelijke kenmerken 88 A= schip A B= kade C= opslagtank C B

12.1 Landschappelijke kenmerken 88 A= schip B= kade C= opslagtank D D= kraan

12.1 Landschappelijke kenmerken 88 A= schip B= kade C= opslagtank D= kraan E= container E

12.1 Landschappelijke kenmerken 88 A= schip B= kade C= opslagtank D= kraan E= container F G F= rivier G= raffinaderij

12.1 Landschappelijke kenmerken 88 A= schip B= kade C= opslagtank D= kraan E= container H F= rivier G= raffinaderij H= sluis

Kenmerkend voor een havenlandschap: veel / weinig open ruimte 12.1 Landschappelijke kenmerken 88 Kenmerkend voor een havenlandschap: veel / weinig open ruimte veel / weinig groen veel / weinig gebouwen lage / hoge bevolkingdichtheid Typische landschapskenmerken: kaden, kranen, sluizen, dokken, schepen…

12.1 Landschappelijke kenmerken Goederentrafiek x 1 miljoen ton 88 Belgische havens Goederentrafiek x 1 miljoen ton Zeebrugge 42,0 Gent 27,0 Oostende 8,5 Antwerpen 189,4 Belgische zeehavens: 1. 2. 3. 4. Antwerpen Zeebrugge Gent Oostende

12.1 Landschappelijke kenmerken Andere Europese havens 88 Andere Europese havens Duitsland - Bremen - Hamburg Nederland - Rotterdam Frankrijk - Calais - Le Havre - Marseille V.K. - Liverpool Italië - Genua

? 12.2 De haven van Antwerpen 12.2.1 Ligging 89 De Antwerpse haven ontstond langs de Schelde, langs de linkeroever / rechteroever, Linkeroever Rechteroever ?

12.2 De haven van Antwerpen 12.2.1 Ligging 89 De Antwerpse haven ontstond langs de Schelde, langs de linkeroever / rechteroever, de holle / bolle oever van de rivier. Holle oever Bolle oever

Langs de rechteroever is de Schelde dieper. 12.2 De haven van Antwerpen 89 12.2.1 Ligging De Antwerpse haven ontstond langs de Schelde, langs de linkeroever / rechteroever, de holle / bolle oever van de rivier. Bolle oever Holle oever Erosie / Afzetting Diep / Ondiep Erosie / Afzetting Diep / Ondiep Besluit: waarom langs rechteroever? Langs de rechteroever is de Schelde dieper.

65 Dit is een voordeel / nadeel. 12.2 De haven van Antwerpen 89 12.2.1 Ligging De Antwerpse haven ligt …… km landinwaarts. 65km 65 Dit is een voordeel / nadeel. Omdat: goederen worden diep landinwaarts aan wal gebracht en moeten dus minder ver vervoerd worden.

12.2 De haven van Antwerpen 12.2.1 Ligging Hinterland: 89 Nodig: 12.2.1 Ligging Hinterland: gebied waar de aangevoerde massa- en stukgoederen voor bestemd zijn. Industrie: verwerkt de aangevoerde grondstoffen en gebruikt de aangevoerde energiebronnen. Afzetmarkt: hier worden aangevoerde stuk- en massagoederen en in het havengebied geproduceerde goederen verkocht.

12.2 De haven van Antwerpen 12.2.1 Ligging D 89 D C A= Dokken B= Schelde C= Sluis D= Schelde-Rijnverbinding E B A F

12.2 De haven van Antwerpen 12.2.1 Ligging 89 D C A= Dokken B= Schelde Sluis D= Schelde-Rijnverbinding E= Spoorwegen E B A

12.2 De haven van Antwerpen 12.2.1 Ligging 89 D C A= Dokken B= Schelde Sluis D= Schelde-Rijnverbinding E= Spoorwegen E F= Autowegen B F A

12.2.2 Ruimtelijke structuur 12.2 De haven van Antwerpen 90 12.2.2 Ruimtelijke structuur 12.12 Antwerpen: rede 12.13 Zandvlietsluis Dokhaven Rivierhaven Nodig: sluizen

12.2 De haven van Antwerpen In de dokken 90 12.2.2 Ruimtelijke structuur Hoog water Laag water In de dokken staat het water steeds even hoog / gaat het water omhoog en omlaag

12.2.2 Ruimtelijke structuur 12.2 De haven van Antwerpen 90 12.2.2 Ruimtelijke structuur Sluizen 360m lang 45m breed 15,23m diep 1928 270m lang 35m breed 14,73m diep 180m lang 22m diep 11,31m diep 1976 360m lang 50m breed 110m lang 24,80m breed 8,31m diep Kattendijksluis 2. Royerssluis 3. Kallosluis 4. Van Cauwelaertsluis 5. Boudewijnsluis 5 4 3 2 1

12.2.2 Ruimtelijke structuur 12.2 De haven van Antwerpen 90 12.2.2 Ruimtelijke structuur Sluizen Kattendijksluis 2. Royerssluis 3. Kallosluis 4. Van Cauwelaertsluis 5. Boudewijnsluis 6. Berendrechtsluis 7. Zandvlietsluis 7 6 1989 500m lang 68m breed 18,48m diep, schepen tot 300 000 dwt DWT= ‘Deadweight’, maximale draagvermogen van een schip 1967 500m lang 57m breed 18,48m diep, schepen tot 250 000dwt 5 4 3 2 1

12.2.2 Ruimtelijke structuur 12.2 De haven van Antwerpen 90 12.2.2 Ruimtelijke structuur Noordzeeterminal Europaterminal Europaterminal Recent ontstonden containerterminals op de rivier (dokhaven  rivierhaven). Waarom?  tijdswinst (niet versassen)  goedkoper (minder liggeld)

Handel, industrie, transport, overslag, opslag, diensten? 12.2 De haven van Antwerpen 91 12.2.3 Functies Handel, industrie, transport, overslag, opslag, diensten? Overslag Opslag Diensten 12.15 12.16 12.17 12.18 12.19 12.20 Industrie Transport Handel

12.2 De haven van Antwerpen Functie Voorbeeld Opslag 91 12.2.3 Functies Handel, industrie, transport, overslag, opslag, diensten? 12.21 Totalraffinaderij 12.22 Functie Voorbeeld Opslag Opslagtanks aardolie Industrie Aardolieraffinaderij Transport Autoweg, spoorweg

Lange tijd waren de voornaamste industrietakken: 12.2 De haven van Antwerpen 91 12.2.3 Functies Lange tijd waren de voornaamste industrietakken: - Scheepsbouw en scheepsherstelling

Sinds WO 2 (300ha) is de industriële oppervlakte 12.2 De haven van Antwerpen 91 17.2.3 Functies Industrietak Opp. Tewerkstelling Petroleumraffinaderijen 475,4 ha 2 198 Chemie en petrochemie 1 901,9 ha 12 114 Autoassemblage 191,6 ha 8 239 Elektriciteitsvoorziening 261,2 ha 1 189 Andere ……. ….. Totaal 3159,5 ha 24 760 Sinds WO 2 (300ha) is de industriële oppervlakte O verdubbeld O vervijfvoudigd O vertienvoudigd vertienvoudigd

Vervolg: zie 12B Havenlandschap 12.2 De haven van Antwerpen 12.2.3 Functies Vervolg: zie 12B Havenlandschap 12.3 Vestigingsfactoren industrie Industrietak Opp. Tewerkstelling Petroleumraffinaderijen 475,4 ha 2 198 Chemie en petrochemie 1 901,9 ha 12 114 Autoassemblage 191,6 ha 8 239 Elektriciteitsvoorziening 261,2 ha 1 189 Andere ……. ….. Totaal 3159,5 ha 24 760 Belangrijkste industriële activiteiten: - petroleumraffinage - chemie en petrochemie