Lieve Peremans Centrum voor Huisartsgeneeskunde Universiteit Antwerpen Abortus Lieve Peremans Centrum voor Huisartsgeneeskunde Universiteit Antwerpen

Paraat?...ook als het fout loopt

Overzicht Hoe verloopt een medische abortus Verschil medische – chirurgische abortus Verloop consulten Casussen

Medische abortus Vroege zwangerschapsonderbreking (gewoonlijk voor 9 weken zwangerschap) door medicatie geïnduceerd (mifepristone en progstaglandine) zonder chirurgische interventie Falen: indien een chirurgische abortus nodig is in een tweede tijd

Hoe werkt de abortuspil? Anti-progestageen: Anti-hormoon; breekt zwangerschap af Werking: Bindt op de progesteronreceptor met een grotere affiniteit dan progesteron Decidua necrose en loskomen van het bevrucht ei Werkt op de endometrium bloedvaten, schade aan het embryo Verweking en verwijding van baarmoederhals Samentrekken van de baarmoeder Inhibeert de ontwikkeling van de trophoblast Maitre SC, bouchard Ph. Medical termination of pregnancy NEJM 2000;342:946-952

Hoe werkt de abortuspil? Voor een optimaal resultaat: 36-48 u later een prostaglandine nemen Prostaglandines doen de baarmoeder samentrekken Bespoedigen het uitstoten van het vruchtzakje Tot 7 weken amenorroe

Verloop medische abortus Volledige abortus in 95.3% na prostaglandinetoediening (92-98%) 2.8% (1-6%)na mifepristone en voor prostaglandine Falen: Zwangerschap gaat verder (1.2%) Onvolledige abortus (2.8%) Hevige vaginale bloeding (0.7%)

Medische vs chirurgische abortus Contra-indicaties Vroege ZS Chirurgische aspiratie (2-10%) Dagen-weken Geen anesthesie Chirurgisch Zelden contra -indicaties Tot en met 13 weken Re-aspiratie in 1% Eén dag behandeling Meer invasief

Medische vs chirurgische abortus Perceptie bloeding: meestal hevig (8-17d) Nevenwerkingen: buikpijn, nausea... Meer controle en bewust door patiënte Chirurgisch Perceptie bloeding: meestal licht Nevenwerking: uterustrauma Meer controle door hulpverlener

Contra-indicaties Redenen Allergie is zeldzaam Gekend stollingsprobleem Mifepristone=antiglucorticoid Niet efficiënt Te sterke uteruscontr. Eerst IUD verwijderen Contra-indicatie Gekende allergie Verhoogde bloedings- neiging Gebruik van cortico’s per os of bijnierfalen Ectopische zs IUD Anemie (ernstig) Darmaandoeningen Psychosociale factoren

Praktijk: Procedure Voorbereiding op verwijzing: counseling gesprek met de verwijzende arts Vooronderzoek Inname van de abortuspil Inname van de prostaglandines De controleraadpleging

Praktijk: Counseling gesprek Openingsvraag en attitude bepalen verder verloop gesprek en begeleiding Vraagverheldering patiënte Opties voor abortus medische vs chirurgische voor-en nadelen bespreken Verwijzing : welke informatie is nodig?

Praktijk: Vooronderzoek Bespreken van ongewenstheid van zwangerschap en alternatieven voor abortus Keuze van de methode Bevestiging van zwangerschap: echo Soms ook infectie-onderzoek Nieuwe afspraak voor abortus

Medische abortus: abortuspil Duur consult: 30 minuten Nogmaals bevestiging van abortus Tekenen van een formulier Inname van medicatie in bijzijn van hulpverlener 20% bloeding de dag zelf, 6% uitstoting vruchtzakje voor de volgende afspraak

Medische abortus: prostaglandines Nieuwe afspraak na 36 tot 48 uur Duur 3 tot 4 uur Inname van 2 tabletten of vaginaal inbrengen 76% vruchtafstoting in het centrum 17% in de volgende dagen Nadien anticonceptie: gedurende 1 maand een combinatiepil

Follow-up consultatie Na één tot twee weken Abortus volledig? Controle door echografie Ongeveer 1% niet volledig: zuigcurretage Ervaringen bespreken

Werkopdracht 1 Een 16-jarige patiënte komt op vrij spreekuur omdat ze ‘over tijd’ is. Ze heeft een nieuw vriendje en ze hebben gevrijd zonder condoom. De pil was ze gestopt omdat ze toch geen vaste relatie meer had. Haar vader slaagt haar dood als hij te weten komt, dat ze zwanger is. Wat doe je als CLB-arts?

Werkopdracht 2: Specifieke problemen bij abortus Een 14-jarig meisje, An, biedt zich aan bij jou wegens het uitblijven van de menstruatie. Het condoom is een keertje gescheurd. Ze heeft een relatie met een 17-jarige jongen. De ouders zijn niet zo opgezet met de relatie.

Knelpunten Wie betrekken? Ouders inlichten of niet (BEROEPSGEHEIM) Minderjarig? Strafbaar?

Knelpunten Vertrouwenspersoon (familielid, leerkracht, vriend ...) Vertrouwensarts (huisarts, CLB arts andere...)

Knelpunten Spanningsveld Geen klacht tegen abortus of arts Juridisch : seks met een minderjarige is strafbaar (correctioneel?) Deontologisch: beroepsgeheim Geen klacht tegen abortus of arts

Cave strafrechterlijk! Hoe aanpakken? Wat wil het meisje? Wie steunt haar? Cave strafrechterlijk! Eerste gesprek Beleid op school Ja Neen of onbetrouwbaar Stappenplan volgen-teamwork Steun zoeken

Hoe aanpakken? Steunfiguren ? Neen Ja Team samenstellen Ouders? Wie begeleidt meisje? Meegaan abortus- Centrum of niet? Ouders? Familie? Huisarts? Andere Verwijzen en opvolgen

is een oplossing, geen probleem Abortus is een oplossing, geen probleem